هادی وکیلی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به فرارسیدن سالروز شهادت آیت‌الله مدرس و روز مجلس، اظهار کرد: شخصیت شهید مدرس را باید در چهارچوب موقعیت بسیار سخت زمان خودش مطالعه کرد. اوج فعالیت‌های مدرس در دو دهه اول مشروطه شکل گرفت، یعنی از سال ۱۲۸۵ شمسی که ایران وارد دوران مشروطه شد و نظام سیاسی تغییرات جدی کرد، فعالیت‌های مدرس نیز افزایش یافت، تا حدود سال ۱۳۰۷ که رضاشاه بالاجبار به کار او در مجلس پایان داد و مدرس را تبعید کرد.

وی افزود: مدرس در دورانی فعالیت‌های سیاسی خود را افزایش داد که نخستین تجربه ایران از داشتن یک نظام سیاسی مبتنی بر تفکیک قوا، وجود مجلس مستقل، قانون‌گذاری ذیل قوانین اساسی و شرع مقدس و شکل‌گیری یک رویکرد اصلاح‌گرایانه بنیادین برای اصلاح نظام فاسد قاجار در حال رقم خوردن بود. در آن زمان ایران در حال رفتن به سمت ارائه یک الگوی موفق و متفاوت از مشروطه بود که می‌توانست یک الگوی اصیل دینی و ایرانی باشد.

عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه فردوسی ادامه داد: لذا شخصیت مدرس را باید در چنین فضایی بررسی کرد که مشروطه آغاز شده و مبارزان عرصه کنش‌های سیاست و اجتماع به میدان آمده بودند و هنوز یک قرائت تئوریک پخته از مشروطه وجود نداشت. مدرس کسی بود که تمام تلاش خود را کرد تا یک نظام سیاسی مبتنی بر مشروطه و بر اساس درک عینیت‌های جامعه ایران عرضه کند.

وکیلی با بیان اینکه در آن زمان علاوه بر عدم پختگی جریان مشروطه، شرایط هم برای اجرای اصول آن در ایران فراهم نبود، گفت: علی‌الخصوص پیاده‌سازی رویکردی که افرادی مانند مدرس داشتند و به دنبال مشروطه مشروعه بودند و می‌خواستند مردم‌سالاری دینی را در آن لحاظ کنند، کار بسیار سختی بود، زیرا از یک طرف به مدت چندصد سال استبداد در ایران حاکم بود که منجر به عقب‌ماندگی کشور به خصوص در دوران قاجار شده بود و از طرف دیگر سایه استعمار نیز مانع پیشرفت می‌شد و حتی اگر عناصر وابسته به استبداد دم از توسعه می‌زدند، به دنبال عرضه گفتمان توسعه وابسته بودند.

وی اضافه کرد: بنابراین در چنین شرایطی مدرس هم با استبداد و سیاست‌های رضاشاه مقابله می‌کرد، هم می‌خواست از طریق وضع قوانین لازم برای محدود کردن استبداد، علاج عدم توسعه‌یافتگی ایران را پیدا کند و هم به طور صریح و قاطع با استعمار مبارزه می‌کرد. لذا مدرس برای تمام حوزه‌های سیاست، اقتصاد و فرهنگ برنامه داشت تا ایران را از استعمار خارجی رها کند و به توسعه مستقل برساند.

عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه فردوسی با بیان اینکه مدرس از چندین جهت یک شخصیت موفق و بی‌نظیر در دوره خود بود، عنوان کرد: نمایندگان فعلی مجلس و کسانی که می‌خواهند در آینده وارد قوه مقننه شوند، باید مدرس را به عنوان یک نماینده تراز الگوی خود قرار دهند. مدرس انسانی بسیار شجاع بود و ابایی نداشت جانش را در راه آرمان‌هایش فدا کند. وی انسانی زاهد و وارسته بود و هیچ گاه جذب منافع دنیایی نشد. به علاوه مدرس عالم و آگاه بود و هم زمانه و جامعه خود را به خوبی می‌شناخت، هم با علوم دینی کاملا آشنا بود و هم نسبت به هر مسئله‌ای رویکردهای دقیق علمی داشت.

وکیلی تاکید کرد: به علاوه مدرس به مشکلات با رویکرد حل مسئله نگاه می‌کرد، به این معنا که برای حل هر مشکلی در سه قالب کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت نقشه راه داشت. به عنوان مثال هنگامی که در مجلس مطرح شد که وسیله جدیدی به نام هواپیما در غرب ساخته شده و برخی پیشنهاد خرید آن را دادند، مدرس ضمن تایید لزوم خرید این وسیله، بر اهمیت راه‌اندازی صنعت هواپیماسازی در ایران نیز تاکید کرد.

وی ادامه داد: این رویکرد هم آرمان‌گراست و هم واقع‌گرا و اگر امروز نیز در بین نمایندگان مجلس چنین رویکردی وجود داشته باشد، مشکلات بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت همگی قابل حل است و کشور به یک توسعه واقعی و مستقل خواهد رسید. امیدواریم در دوره بعد، نمایندگانی هم‌تراز با مدرس به مجلس شورای اسلامی راه یابند.

انتهای پیام