حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی ایمانی مقدم در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به سخن امام علی(ع) مبنی بر اینکه دانش، سلطنت و قدرت است، اظهار کرد: معنی حقیقی علم، کشف هستی و رسیدن به هستی مطلق از راه تجلیات، هستی‌های محدود و مضاف است که این علم نور و راه رسیدن به خداست. علم، یکی از صفات ذاتی خدا می‌باشد و صفاتی ذاتی عین ذات خداوند است، بنابراین علم ذاتاً نور است و یک نوع اتحاد وجودی با خداست، به شرط اینکه علمی باشد که ما را به این نقطه برساند؛ چه علوم پایه که به تعبیر آیت‌الله جوادی آملی، علم فهم علت کارهای خداوند است و چه علوم حوزوی.
وی افزود: اگرچه علوم مختلف روش‌های خاص خودشان را دارند و به عنوان مثال در علوم پایه از روش‌های تجربی و آزمایشگاهی استفاده می‌شود، در حالیکه در علوم انسانی از روش‌های استقرایی و توصیفی بهره می‌برند، اما اگر هریک از علوم، یک قدم دیگر بردارند، به علم مقدس دست می‌یابند و آن، شناخت آیات تشریعی و تکوینی خداوند است، علمی که ما را به معرفت خداوند و در نتیجه آن خشیت و حیرت برساند. چنانکه در آیه ۲۸ سوره فاطر نیز آمده است: « تنها از میان بندگان او، دانشمندان خداترسند» زیرا دانشمندان به آن فهم از هستی مطلق رسیده‌اند.
تعهد وزارت علوم بر اجرای سند دانشگاه اسلامی
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد همچنین با تاکید بر اهمیت اجرای کامل سند دانشگاه اسلامی، بیان کرد: سند دانشگاه اسلامی به عنوان قانون ابلاغ شده، وزیر علوم با قول اجرای آن رأی اعتماد گرفته و رؤسای دانشگاه‌ها نیز برنامه‌هایشان را برای تحقق این سند ابلاغ کرده‌اند و با همین تعهد، حکم ریاست‌شان تأیید شده است. سند دانشگاه اسلامی، سندی جامع در ابعاد مختلف مدیریتی، آموزشی، پژوهشی و فرهنگی و دارای راهبردهایی است که روح آن، علم دینی به معنای مبدأ و معاد دادن به علوم است.
ایمانی مقدم ادامه داد: مطالعه علم طبیعت به عنوان مخلوق خداوند و کشف قوانین طبیعت به عنوان مجهول طبیعت، یک کار محتوایی است. اگر علم و دانش جنبه دینی به خود بگیرد، دانشگاه، دانشجو و استاد هم دینی می‌شوند. در این حالت دانشگاه مقدس می‌شود، چنانکه در روایتی از پیامبر اکرم(ص) آمده «حتی ماهی‌های دریا، جنبندگان زمین و... برای طالب علم استغفار می‌کنند». فرشتگان بال‌هایشان را زیر پای طالبان علم پهن می‌کنند. هیچ عبادت مستحبی بالاتر از طلب علم نیست، کما اینکه در روایت دیگری از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است « تحصیل علم و دانش بر هر مرد و زن مسلمان واجب و لازم است». شرط ایمان، طالب علم بودن از گهواره تا گور است، زیرا علم به معنای مطالعه ذات خدا و قول و فعل خدا یا خلیفه خداست.
وی با بیان اینکه یک راهبرد کلان نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه فردوسی، گفتمان‌سازی علم دینی در فضای دانشگاهی است، عنوان کرد: دفتر هماندیشی نخبگان و اساتید دانشگاهی این وظیفه را برعهده دارد که در قالب‌های مختلف از جمله دوره‌های دانش‌افزایی این موضوع را پیگیری کند. چنانکه توصیه‌های مقام معظم رهبری به دانشگاهیان و مدیران دولتی نشان می‌دهد، در برخی رشته‌های علوم انسانی ارتباط دانشگاه با بدنه جامعه ضعیف است. موضوعات مورد پژوهش در علوم انسانی بیشتر از فضای مجازی و القایی به دست می‌آید، حال آن که این موضوعات باید از بطن جامعه حاصل شود.
رئیس نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه فردوسی اضافه کرد: لازمه کار این است که علوم انسانی بومی شود. ما باید انسان ایران اسلامی ۱۴۰۲ را مطالعه کنیم که اقتضائات آن با ۱۰ سال گذشته بسیار تفاوت دارد. این رویکرد که نگاهی تحولی به علوم انسانی و دیگر علوم دارد، در مرکز هماندیشی استادان و نخبگان دانشگاهی نهاد رهبری پیگیری می‌شود. از آنجا که در این نهاد تصدی‌گری وجود ندارد، تاکید ما بر هدایت، حمایت و نظارت است و در همین راستا، نهاد رهبری مجموعه‌های مختلف استاد-دانشجویی را پیگیری می‌کند تا در راستای تحقق سند دانشگاه اسلامی گام بردارند.
دانشگاه فردوسی، نماد فرهنگ و معارف ایران اسلامی است
ایمانی مقدم همچنین با اشاره به نقش پدرانه نهاد نمایندگی رهبری در جهت تحقق سند دانشگاه اسلامی توسط مجموعه‌های مختلف دانشجویی، گفت: دانشگاه فردوسی مشهد دومین دانشگاه بزرگ دولتی کشور است و پس از دانشگاه تهران، پرجمعیت‌ترین دانشگاه است. فردوسی همچنین مهم‌ترین و تأثیرگذارترین دانشگاه شرق کشور است که هم استادان نمونه و نخبه‌ای را در خود جمع کرده و هم دانشجویانش عمدتاً دارای رتبه‌های برتر اند.
وی افزود: ویژگی بزرگی که این دانشگاه دارد، همجواری با قطب عالم امکان، حضرت علی‌ابن‌موسی‌الرضا(ع) و پایتختی معنوی کشور اسلامی است. همچنین دیرینگی و قدمت فرهنگ منطقه خراسان از جمله نیشابور، سبزوار و توس نیز باعث شده دانشگاه فردوسی به عنوان نماد فرهنگ و معارف ایران اسلامی شناخته شود و باید به اندازه عنوانش تأثیرگذار باشد.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: این تأثیرگذاری لوازمی دارد، از جمله وجود استادانی که در این تراز جلوه‌گری کنند و به میزان تخصص و دانش فنی‌شان، سروش تمام هویت اخلاقی و معارف ایران اسلامی باشند. باید در دانشگاه‌ها دشمن‌شناسی را در دانشجویان تقویت کرد. برای تحقق این امر، تمام مجموعه‌های دانشگاه نقش دارند، همچون مدیریت دانشگاه فردوسی که باید یک رسالت جهانی در تربیت دانشجو برای خود متصور باشد. بنابراین نقش محوری اساتید در این حوزه حائز اهمیت است.
ایمانی مقدم اضافه کرد: همچنین تشکل‌ها و مجموعه‌های فرهنگی همچون جهاددانشگاهی که چشم بینای نظام اند و یکی از رسالت‌هایشان پیگیری کارهای بر زمین‌مانده کشور است نیز می‌توانند نقش بسیاری داشته باشند. اگر مجموعه‌های مؤثر در این حوزه به درستی مهندسی شوند و با یکدیگر همراهی داشته باشند، این اهداف تحقق خواهد یافت. البته در این راستا گام‌هایی برداشته شده است و امیدواریم نگاهی تحولی در حوزه مباحث فرهنگی دانشگاه طی ماه‌های آینده رقم بخورد.
وی با بیان اینکه دانشجویان خوش‌فکر و خلاق که برای زندگی خود درس می‌خوانند، می‌توانند موقعیت‌های فراوانی برای خودشان ایجاد کنند، عنوان کرد: اما متأسفانه از آنجا که در فضای آموزش عالی و آموزش‌وپرورش ما نگاه کارآفرین و خلاق به آموزش وجود ندارد، با مشکلاتی در این حوزه مواجه هستیم. اگر بتوانیم فضای خلاقیت در تولید ایده و تبدیل آن‌ها به فرصت‌های شغلی را برای دانشجویان تقویت کنیم، می‌توانیم امید واقعی را در دانشجویان ایجاد کنیم. به تبع امیدآفرینی در اشتغال، موضوعاتی مانند ازدواج و تأمین مسکن نیز قابل حل خواهد بود.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به دغدغه‌های القایی به دانشجویان در کنار نیازهای واقعی‌شان، بیان کرد: دشمن با هزینه‌های چند ده میلیارد دلاری در حوزه فرهنگی در پی ایجاد و القای مطالبات کاذب در دانشجویان است، اما نیازهای درونی و شخصی دانشجویان، بیشتر امید به آینده و داشتن تصویر روشن از آینده خوشان است.
ایمانی مقدم افزود: دشمن با پمپاژ یأس و ناامیدی خلاءهای منفی ایجاد می‌کند که موجب ایجاد دلهره و اضطراب در میان دانشجویان شده است. عدم وجود آزادی بیان، ترویج بدحجابی یا بی‌حجابی و حس سنگینی رعایت قانون، نمونه‌هایی از القائات رسانه‌ای است که موجب ناامیدی می‌شود. دشمن با هزار جلوه آمده است و رشد قارچ‌گونه رسانه‌های ماهواره‌ای نشان از سرمایه‌گذاری او در این حوزه دارد. کما اینکه خود دشمن اذعان می‌کند که هفت تریلیون دلار برای مدیریت فضای خاورمیانه هزینه کرده است.
دشمن با بر هم زدن اولویت‌ها درصدد رسیدن به اهداف خویش است
وی با بیان اینکه مهم‌ترین عامل موفقیت‌های رسانه‌ای دشمن مشغول کردن جامعه، به ویژه نسل دانشگاهی به موضوعات بی‌ثمر است، گفت: بیش از ۶۰ درصد جمعیت دانشگاه‌های ما را دختران تشکیل می‌دهند و درصد قابل توجهی از اعضای هیات علمی نیز خانم‌ها هستند. بنابراین مشکلی در حوزه جایگاه زنان نیست و دشمن با بر هم زدن اولویت‌ها درصدد رسیدن به اهداف خویش است.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد در پاسخ به اینکه آیا اعتماد به نهادهای فرهنگی در دانشگاه‌ها راضی‌کننده است، عنوان کرد: در ناآرامی‌های سال گذشته در مواردی که عملکرد صحیح برخی مسئولان فرهنگی و حرکت به‌موقع آنان را داشتیم، کمترین آسیب‌ها ایجاد شد. تقریباً ۱۰ دانشگاه به صورت جدی درگیر این مسئله بودند که یک صدم دانشگاه‌های ایران را شکل می‌دهند و تعداد دانشجویان درگیر در این ماجرا حدود ۲۰ هزار نفر بود، در حالیکه آمار دانشجویان ما ۴ میلیون نفر است.
ایمانی مقدم اضافه کرد: بنابراین در مواردی که استادان خوب انتخاب شدند و بحث تعهد اخلاقی و انقلابی استاد به میزان تخصص علمی‌اش مهم تلقی شده، استاد خود عامل امیدآفرینی، نشاط و کاهش آسیب‌های اجتماعی است. سال گذشته صدها دانشگاه کشور در فضای ناآرامی‌ها نبودند، از میان حدود بیش از ۸۴ هزار عضو هیئت علمی در دانشگاه‌های کشور، شاید کمتر از ۱۰۰ استاد بودند که اخلاق حرفه‌ای خود را رعایت نکردند.
در جاهایی که مسئولین خوب عمل کردند، کمترین آسیب‌ها را شاهد بودیم
وی تاکید کرد: بنابراین در جاهایی که مسئولین خوب عمل کردند و مجموعه‌هایی همچون نهاد نمایندگی رهبری ارتباط خوبی با دانشجو و استاد شکل دادند، کمترین آسیب‌ها را شاهد بودیم. سال گذشته در برخی دانشگاه‌ها اساتید معارف در ارزشیابی دانشجویان بیشترین امتیاز را داشتند و حتی از میانگین دانشکده بالاتر بودند.
رئیس نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه فردوسی همچنین با تاکید بر لزوم تقویت ارتباط میان جامعه و دانشگاه، بیان کرد: در بسیاری کشورها دانشکدههای فنی و مهندسی در داخل شرکت‌ها و کمپانی بزرگ قرار دارند و در علوم انسانی مرز دانشگاه و جامعه برداشته شده است تا ارتباط هرچه بیشتر دانشگاه با بدنه جامعه را برقرار کنند.
ایمانی مقدم افزود: در علوم انسانی عموماً پایه فهم ما از انسان بر پایه یک سری نظریات وارداتی است، بنابراین نمی‌توانیم انسان معاصر ایرانی را شناسایی کنیم، زیرا در تحلیل ارزش‌ها و هنجارهای او مشکل داریم. این عوامل مختلف را باید ملاحظه کرد و دید دانشگاه تا چه حد در حل آسیب‌های اجتماعی خود موفق بوده است.
وی همچنین در پایان با توصیه به خواندن کتاب «نشت نشا» نوشته رضا امیرخانی به دانشجویان، اظهار کرد: نویسنده در این کتاب به تحلیل و بررسی دلایل پدیده فرار مغزها پرداخته است که عوامل مختلفی را دربرمی‌گیرد. نویسنده در این کتاب توضیح می‌دهد که چگونه وجود روابط در برخی از سازمان‌ها و دانشگاه‌ها، همچنین مشکلات موجود در فضای علمی کشور و فاصله بین دانشگاه و زندگی مردم، ممکن است عامل اصلی این پدیده باشد.
انتهای پیام
نظرات