در گذشته نه چندان دور در بیش از ۲۰۰ هزار هکتار از اراضی استان گلستان پنبه کشت می‌شد و به دلیل زمین های بزرگ کشت پنبه، استان گلستان به سرزمین طلایی سفید شهرت داشت اما امروزه بر اثر برخی بی‌تدبیری‌ها کشت پنبه به کمتر از چند هزار هکتار در استان گلستان کاهش پیدا کرده است.

واردات بی رویه منسوجات، عدم تناسب قیمت گذاری پنبه با سایر محصولات، افت کیفی بذور پنبه و کاهش تناژ در واحد سطح، آفت زدگی و کم رغبتی کارخانجات پنبه پاکنی به خرید محصول داخلی از جمله دلایلی بود که سبب شد کشت و یا به روایت دیگر «صنعت پنبه گلستان» زمین گیر شود.

قیمت پایین خرید تضمینی پنبه بزرگترین چالش پنبه‌کاران گلستانی

هادی جرجانی یکی از کشارزان پیشرو استان گلستان در روستای سرخنکلاته گرگان است که موفق شده علاوه بر پنبه سفید، پنبه خودرنگ در رنگ‌های قهوه‌ای و سبز که برای تولید لباس کاربرد زیادی دارد، تولید کند.

 این کشاورز پرتلاش در گفت‌و گو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: قیمت پایین خرید تضمینی پنبه مهمترین مشکل کشاورزان پنبه‌کار در کشور است.

جرجانی افزایش قیمت خرید تضمینی پنبه را عامل مهم تشویق کشاورزان به کشت بیشتر این محصول دانست و افزود: کشت پنبه با توجه به کاربرد آن در بخش صنایع اشتغالزایی بالایی ایجاد می‌کند و این مطلب مهمی است که نباید به سادگی از کنار آن گذشت.

تولید پنبه ۵ برابر کمتر از شالی نیاز به آب دارد

وی با اشاره به اینکه فرهنگ کاشت پنبه باید در کل کشور تقویت شود، گفت: کشت پنبه در هر هکتار تنها بین هزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار مترمکعب آب نیاز دارد که نسبت به کاشت شالی ۵ برابر کمتر آب مصرف شده و جزء گیاهان کم آب بر محسوب می‌شود، علاوه بر آن کشت پنبه سبب تقویت و احیای خاک اراضی کشاورزی خواهد شد.

پژوهشگر بین‌المللی آب و خاک نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه پنبه تنها گیاهی است که علاه بر منشأ تولید غذا منشأ تولید فیبر نیز محسوب می‌شود، گفت: سطح زیر کشت پنبه در سال‌های اخیر به نفع سایر محصولات کاهش یافته و این در حالی است که به عنوان مثال کشت پنبه بعد از کشت گندم باعث کاهش بیماری‌های گندم و کنترل راحت‌تر آفات می‌شود و به همین دلیل با خارج کردن پنبه از دوره تناوب زراعی، خسارات جبران ناپذیری به محیط زیست وارد می‌شود.

محمد اسماعیل اسدی بیان کرد: با توجه به بحران کمبود آب در کشور، پنبه از لحاظ کم مصرفی آب محصول مناسبی به شمار می‌رود زیرا نیاز آبی پنبه عمدتاً به دوران گل‌دهی این محصول خلاصه می‌شود و با مدیریت صحیح زراعی واستفاده از سامانه کشاورزی حفاظتی می‌توان مصرف آب آن را به مقدار بهینه‌ای کاهش داد.

اشتغالزایی بالای کشت پنبه

وی با بیان اینکه کارخانجات پنبه پاک‌کنی می‌توانند نیروی کار فراوانی را برای تولید پنبه محلوج به کار گرفته و از نظر اشتغال زایی نقش بسیار مؤثری ایفا کنند، گفت: کیفیت پنبه تولیدی ایران به دلیل شرایط مناسب آب و هوایی در مقایسه با کشورهای آسیای میانه بالاتر بوده و این از جمله دیگر مزیت‌های تولید این محصول در کشور است.

این پژوهشگر آب و خاک کشت پنبه را با توجه به فرآورده‌های جانبی در مقایسه دیگر محصولات کشاورزی یک محصول استثنایی دانست و افزود: مصرف الیاف طبیعی مانند پنبه نسبت به دیگر الیاف مصنوعی مزیت بیشتری دارد و از سوی دیگر صادرات پنبه خام، منسوجات و پوشاک پنبه‌ای یکی از راه‌های تحصیل ارز است و ارزآوری پنبه خام نسبت به دیگر کالاهای غیرنفتی برتری دارد.

اسدی ادامه داد: استان گلستان در دهه‌های گذشته شاهد کشت پنبه در صدها هزار هکتار، اشتغال ده‌ها هزار نفر و فعالیت چندین کارخانه پنبه‌پاک‌کنی و واحدهای تولیدی وابسته بود که طی سال‌ها و به دلایل گوناگون از جمله عدم حمایت بالادستی و عدم پرداخت یارانه به کشاورزان و همچنین عدم به روز شدن صنایع نساجی، کشت این محصول به چند هزار هکتار کاهش یافت.

وی گفت: بالابودن هزینه تولید و دوره طولانی رشد گیاه و برداشت محصول (حدود هشت ماه)، خشکسالی، پایین بودن قیمت خرید، حمایت ضعیف از این محصول راهبردی، جایگزین کردن کشت‌های مقرون به صرفه و واردات بی‌رویه وش، توسعه کشت پنبه را در گلستان محدود کرد و از آن روزهای طلایی فقط نام و نشانی محو و کم رنگ باقی ماند.

با ایجاد هر یک شغل در کشت پنبه ۵ شغل در صنایع مرتبط ایجاد می‌شود

این محقق آب و خاک با بیان اینکه در سطح زیر کشت پنبه این گلستان در دهه‌های گذشته بین ۱۸۰ تا ۲۰۰ هزار هکتار بود اما استمرار مشکلات و کمبودهای مطرح‌شده این مقدار را به مقدار زیادی کاهش داد، تصریح کرد: اهمیت پنبه در اشتغال زایی به گونه‌ای است که با ایجاد یک شغل در زراعت پنبه می‌توان پنج شغل در صنایع مرتبط با آن ایجاد کرد.

اسدی ادامه داد: سطح بالای زیر کشت پنبه در گلستان باعث شده بود کارخانه‌های پنبه‌پاکنی و روغن‌کشی زیادی در منطقه راه‌اندازی شود و زمینه اشتغال هزاران نفر را به‌طور مستقیم و غیر مستقیم فراهم کند اما امروزه بسیاری از کارخانه‌های پنبه گلستان تعطیل شده است.

اسدالله پاک سرشت نیز در پنجمین جلسه کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرگان با اشاره به اینکه مشکل ما کم توجهی وزارت کشاورزی به واردات پنبه است، اظهار کرد: وزارت کشاورزی از تولیدات داخلی به ویژه تولید پنبه هیچ‌گونه حمایتی ندارد.

سهولت اخذ مجوز عامل هجوم آوردن کارخانه‌داران به واردات پنبه

وی سهولت اخذ مجوز از سوی مسئولان را عامل هجوم آوردن کارخانه‌داران به واردات پنبه دانست و افزود: برای واردات پنبه دولت ارز نیمایی و ارزان قیمت در اختیار واردکنندگان قرار می‌دهد، در صورتی که  برای حمایت از تولیدکنندگان پنبه کشور، باید واردات پنبه با ارز آزاد انجام شود.

تعرفه خودرو ۱۵۰ درصد، تعرفه محصولات کشاورزی صفر

رئیس هیأت مدیره صندوق پنبه کشور با انتقاد از سیاست یک بام و دو هوای دولت در بحث واردات تصریح کرد: تعرفه واردات اتومبیل در کشور ما ۱۵۰ درصد بوده و در برخی موارد نیز اجازه واردات را نمی‌دهند، ولی تعرفه واردات محصولات کشاورزی و از جمله پنبه صفر است و باید این مشکل هرچه زودتر حل شود.

پاک‌سرشت به کمیسیون کشاورزی و اتاق بازرگانی پیشنهاد داد، پیش قدم مطالبه‌گری حذف تعرفه صفر از واردات محصولات کشاورزی شوند و افزود: ما آمادگی داریم با ارائه مستندات و گزارش‌های علمی اثبات کنیم حذف تعرفه گمرک از محصولات کشاورزی به مصلحت کشور است.

نظارت ضعیف جهاد کشاورزی بر تولید پنبه 

دبیر انجمن صنایع پنبه استان گلستان ادامه داد: به جز پنبه استان گلستان که کیفیت مطلوبی دارد، نظارت جهاد کشاورزی بر تولید پنبه کشور ضعیف بوده و پنبه داخلی کیفیت لازم را ندارد.

وی بالا بودن ضایعات پنبه داخلی و کاهش یکنواختی الیاف داخلی نسبت به الیاف وارداتی را از مشکلات پنبه تولیدی کشور برشمرد و افزود: علاوه بر این درصد الیاف کوتاه پنبه تولیدی کشور ما نسبت به پنبه وارداتی بیشتر است.

پنبه با کیفیت گلستان با قیمت منصفانه خریداری نمی‌شود

پاک‌سرشت با اشاره به اینکه پنیه با کیفیت استان گلستان همانند گندم با کیفیتی که تولید می‌شود با قیمتی برابر با سایر پنبه‌های کشور خریداری می‌شود، اضافه کرد: این مسأله دور از انصاف است و باید با قیمت بالاتری خریداری شود

وی نرخ پایین خرید پنبه، تعرفه بدون دردسر و صفر گمرکی و حمل بار با قیمت مناسب از کشورهای همسایه را عامل واردات بیش از حد پنبه به کشور دانست و افزود: برای اولین بار در طول ۴۰ سال گذشته ۴۰۰ تن پنبه تولیدی استان گلستان و در حدود ۱۰ هزار تن پنبه فروش‌نرفته در کارخانه‌ها انباشته شده است.

رئیس هیأت مدیره صندوق پنبه کشور با اشاره به اینکه نساجی که ظرفیت سالانه آن ۲ هزار تن است، ۴۰ هزار تن پنبه وارد می‌کند و این نامعادله هیچ معنایی به جز رانت ندارد، افزود: با این واردات بی‌رویه برخی کارخانه‌داران نساجی به جای تولید به دلال پنبه تبدیل شده‌اند که باید جلوی آن گرفته شود.

جزیره ای عمل کردن مسئولان مهمترین چالش پیشروی تولید پنبه

رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع وابسته اتاق بازرگانی گرگان از کشت پنبه به عنوان ظرفیت مناسبی در افزایش اشتغال و تولید ناخالص داخلی یاد کرد و گفت: جهاد کشاورزی گلستان در این حوزه دست تنها است.

سیدهامان هاشمی با تاکید اینکه برای احیای پنبه باید از جزیره ای عمل کردن خودداری کرده و به جای غر زدن و محکوم کردن هم به دنبال راهکار باشیم، خاطر نشان کرد: تمام دستگاه های اجرایی در راستای احیای کشت پنبه در گلستان به عنوان یک مطالبه استانی باید در کنار جهاد کشاورزی باشند تا این صنعت دوباره توسعه یابد.

این فعال اقتصادی گفت: اینکه کشاورز به جای ارائه راه حل، کارخانه دار را محکوم کند و یا کارخانه داران به بهانه عدم کیفیت پنبه به راحتی پنبه واردات پنبه را جایگزین خرید پنبه کشاورزان داخلی کنند ما را به جایی نمی رساند بلکه باید درکنار هم موانع را بررسی و درصدد رفع آن برآییم.

به گزارش ایسنا، کم‌آب‌بر بودن، اشتغالزایی بالا و احیای خاک از مزایای قابل توجه کشت این محصول استثنایی است که باعث می‌شود نتوانیم به راحتی از کنار اتفاق تلخ خاکسترنشینی طلای سفید در گلستان چشم‌پوشی کنیم.

به گفته کارشناسان با برنامه‌های فراگیری از سوی همه دستگاه‌ها مانند جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، آب منطقه‌ای و جلوگیری از واردات بی‌رویه، حمایت از کشاورزان پنبه کار و قیمت گذاری عادلانه می‌توان این مشکل را حل کرد.

انتهای پیام