در شرایطی که از یک سو ناآشنا بودن با انتخاب رشته و از سوی دیگر محدودیت زمان باعث افزایش استرس داوطلبین می‌شود، چنین ادعاهای اغواکننده‌ای به راحتی داوطلبین را به خود جذب می‌کند و باعث انجام یک انتخاب رشته نادرست توسط آنان می‌شود که معمولا هم به پشیمانی ختم می‌گردد. 

اما نکات مهم برای انتخاب رشته چیست و داوطلبین چطور می‌توانند فرق بین یک مشاور متخصص و فردی که با اهداف مالی خود را مشاور معرفی و اقدام به طرح ادعاهای غیرواقعی می‌کند، تشخیص دهند؟

جمیله عجم در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به نکات مهمی که داوطلبان برای انتخاب رشته باید به آن توجه کنند، اظهار کرد: با توجه به آغاز زمان انتخاب رشته دانشگاه، تبلیغات و انتشار اخبار زرد نیز رونق گرفته و داوطلبان باید به این نکته مهم توجه کنند که تنها مرجع موثق اخبار و اطلاعات کنکور، سایت سنجش و اطلاعیه‌های سازمان سنجش است، بنابراین هر خبری را در درجه اول باید از سایت سنجش چک کنند و بعد گروه‌های معتبری که مربوط به اداره‌های مختلف آموزش و پرورش است.

وی افزود: با توجه به اینکه در حال حاضر مراکز انتخاب رشته مثل قارچ‌های سمی رشد کرده و زیاد شده‌اند، دانش‌آموزان این دقت نظر را داشته باشند که فریب تبلیغات را نخورند و از آنجایی که انتخاب رشته یکی از مهمترین مسیرهای پیش‌روی زندگی‌شان است و می‌تواند مسیر آینده را رقم بزند، حتما برای انتخاب رشته با فرد متخصص مشورت کنند. 

مسئول کارگروه تحصیلی و کنکور اداره مشاوره ناحیه دو آموزش‌وپرورش مشهد تاکید کرد: متاسفانه در حال حاضر افرادی که خود را متخصص در زمینه انتخاب رشته می‌دانند، زیاد شده و به تبع آن تبلیغات دروغین در این زمینه نیز فراوان است، مثلا  ذکر می‌کنند که فردی  با رتبه کشوری چند هزار در فلان دانشگاه معتبر قبول شده و ...، در صورتی که آنچه مهم و ملاک انتخاب رشته است، رتبه در سهمیه است و نه رتبه کشوری و رتبه کشوری سه یا چهار برابر رتبه در سهمیه فرد است. یا مثلا در تبلیغات عنوان پردیس خودگردان در رشته قبولی را ذکر نمی‌کنند یا به سهمیه‌ها اشاره نمی‌کنند و بسیاری از مثال‌های دیگر که متاسفانه به وفور در پیج‌های مختلف شاهد هستیم.

عجم با تاکید بر اینکه مشاوره در زمینه انتخاب رشته یک کار بسیار تخصصی است، خاطرنشان کرد: دانش‌آموزان در صورت نیاز به مشاوره، باید به افرادی که شناخته شده و مورد تایید هستند، مراجعه کنند؛ از جمله پایگاه‌های انتخاب رشته آموزش و پرورش که  در تمام شهرستان‌های استان وجود دارند و مشاوران، دوره‌های مختلف را گذرانده  و به‌روزترین آموزش‌ها را فراگرفته‌اند و بعد از قبولی در آزمون، تایید صلاحیت شده و در پایگاه‌ها مستقر می‌شوند و مورد تایید اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی هستند. 

مشاور معجزه نمی‌کند

وی عنوان کرد: انتخاب رشته معجزه نمی‌کند و نباید انتظار معجزه از یک مشاور داشته باشیم، به طوریکه با رتبه بسیار بالا، رشته بسیار خوبی قبول شویم، بلکه انتخاب رشته اصول و تکنیک دارد و یک مشاور که واقعا در این زمینه کار کرده است، تمام این موارد را می‌داند و با توجه به پتانسیل رشته‌های مختلف، بهترین رشته و شهر را برای داوطلب انتخاب می‌کند که پتانسیل رتبه نسوزد.

مسئول کارگروه تحصیلی و کنکور اداره مشاوره ناحیه دو آموزش‌وپرورش مشهد با اشاره به رایج‌ترین اشتباهات در زمینه انتخاب رشته، افزود: یکی از اشتباهات دانش‌آموزان در انتخاب رشته، وسواس بیش از حد است، البته وسواس تا حدی طبیعی است ولی وسواس بیش از حد نیز اشتباهات بیشتری را به دنبال خواهد داشت، مثلا وقتی داوطلب برای انتخاب رشته به یک مشاور متخصص مراجعه می‌کند، این انتخاب رشته را به چند نفر مشاور دیگر هم نشان می‌دهند در صورتی که مشاوری که برای بار اول برای فرد انتخاب رشته کرده، چون مشاوره فردی بوده و حداقل سه، چهار جلسه با داوطلب مشاوره داشته است، همه جوانب را سنجیده و با توجه به ویژگی‌های فردی و ویژگی‌های خانوادگی و... انتخاب رشته کرده است.

عجم ادامه داد:  وقتی فرد همان  انتخاب رشته را به مشاور دیگری نشان می‌دهد، آن مشاور در یک لحظه و نگاه کلی موارد را می‌بیند و از دلیل انتخاب‌ها آگاه نیست، مثلا من اگر برای فرزند خودم بخواهم انتخاب رشته کنم، یکی از اولویت‌های من شهر کرمان خواهد بود، چراکه در کرمان آشنایانی داریم و خیالم راحت است، اما اگر همین انتخاب رشته را به مشاور دیگری نشان دهیم که در یک نگاه  انتخاب‌ها را بررسی کند، شاید اصلا اولویت کرمان را قبول نداشته باشد، چراکه از دلیل این انتخاب مطلع نیست و ممکن است با توجه به رتبه، انتخاب‌های دیگری را پیشنهاد کند که این باعث می‌شود وسواس فکری دانش‌آموز و خانواده بیشتر گردد. 

وی با تاکید بر اینکه انتخاب رشته درست و صحیح، اطلاعات به‌روز مشاور را می‌طلبد بیان کرد: در انتخاب رشته باید وضعیت بازار کار رشته مورد نظر در ۷ الی ۸ سال آینده و اینکه این رشته در آینده در کشور ما چه جایگاهی خواهد داشت، حتما بررسی شود، چراکه ممکن است بعضی از مشاغل الآن جایگاهی نداشته باشند، ولی در سالهای آینده وضعیت بهتری یابند یا بالعکس؛ مثلا رشته‌هایی که در سال‌های آینده با ورود هوش مصنوعی متحول خواهند شد. همچنین مشاوران ماهیت مشاغل را باید حتما در نظر بگیرند، بعضی رشته‌ها ماهیت خوداشتغالی دارند، بعضی رشته‌ها فقط  ماهیت استخدامی دارند مثل هوشبری اتاق عمل و ... و بعضی رشته‌ها نیز هر دو این موارد را دارند مثل رشته‌های روانشناسی و ... یا مثلا افرادی که دنبال اپلای تحصیلی هستند، حتما مشاور باید در انتخاب اولویت‌ها به این مورد توجه کند و در نهایت مشاور باید رشته‌هایی که مسیر اشتغالشان چندبعدی است را برای داوطلب توضیح دهد تا  با دید بازتری دست به انتخاب بزند. 

رشته از دانشگاه مهمتر است

این مشاوره انتخاب رشته اضافه کرد: متاسفانه بعضی افراد بر این باور هستند که یک رشته غیرکاربردی در یک دانشگاه معتبر بهتر از یک رشته کاربردی در یک دانشگاه معمولی است. در صورتی که فرد فقط به طور میانگین ۴ سال را در آن دانشگاه می‌گذراند و حدود ۳۰ سال باید با رشته انتخابی کار کند، بنابراین اینکه صرفا ملاک دانشگاه معتبر باشد، اشتباه است. متاسفانه به دلیل انتخاب رشته نادرست، مواردی  داشتیم که بعد از اتمام تحصیلات حتی در مقاطع بالا، مجدد در کنکور شرکت کردند و وارد رشته مورد علاقه و کاربردی شدند.

عجم ادامه داد: اگر به مشاوری مراجعه کنید که در همان ابتدا به رتبه نگاه کند و بگوید که با این رتبه فلان شهر و فلان رشته را قبول می‌شوی و به قول معروف برای همه دانش‌آموزان یک نسخه واحد بپیجد، چنین فردی اصلا صلاحیت مشاوره برای انتخاب رشته را ندارد، چراکه  دو نفر با شرایط تحصیلی یکسان، می‌توانند  به لحاظ ویژگی‌های فردی و شخصیتی یا ویژگی‌ها فرهنگی و اقتصادی خانوادگی دو دنیای کاملا متفاوت و جدا از هم داشته باشند و اینکه مشاور صرفا بر اساس رتبه بگوید که تو در فلان رشته قبول می‌شوی، بزرگترین اشتباه و بزرگترین ضربه‌ای است که به دانش‌آموز می‌زند.

قبولی سال‌های گذشته را ملاک انتخاب رشته قرار ندهیم

وی افزود: ممکن است بعضی افراد قبولی‌های سال‌های گذشته را ملاکی برای انتخاب رشته قرار دهند، در صورتی که ظرفیت‌ها و شرایط سوابق تحصیلی دانش‌آموزان هر سال متفاوت است، مخصوصا که در سال جاری و در سال‌های بعد تغییراتی داشته‌ایم و خواهیم داشت، بنابراین رجوع به قبولی‌های سال‌های گذشته، اصلا ملاک درستی برای انتخاب رشته نیست.

مسئول کارگروه تحصیلی و کنکور اداره مشاوره ناحیه دو مشهد با اشاره به اینکه در کارنامه اصلی اطلاعاتی از جمله مشخصات شخصی داوطلب، درصد دروس، رتبه کشوری و رتبه در سهمیه درج شده است، گفت: ملاک اصلی برای انتخاب رشته، رتبه در سهمیه است که متناسب با تراز آزمون دروس اختصاصی ضرب در ۰.۶ به اضافه نمره امتحان نهایی ضرب در ۰.۴ است. امسال درصد تاثیر سوابق تحصیلی و نمره امتحان نهایی ۴۰ درصد بود و در سال‌های آینده  این درصد باز هم افزایش خواهد یافت.

عجم با اشاره به دو مرحله‌ای بودن کنکور امسال، بیان کرد: داوطلب می‌تواند بر اساس بهترین رتبه‌ای که کسب کرده است، انتخاب رشته کنند. داوطلبان مانند سال‌های گذشته مجاز به انتخاب ۱۵۰ رشته هستند که در این انتخاب، اولویت‌بندی بسیار مهم است و انتخاب رشته کنکور بر اساس اولویت‌ از بهترین به بدترین انجام می‌شود و خیلی هم حساس و سرنوشت‌ساز است، چون اگر داوطلب اشتباه کند یا رشته‌ها را جابجا بزند، ممکن است خسارات جبران‌ناپذیری را متحمل شود.

وی تاکید کرد: داوطلبان برای انتخاب رشته از افراد غیرمتخصص مشاوره نگیرند، چون دستورالعمل و بخشنامه‌های کنکور، هدایت تحصیلی و ... هر ساله عوض می‌شود و در هر مقطعی متفاوت است و ما نمی‌توانیم بر اساس اطلاعات چهار یا پنج سال پیش انتخاب رشته کنیم. علاوه بر توجه به ویژگی‌های شخصیتی دانش‌آموز و شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی  خانواده، توجه به مسائلی از جمله  بومی‌گزینی، قطب، ناحیه، و... نیز مسائل مهمی اند که باید در انتخاب رشته مورد توجه قرار گیرند و تمامی این موارد در جلسه مشاوره بررسی می‌شود.

مسئول کارگروه تحصیلی و کنکور اداره مشاوره ناحیه دو مشهد با تاکید بر اهمیت توجه ویژگی‌های شخصیتی داوطلب برای انتخاب رشته، اظهار کرد: ممکن است یک داوطلب بتواند در شهری جز شهر خودش، رشته خوبی را قبول شود، اما چون بر اساس ویژگی‌های شخصیتی توان مراقبت از خود را ندارد و نمی‌تواند دور از خانواده باشد، بهتر است دانشگاه‌های شهر خودش و حتی دانشگاه‌های غیرانتفاعی را انتخاب کند، چون سلامت روان مهمتر و در اولویت است.

عجم خاطرنشان کرد: در حال حاضر فقط ۱۵ درصد از رشته‌های دانشگاه‌ها با  آزمون هستند و بقیه یعنی ۸۵ درصد رشته‌ها بر اساس سوابق تحصیلی اند، بنابراین کسی  که  اصلا در کنکور شرکت نکرده نیز می‌تواند چناچه در کنکور ثبت‌نام کرده، رشته‌های صرفا با سوابق تحصیلی را انتخاب کند و اگر ثبت‌نام نکرده باشد هم می‌تواند ثبت نام کرده و انتخاب رشته کند.

وی با بیان اینکه رشته‌های با سوابق تحصیلی را تمام داوطلبان می‌توانند انتخاب کنند، افزود: داوطلبان از هر گروه آزمایشی که دیپلم گرفته‌اند، می‌توانند در هر گروهی که مایل هستند انتخاب رشته کنند. مثلا داوطلب با دیپلم رشته ریاضی می‌تواند از رشته‌های علوم تجربی، انسانی و... انتخاب رشته کنند و گزینش بر اساس معدل دیپلم انجام می‌شود.

این مشاور انتخاب رشته اضافه کرد: علاوه بر رعایت تمام نکات ذکر شده، تاکید ما این است که در جلسه مشاوره انتخاب رشته، حتما یکی از والدین یا فردی که حرفش در خانواده قابل قبول است حضور داشته باشد، چراکه مواردی داشتیم که دانش‌آموزی به تنهایی برای انتخاب رشته مراجعه کرده بود و با توجه به اینکه رتبه خوبی داشت، رشته حقوق در شهری به غیر از شهر خودش  قبول شد، اما بعد  از قبولی خانواده اجازه نمی‌دادند که به شهر دیگری برود و در جلسه مشاوره هم اصلا اشاره نکرده بود که خانواده‌اش به او اجازه تحصیل در شهر یا استان دیگری را نمی‌دهند و همین باعث انتخاب رشته اشتباه و از دست رفتن فرصت‌های این داوطلب شد. 

مسئول کارگروه تحصیلی و کنکور اداره مشاوره ناحیه دو مشهد ادامه داد: ما به دانش‌آموزان توصیه می‌کنیم که سال کنکور، سال دوازدهم را همه توانشان را بگذارند تا هم معدل نهایی خوبی کسب کنند و هم در آزمون کنکور نتیجه خوبی بگیرند، چراکه سطح استرس دانش‌آموزان سال آخر بسیار بالاست و روح و روانشان درگیر موضوع کنکور و قبولی در دانشگاه است و اینکه دوباره یک سال وقت بگذارد و این سطح از استرس را تجربه کند، بار سنگینی است.

انتهای پیام