به گزارش ایسنا، بنا بر اعلام پژوهشگاه میراث ‌فرهنگی و گردشگری، برنامه گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه باستانی «تپه خدائی» که آثار ارزشمندی از دوره‌های فرهنگی مس و سنگ، مفرغ، تاریخی و اسلامی را در بردارد، به انجام رسید. این محوطه در بخش مرکزی شهرستان سنقر، دهستان فارسینج و حدود یک کیلومتری شمال­ شرقی روستای پارسینه در استان کرمانشاه واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۸۷۳ متر و از سطح زمین­‌های زراعی ضلع شمالی حدود ۸۰/۸ متر است.

محمود حیدریان، سرپرست هیأت باستان‌شناسی مستقر در این محوطه تاریخی، گفت: طبق مطالعات زمین‌ـریخت­شناسی انجام‌گرفته، قدیمی­‌ترین رسوبات رخنمون یافته در ناحیه سنقر متعلق به دوره کربونیفر، اواخر دوران اول (C۱) است که به­ صورت یک بخش آهکی با گسترش محدود، در ارتباط گسل‌ها با واحدهای اطراف خود مشاهده می­‌شود و در جنوب­ شرقی سنقر و اطراف روستای پارسینه برونزَد دارد.

این باستان‌شناس اضافه کرد: این عامل، تپه­‌های نسبتاً کم‌ارتفاعی را تشکیل داده و تپه خدائی بر بستر رسوبات رسی و آهکی باران شسته این ارتفاعات و در یک دشت نسبتاً تخت و کم‌وسعت واقع شده است. پوشش گیاهی سطح تپه، مرتع و اطراف آن کلاً زراعی است و از جمله ارتفاعات مشرف به این تپه می‌­توان به رشته کوه دالاخانی در قسمت جنوب ­غربی تپه و کوه کالوش در شرق روستای پارسینه جدید اشاره کرد.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی محوطه تپه خدائی اظهار کرد: بر اساس نقشه خطوط هم‌لرزه استان کرمانشاه، دهستان فارسینج در کانون اصلی زلزله­‌های استان واقع شده و روستای قدیمی پارسینه که در محل کنونی محوطه باستانی تپه پارسینه (SK, ۵۰) واقع بوده، بر اثر زلزله سال ۱۳۳۶ خورشیدی به تلی از خاک تبدیل شده و جز آثار مادی به­ جای مانده، هیچ اثری از آن باقی نمانده است. بازماندگان این واقعه هولناک در فاصله کمی از ضلع شمالی آن تپه، خانه­‌های خود را برپا و روستای جدیدی را دایر کرده‌اند.

حیدریان گفت: بخش اعظم تپه توسط روستاییان در سال­‌های گذشته به منظور کشاورزی و استفاده به عنوان مصالح ساختمانی تسطیح شده و برش خورده است، به ‌طوری که طول بخش سالم تپه در جهت شرقی ـ غربی حدود ۵۰ متر و عرض تپه در جهت شمالی ـ جنوبی حدود ۴۵ متر است، اما آثار بر جای مانده سطحی نشان می‌­دهد که این محوطه باستانی ابعادی به طول تقریبی ۱۲۰ متر در جهت شرقی ـ غربی و عرضی حدود ۱۱۰ متر در جهت شمالی ـ جنوبی داشته است.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی محوطه تپه خدائی گفت: این محوطه در سال ۱۳۸۳ در نخستین فصل بررسی دشت سنقر، معرفی و شناسایی و در سال ۱۳۸۵ نیز به صورت روشمند بررسی شد. بررسی روشمند نشان داد که تاکنون بیش از ۷۰ درصد این محوطه ارزشمند تخریب شده است، لذا انجام عملیات تعیین حریم قانونی و برنامه حفاظت آن بسیار ضروری به نظر می­‌رسید.

او افزود: این محوطه از بعد علمی، آثار ارزشمندی از دوره­‌های فرهنگی مس­ و سنگ، مفرغ، تاریخی و اسلامی را در بر دارد و آثار فرهنگ­‌های شاخص زاگرس و شمال­ غرب ایران مانند دالما، سه­گابی، کورا ـ ارس، هزاره اول قبل از میلاد و تاریخی در آن به وفور به چشم می­‌خورد. علاوه‌بر آن بستر مناسب زیست محیطی محوطه، روشنگر روند بسیاری از تغییرات فرهنگی دوران مس­ و سنگ و مفرغ قدیم منطقه بوده و با توجه به توالی دوره‌های مشخص فرهنگی آن، بازبینی و اصلاح بسیاری از نکات گاه‌نگاری منطقه شرق زاگرس را ممکن و میسر خواهد کرد.

حیدریان اضافه کرد: از همین­‌رو برنامه گمانه­‌زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم این تپه با مجوز پژوهشگاه میراث‌ فرهنگی و گردشگری با اعتبارات پژوهش و اکتشاف باستان­شناختی و تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمانشاه و همکاری گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهرکرد به سرپرستی نگارنده و با نظارت کیومرث عظمی انجام شد.

او گفت: بعد از انجام عکس‌برداری هوایی محوطه و اطراف آن، عملیات تعیین عرصه و حریم تپه با ایجاد ۱۶ گمانه در ابعاد ۱×۱ متر در تمامی جهات اصلی و فرعی تپه ایجاد و گمانه‌ها در فاصله تقریبی ۱۵ متری از عرصه ظاهری تپه شروع و در دو ردیف ادامه یافت.

این باستان‌شناس با بیان ‌این‌که عرصه و حریم درجه یک تپه با توجه به داده‌های فرهنگی به‌دست آمده از گمانه‌های حفر شده و عوارض طبیعی و مصنوعی موجود در پیرامون تپه صورت گرفت، افزود: مطالعه و طبقه‌بندی یافته‌های باستان‌شناختی به‌دست آمده از گمانه‌زنی و سطح تپه (بررسی روشمند)، محاسبه دقیق مساحت تپه و همچنین مطالعه ویژگی‌های محیطی پیرامون آن از دیگر اهدافی بود که در این برنامه مورد توجه قرار گرفت.

حیدریان همچنین گفت: در چشم‌انداز تپه، چندین تپه پیش از تاریخی وجود دارد که گویای اهمیت فرهنگی این منطقه است، کمبود اطلاعات باستان‌شناسی و نبود یک چارچوب گاه‌نگاری مقایسه­‌ای برای دشت سنقر در کنار توالی مواد فرهنگی و تخریب تمامی اضلاع تپه خدایی، فرصت مناسبی برای انجام لایه­‌نگاری تپه است تا تاریخ­‌گذاری دقیقی از دوره­‌های مختلف در اختیار ما قرار دهد.

انتهای پیام