حس تعلق یکـی از نیازهـای اساسـی انـسان اسـت کـه در هـرم نیازهای مازلو بعد از نیازهای فیزیولوژیکی و امنیت قرار مـی‌گیـرد. از آنجایی که دانش‌آموزان وقت زیـادی را در مدرسـه مـی‌گذراننـد و فرصت زیادی برای تعامل با معلمان و دانش‌آمـوزان دارنـد، حـس تعلـق بـه مدرسـه زمینـه مناسـبی را بـرای یـادگیری و سـلامت آنان ایجاد می‌کند. حس تعلق در محیط‌هـای آموزشـی به عنوان حس مورد پذیرش واقع شدن، ارزشـمند شـمرده شـدن و مورد تشویق قرار گرفتن توسط دیگـران ( معلمـان و همـسالان) در محیط کلاس درس یک قسمت مهـم از زنـدگی و فعالیـت کلاسی تعریف شده است.
بر اساس تحقیقات انجام شده، حس تعلق با نتایج تحصیلی زیادی مانند حضور در مدرسه، نمرات پایـان سال و موفقیت در عملکرد درسی رابطه مثبت دارد. جو مثبت مدرسه با عزت نفس، خودپنداره دانش‌آموزان، کاهش میزان غیبت دانش‌آموزان در مدارس متوسطه، کاهش خشونت و کـاهش تعلیق از دبیرستان مرتبط است. هـمچنـین جو مدرسه بـا پیامـدهای یادگیری مانند انگیزه یادگیری و با پیـشرفت دانـش‌آمـوز در تمـام سطوح تحصیلی ارتباط مثبت دارد و تأثیر منفـی بافـت اجتمـاعی و اقتصادی بر موفقیت تحصیلی را کاهش می‌دهد.
محققان در پژوهشی به نام "رابطه جو اخلاقی مدرسه با حس تعلق به مدرسه و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان" آورده‌اند که جـو اخلاقـی مدرسـه از طریق ارزیابی تعاملات و روابط معلمان و دانش‌آموزان در پنج اصل احترام به استقلال، ضرر نرساندن، نیکی کـردن، عـدالت و صداقت مورد بررسی قرار می‌گیرد. مولفه‌های سنجش جو اخلاقی مدرسه عبارت است از چگونگی روابط معلمان با دانش‌آموزان و دانش‌آموزان با یکدیگر. مطالعات نشان داده است زمانی که دانش‌آموزان احساس مـی‌کننـد در یـک محـیط شـفاف، عادلانه و منصفانه قرار دارند، ثبات عاطفی بیشتری از خـود نـشان داده و عملکرد تحصیلی بهتری نیز دارند.
این پژوهش که توسط سهیلا احمدی، محمد حسنی و میرنجف موسوی، اعضای هیات علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه ارومیه انجام شده، بیان می‌کند که حس تعلق به مدرسـه مـی‌توانـد ۳۲ درصـد از تغییرات پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان را تبیین کند. هـمچنـین مؤلفه‌های جو اخلاقی نیز می‌توانند ۲۱ درصد از تغییرات حس تعلق به مدرسه را پیش‌بینی کنند.
اولین فرضیه پژوهش این بود که حس تعلق به مدرسه اثر مستقیم و مثبتی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آمـوزان دارد. نتـایج به دست آمده نیز از این فرضیه حمایت نمود و نشان داد که با بالا رفتن حس تعلق به مدرسه دانش‌آموزان، پیشرفت تحـصیلی آنـان افزایش می‌یابد.
همچنین دومین فرضیه این پـژوهش نیز ایـن بـود کـه روابـط بـین معلمـان و دانش‌آموزان و دانش‌آموزان با یکدیگر اثر مستقیم بر حس تعلق به مدرسـه دارد. یافتـه‌هـای پژوهش حاضر نیز از این فرضیه حمایت کرد و نشان داد هر چقـدر معلمان رابطه مثبت با دانش‌آموزان داشته باشـند یا دانش‌آموزان رابطه بهتری با یکدیگر برقرار کنند، حـس تعلـق بـه مدرسه دانش‌آموزان افزایش می‌یابد.
بر اساس یافته‌های این پژوهش بـه معلمـان توصـیه مـی‌شـود با استفاده از روش‌هــای تکنیک‌هــای گــوش دادن فعــال، یاددهی- یادگیری تعاملی و قدردانی از پیشرفت هرچند اندک دانـش‌آمـوزان، رابطه مثبتی با آنان ایجاد کنند.
این پژوهش در فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری منتشر شده است.
انتهای پیام
نظرات