حسن رضایی مهر مدیر بنیاد چهارم خرداد و دبیر همایش ۴ خرداد، روز مقاومت و پایداری دزفول، استاد و پژوهشگر حوزه علمیه قم در آستانه فتح خرمشهر و روز مقاومت، ایثار و پیروزی به گفت‌وگو با ایسنا پرداخت.

ایسنا: در جریان دفاع مقدس، مقاومت مردم ایران زبانزد بود و در این میان، مقاومت و پایداری مردم دزفول چنان بود که آن شهر از سوی نظام اسلامی به شهر نمونه معرفی شد. اما در دیدگاه اهل نظر آنچه به عنوان محور اصلی و بنیادین مقاومت دزفول بشمار می آید، تلفیق دیانت و مجاهدت در دوران دفاع مقدس در این شهر بود. در مطلع کلام اگر توضیحی در این خصوص لازم است بفرمایید.

 همانطور که اشاره فرمودید که مجاهدت و مقاومت، برخاسته از دیانت اهل دزفول بود. چون دزفول با قدمتی طولانی در عرصه تکون به مانند سایر شهرهای ایران اسلامی، شهری بوده با مردمانی که عاشق دین و مکتب و مرام اهل بیت (ع) بودند. وجود امامزاده ها و مساجد بزرگ کهن و ترویج دین داری و مکتب پرور با وجود حوزه بزرگ علمیه و مدارس متعدد علوم دینی، برخورداری از مراجع تقلید و علمای بزرگ و صاحب نام از جمله خاتم الفقهاء و المجتهدین شیخ مرتضی انصاری و دیگر فرزانگان عالم علم و فضیلت به گونه ای که وجود چندین مرجع تقلید صاحب رساله در یک زمان در برخی ازمنه در این شهر همه و همه دیانت و معنویت مردمان آن را بدانجا رساند که شهر دزفول به عنوان شهر دارالمومنین معروف بوده است.

 بدیهی است مردمی با این پشتوانه قوی دینی و بر اساس آموزه های اسلامی و شیعی خود را موظف به اجرای دستورات دینی از جمله دفاع و پایداری و مقاومت و مجاهده در برابر دشمن می دانستند و این بنیان فکری ریشه دار خود را به خوبی در دفاع مقدس نشان داد به گونه‌ای که خواب را از دشمن گرفت و از کرده اش پشیمان کرد و این همان تلفیق دیانت و مجاهدت است که دزفول در دوران دفاع مقدس آن را به جهان نشان داد.

 ایسنا: واژه «بلد الصواریخ» که در دوران دفاع مقدس درباره شهر دزفول به کار برده می شد ناظر به چه مطلبی است و چرا بر دزفول اطلاق گردد؟

 این تعبیر در واقع عنوانی بود که عراقی‌ها در طول جنگ تحمیلی به شهر مقاوم دزفول داده بودند و این عنوان ناظر به حملات موشکی متعدد صدامیان و بمباران های پیوسته و شب و روز به این شهر بود که دشمن بعثی با کمک ایادی استکبار و نظام سلطه تمام نقاط شهر را زیر موشک های ۹ متری و ۱۲ متری قرار می داد و تراکم این حملات به گونه‌ای بود که هیچ نقطه‌ای از این شهر در امان این حملات نبود و به همین خاطر آن را بلد الصواریخ یعنی شهر موشک ها گفتند. هر چند عناوینی مانند شهر هزار موشک و شهر پاتک ها هم در باره این شهر به کار رفت.

ایسنا: معمولا عبارت «الف دزفول» در تاریخ مجاهدت مردم دزفول در السنه و کتب حوزه دفاع مقدس دیده و شنیده می شود، این عبارت بیانگر چیست؟

همانطور که اشاره شد دزفول در جنگ هشت ساله پذیرای بیشترین موشک و بمب و خمپاره های رژیم بعثی بود و چون هر بار می خواست به شهرها حمله کند، روز قبل از موشکباران لیستی از اسامی شهرهایی که بنا بود موشکباران و بمب باران شوند از رادیو عراق به ترتیب حروف ابجد پخش می شد  و همیشه الف این لیست دزفول بود، بنابراین الف دزفول عنوانی بود که در صدر لیست حملات بعثی ها قرار داشت و به این جهت عنوان «الف دزفول» به عنوان نمادی از مقاومت مردم دزفول در اذهان باقی ماند.

ایسنا: یکی از شاهکارهای جهادی و در عین حال بالابرنده انتظام و اقتداربخشی به رزمندگان در خط مقدم و مردم در پشت جبهه، رادیو جبهه بود. قضیه رادیو جبهه چه بوده است؟

شاید به راحتی قابل هضم نباشد که چند جوان با یک ضبط صوت و یک فرستنده، یک رادیویی را راه‌اندازی کنند که از دزفول برای تمام رزمندگان و مردمی که در پشت جبهه بودند برنامه سازی کرده و پخش کنند اما جالب است که همین امر انجام شد و با ارایه برنامه های جبهه و جنگ و دفاع که توسط برخی از جوانان همین شهر تنظیم و آماده سازی می شد، موجب ارتقای اطلاع رسانی و نیز تقویت روحیه مردم و رزمندگان بود.

ایسنا: با توجه به مقاومت و پایداری همه شهرهای ایران اسلامی در جریان جنگ تحمیلی و تقدیم هزاران شهید در جریان دفاع هشت ساله، اما می بینم با تحفظ بر پایداری و ایثارگری همه شهرها، شهر دزفول از طرف نظام اسلامی به عنوان شهر نمونه مقاومت معرفی و در تاریخ ثبت می شود. کم و کیف و چرایی این انتخاب چه بوده است؟

 این انتخاب قطعا دلایلی داشته است که به صورت خیلی اجمالی اشاره می شود؛ مقاومت و ایستادگی مردم در مقابل بمباران، تهاجم و موشک باران سنگین ارتش بعث عراق در دوران دفاع مقدس، حضور گسترده و چشمگیر مردم در میادین نبرد و تامین نیروهای لشکر ۷ ولیعصر عجل الله تعالی فرجه الشریف به طور کامل از یک شهرستان، حضور جوانان در سطوح مختلف فرماندهی جنگ، بازسازی شهر در حین جنگ و موشک باران، مردم شهید پرور دزفول مدت هشت سال دفاع مقدس با وجود اصابت موشک بر شهر، همزمان بخش های تخریب شده را بازسازی می کردند و اراده رژیم بعثی در خالی کردن شهر را در هم کوبیدند.

 مهمان نوازی و رزمنده نوازی مردم در روز های دفاع مقدس، در یک کلام همه مردم دزفول و دارایی های آن‌ها و نیز خانه‌های مردم دزفول در خدمت رزمندگان بود، برپایی مداوم نماز جمعه حتی زیر باران بمب ها و موشک ها، تقدیم بیشترین شهید غیر نظامی به نسبت جمعیت، به تعداد ۲۶۰۰ شهید، دلایل محکمی برای نامگذاری شهر دزفول به عنوان شهر نمونه مقاومت است و ارتش صدام هم که از جنایات خویش و هم مقاومت مردم در این شهر خبر داشت، برای شهر دزفول عنوان «بلد الصواریخ» یا «شهر موشک‌ها» را انتخاب کرده بود.

نکته ظریف این نامگذاری، نظر سنجی از مردم سراسر کشور در سال ۱۳۶۵ بود که به عنوان شهر نمونه و پایتخت مقاومت ایران معرفی گردید و لوح زرین آن در یکی از میادین آن نصب شد.

این شهر در طول جنگ تحمیلی قریب ۲۰۰ بار توسط انواع موشک‌های ۳ متری و ۹ متری و ۱۲ متری و  ۲۵۰۰ بار توسط توپخانه های ارتش بعث و ۳۰۰ بار توسط هواپیماهای دشمن بمباران شدند و بیش از ۱۹۰۰۰ واحد مسکونی تخریب شد. بیش از ۲۶۰۰ کودک، نوجوان، جوان و پیر زن و مرد، ‌۴۲۰۰ جانباز و ۴۵۲ آزاده و ۱۴۷ مفقود الاثر در راه دفاع از میهن و آرمان های انقلاب تقدیم کردند، اما همچنان استوار به مقاومت خود ادامه دادند و آرزوی دشمن را حتی برای یک لحظه برای خالی کردن شهر توسط مردم و در هم کوبیدن آن، بر دل صدامیان گذاشتند و با مقاومت بی نظیر خویش که روز چهارم خرداد را در تقویم ملی ایران به نام روز دزفول ثبت کردند، نشان دادند که در راه عقاید ملی و مذهبی خویش، چون سلسله جبال زاگرس مقاوم و استوارند.

ایسنا: در خصوص روز ۴ خرداد و دلیل ثبت این روز به عنوان روز مقاومت و پایدای – روز ذزفول توضیح دهید؟

 ثبت یک روز در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز مقاومت و پایداری و روز دزفول اقدام لازم و ارزشمندی بود که در راستای ترویج فرهنگ مقاومت و پایداری و ماندگاری حماسه‌ی مردم دزفول در هشت سال دفاع مقدس صورت پذیرفت. البته این مناسبت و نامگذاری از دو زاویه قابل توجه است.

 تبیین روزآمد مقاومت و پایداری متناسب با هر زمان، مقاومت و پایداری در دفاع از دین و مذهب و مرز و بوم کیان اسلامی امری است که منشأ قرآنی دارد. قرآن در آیات متعددی مجاهده با دشمنان اسلام و مسلمین و ظالمین و طواغیت و دفاع جانانه در مقابل هجمه های آنها را مورد تاکید و ترغیب قرار داده است. آنچه از محتوای کتاب و سنت در این خصوص استفاده می شود آن است که اولا مقاومت و پایداری در امر دین و اعتقادات و حفظ کیان اسلامی و در مسیر اقتدار مسلمین بر کفار، مخصوص زمان خاصی نیست و این واجبی است که در هر زمان جاری است. ثانیا تا موضوع مقاومت و پایداری تببین حقیقی و ماهوی و کم و کیف احکام و شرایط آن برای جامعه هدف بیان نگردد، تحقق اصل مقاومت و پایداری مختل می شود، لذا لازم است در هر جامعه و برای هر مقطع سنی و صنفی این مهم مورد توجه تام قرار گیرد.

ثالثا، مقاومت و مجاهده در هر زمانی ممکن است شکل خاص داشته باشد. در زمان جنگ تحمیلی مقاومت و مجاهده در راه دین و آرمان های دینی و نظام اسلامی به صورت تحمل سختی های ناشی از حملات فیزیکی دشمن بعثی بود که از زمین و هوا ایران اسلامی را مورد حملات موشکی و بمباران های پی در پی قرار داد که مردم ایران و مردم مقام و شهیدپرور دزفول با مقامت خود او را مجبور به پذیرش شکست کردند. اما گاهی مقاومت ممکن است در جنگ نرم باشد. مقاومت در برابر هجمه های فرهنگی، دینی و اعتقادی صورتی دیگر از مقاومت است که بسیار مورد توجه است چنان که امروز می بینیم دشمن با جنگ نرم فرهنگ و عقاید اسلامی و ارزش‌های انسانی را هدف قرار داده است و شکی نیست مقاومت در برابر چنین هجمه هایی از اوجب واجبات است همانگونه که در دوران دفاع مقدس بود.

رابعا: به مقتضای حکم عقل تا دشمن هست، دفاع و مجاهده باید باشد تا دشمن بیدار است خوابیدن در نهایت بی‌خردی است و بر این اساس از آنجا که در طول تاریخ بشریت دو جبهه حق و باطل در مصاف با هم بوده‌اند بر همگان و هر عاقلی لازم است تحرکات دشمن را زیر نظر داشته و در مقابل هجمه های او مجاهده و مقاومت نماید.

نتیجه آن که اگر هر سال سوم خرداد (روز آزادسازی خرمشهر) و روز چهارم خرداد (روز مقاومت و پایداری مردم دزفول) گرامی داشته می شود، هدف اصلی آن اولا زنده نگه داشتن و ترویج جریان مقاومت و پایداری و ثانیا بیان رشادت های مردم خرمشهر و دزفول است برای نسل های بعد تا بدانند چگونه خرمشهر آزاد شد و مردمان دزفول در هشت سال چنگ تحمیلی چگونه عمل کردند که عنوان شهر نمونه و پایتخت مقاومت ایران بر تارک این شهر نقش بست و روز ۴ خرداد به عنوان روز دزفول و مقاومت و پایداری در تقویم رسمی جمهوری اسلامی جای گرفت.

 نکته دیگر در پاسداشت چهارم خرداد، بیان حماسه های بی بدیل مردم دزفول در ۸ سال دفاع مقدس است. مردمی که در طی سال ها مقاومت و اعزام هزاران تن از فرزندان خود به جبهه های نبرد، و ایستادگی در مقابل حملات ددمنشانه‌ی متجاوزان به دزفول و پشت نکردن به دشمن، و از طرفی حمایت خالصانه و در عین حال عاشقانه از رزمندگان اسلام و نیز با بازسازی ویرانه های ناشی از حملات دشمن در کمترین زمان، صفحه ای زرین در تاریخ این خطه حماسه ساز و شهید پرور ثبت نمودند.

ایسنا: نظرتان درباره این که دزفول در دوران مقدس پشت جبهه محسوب می شد، چیست؟

 واقعیت بالاتر از این قضیه است و اعتقاد بنده این است که دزفول هم جبهه بود و هم پشت جبهه. و این ها حقایقی است که قابل کتمان نیست. دزفول از آن جهت که شب و روز در معرض حملات موشکی و توپخانه ای و بمباران های دشمن بعثی بود، ‌ خود یک جبهه تمام عیار بود البته جبهه ای که در یک طرفش حملات وقت و بی وقت دشمن و در طرف دیگر مردمانی بی دفاع اما مقاوم و سترگ. اما با نگاهی دیگر دزفول پشت جبهه و مرکز پشتیبانی جبهه جنوب، بود. پشتیبانی‌های رزمی، هوایی، پشتیبانی‌هایی از جنس تامین آب و خوراک و پوشاک رزمندگان، پشتیبانی ترابری و جنگ افزاری، پشتیبانی دارویی و درمانی و بیمارستانی برای زخمی‌ها.

ایسنا: چرا تصرف دزفول برای صدام از اهمیت بالایی برخوردار بود؟

 این قضیه دارای دلایل مختلفی است که به برخی اشاره می کنم.

اول این که صدام به دنبال تصرف خوزستان و بعد از آن مقاصد دیگری را دنبال می کرد، از طرفی تصرف خوزستان به دلایلی با تصرف دزفول محقق می شد. دلیل دیگر نزدیک بودن دزفول به مرز عراق و کوهستانی نبودن این مسیر تا اهواز بود. خوب طبیعی است که دشمن بر تصرف این شهر در اولین مرحله حساس باشد. دلیل دیگر وجود یگان های مهم نظامی در دزفول مانند پایگاه چهارم شکاری وحدتی که مانع بزرگی در تصرف دزفول بودند و معلوم بود که با وجود چنین مراکز نظامی قوی هوایی و زمینی نمی توانست به تصرف خوزستان دست پیدا کند و به همین جهت به دنبال آن بود تا با تصرف دزفول این مراکز نظامی قوی هم تصرف شوند. دلیل دیگر نقش بی بدیل مردم دزفول در دفاع از شهر و مملکت خود و پشتیبانی بی وقفه از رزمندگان بود.

 به قول یکی از فرماندهان دفاع مقدس، دشمن بعثی ۲ لشکر از ۶ لشکری را که برای حمله به خاک میهن‌مان آماده کرده بود، مامور فتح دزفول کرد تا خوزستان را دور بزند و درنهایت این استان را به تصرف خود درآورد و اگر مقاومت مردم دزفول نبود، خوزستان سقوط می کرد، عملیات فتح المبین وجود نداشت و مقدمه آزاد سازی خرمشهر فراهم نمی شد.

مقام معظم رهبری فرمودند: «نیروهای عراقی آمده بودند دشت‌عباس و این منطقه را پر کرده بودند برای اینکه بتوانند از این پل ـ یعنی از کرخه ـ عبور کنند و بیایند طرف دزفول؛ اگر می‌آمدند دزفول، تمام مقطع ورودی خوزستان گرفته می‌شد. اینکه مرحوم قاضی در دزفول ماند و موجب شد که مردم در دزفول بمانند و با این همه موشکی که به دزفول زدند، دزفول تخلیه نشود، راز آن اینجاست؛ چون اگر دزفول از سکنه خالی می‌شد، گرفتن آن آسان بود؛ مرحوم قاضی با آن چشم نابینا، در آن شهر ماند و موجب شد که همه در آنجا بمانند».

سخن آخر اینکه باید روز مقاومت و پایداری دزفول را گرامی داشت، تا نسل های کنونی و نیز آینده بدانند چگونه پدران و مادران آنها از اسلام ناب و آموزه های متعالی آن دفاع کردند و چگونه با پیروی از امام خود، دست تعرض متجاوزان را از مرز و بوم ایران اسلامی کوتاه کردند. در چهارم خرداد باید فرهنگ مقاومت و پایداری را به سرتاسر ایران و جهان ابلاغ نموده و در مقام بیان مصداق کامل و تمام عیار مقاومت و پایداری از مردم دزفول نام برد که به اعتراف حتی دشمنان، بهترین الگوی ایثار و مقاومت بودند.

انتهای پیام