دکتر هاشم آقازاده در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان در سال ۱۴۰۱ و نامگذاری سال به نام دانش‌بنیان، موجب شد هم عنوان معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به نام معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان تغییر کند و هم ماموریت‌هایش دستخوش تحول شود.

وی این تغییرات را در راستای بهبود اقتصاد دانش‌بنیان دانست و افزود: تاکنون فعالیت‌های زیادی اجرایی شده و در شهریورماه سال گذشته با آمدن دکتر دهقانی فیروزآبادی به عنوان معاونت جدید علمی، تغییرات ساختاری ایجاد شد و معاونت تامین مالی و توسعه سرمایه‌گذاری در این معاونت تشکیل شد.

آقازاده توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در کشور را حاصل تلاش‌های فناوران و حمایت‌های بخش‌های دولتی دانست و ادامه داد: با توسعه فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان، روز به روز نیازهای مالی آنها بیشتر می‌شود.

وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۸ هزار شرکت دانش‌بنیان در کشور ایجاد شده است، اظهار کرد: علاوه بر آن حدود ۵۰ پارک علم و فناوری داریم که در آنها تعداد قابل توجهی از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال هستند.

وی با بیان اینکه این‌ها تنها بخشی از زیست‌بوم فناوری کشور هستند، ادامه داد: این زیست‌بوم همواره در حال رشد و گسترش است و طبیعی است که نیازهای مالی آن نیز در حال رشد است؛ از این رو در طی این سال‌ها نیاز مالی در زیست بوم نوآوری کشور افزایش یافته است. در کنار افزایش نیاز به منابع مالی، وجود پدیده افزایش تورم و کاهش ارزش پول سبب شده تا این نیاز مضاعف شود.

معاون تامین مالی و توسعه سرمایه‌گذاری معاونت علمی اضافه کرد: از سوی دیگر عمده منابع اختصاص یافته به حوزه دانش‌بنیان‌ها، دولتی بوده و این امر موجب شده که این منابع مالی، افزایش چشمگیری نداشته، ضمن آنکه به دلیل تورم، امسال اثرگذاری این مبلغ به یک سوم تقلیل یافته است.

معاون تامین مالی و توسعه سرمایه گذاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری خاطر نشان کرد: این وضعیت سبب شده که از یک سو نیاز مالی زیست بوم نوآوری کشور به شدت افزایش یابد و از سوی دیگر منابع دولتی ثابت مانده و تامین کننده نیازهای این زیست بوم نیست.

وی توسعه آینده کشور را در گرو توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و فعالیت‌های مبتنی بر دانش‌بنیان‌ها دانست و افزود: ما به عنوان نهاد قانونی و متولی حوزه اقتصاد دانش‌بنیان باید راهی را می‌یافتیم تا منابع این زیست‌بوم را از منابع غیر دولتی تامین می‌کردیم، به همین دلیل برای معاونت علمی، حوزه تامین مالی یک امر واجب تلقی می‌شود؛ از این رو معاونت تامین مالی و توسعه سرمایه‌گذاری در معاونت علمی تشکیل شد تا بتواند فعالان حوزه مالی و سرمایه‌گذاری دانش‌بنیان کشور را شناسایی کند و به فناوران معرفی شوند تا نیازهای این اکوسیستم از طریق بخش غیر دولتی و خصوصی و عمومی تامین شود.

آقازاده با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری در زمینه مردمی شدن اقتصاد، یادآور شد: این امر انگیزه ما را برای حرکت به سمت مردمی کردن اقتصاد دانش‌بنیان بیشتر کرده است.

روند اقتصادها تا رسیدن به دانش‌بنیانی

معاون تامین مالی و توسعه سرمایه‌گذاری معاونت علمی ریاست‌جمهوری، گفت: اقتصاد و صنعت دنیا و کشور به صورت شتابانی رو به دانش‌بنیانی و استفاده از فناوری‌های نوین و نوظهور دارد و مطالعات و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد در آینده اقتصاد به طور گسترده‌ای دانش‌بنیان خواهد شد و در عمل اقتصاد غیر دانش‌بنیان وجود نخواهد داشت.

به گفته وی، فعالان این حوزه باید به گونه‌ای اقدام کنند که بتوانند برای آینده زیر ساخت‌ها، فرآیندها و بازیگران اقتصاد دانش‌بنیان را ساماندهی کنند و زمینه را برای ورود و فعالیت و ایفای نقش بخش‌های مختلف جامعه از جمله نخبگان، کارآفرینان و سرمایه‌گذاران فراهم کنند.

آقازاده خاطر نشان کرد: تامین مالی و توسعه سرمایه‌گذاری در اقتصاد دانش بنیان که عمدتا با تاکید بر منابع غیر دولتی است، در حیطه وظایف این معاونت است.

عملکرد صندوق نوآوری و معاونت تامین سرمایه

معاون تامین مالی و توسعه سرمایه گذاری معاونت علمی ریاست‌جمهوری در پاسخ به این سوال که وظایف این معاونت با ماموریت‌های صندوق نوآوری و شکوفایی هم‌پوشانی ندارد با تاکید بر اینکه معاونت علمی به عنوان یک دستگاه حاکمیتی متولی حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است، توضیح داد: ما به دنبال این هستیم که نهادهایی مانند صندوق حاکمیتی و صندوق‌های پژوهش و فناوری، فعال‌تر شوند و هرگز رقیب این صندوق نیستیم.

وی با بیان اینکه معاونت علمی همانند چتری بر بالای سر صندوق، از فعالیت آنها حمایت می‌کند، اضافه کرد: ما از توسعه صندوق‌های دیگری همانند صندوق نوآوری حمایت می‌کنیم و به دنبال توسعه صندوق‌های VC  (خطرپذیر) در بازار سرمایه هستیم.

آقازاده با اشاره به مصوبه اخیر شورای راهبری فناوری‌های دانش‌بنیان در خصوص افزایش اعتبارات این صندوق به صد همت تومان، خاطر نشان کرد: ما نه تنها از صندوق نوآوری به عنوان یکی از نهادهای پیشگام و تاثیرگذار در زیست بوم دانش‌بنیان حمایت می‌کنیم، بلکه زمینه توسعه آن را فراهم خواهیم کرد، ضمن آنکه در تلاشیم بازارهای دیگری را که در حوزه دانش‌بنیان‌ها فعال نبوده‌اند، فعال کنیم.

وی نمونه این بازارهای مالی در حوزه دانش‌بنیان را بازار پول، بانک‌ها، مؤسسات مالی و اعتباری و بیمه ذکر کرد و یادآور شد: تامین مالی بین‌المللی، تامین مالی مردمی، تامین مالی از نهادهای عمومی بزرگ، صنعت و تامین مالی از فین‌تک‌ها از دیگر ابزارهایی است که ما در تلاش هستیم از سرمایه‌گذاری‌های آنها کمک بگیریم تا شکاف جدی میان نیاز مالی و کمبود اعتبارات در حوزه دانش‌بنیان را به صورت بهینه‌ای کاهش دهیم.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران، معاونت تامین مالی و توسعه سرمایه‌گذاری معاونت علمی را ریل گذارنده و پیشبرنده تامین نیازهای مالی برای شرکت‌های دانش‌بنیان توصیف کرد و افزود: بر این اساس ما ۴ ماموریت را تعریف کردیم که شامل "تامین منابع مالی برای فعالان زیست‌بوم دانش‌بنیان"، "معرفی، شناسایی و توسعه فرصت‌های سرمایه‌گذاری دانش‌بنیان"، "حمایت از توسعه فناوری‌های نوین مالی" و "توسعه زیر ساخت‌تامین مالی و سرمایه‌گذاری" می‌شود.

وی با بیان اینکه ما به دنبال سرمایه‌گذارانی رفتیم که آمادگی سرمایه‌گذاری دارند، ولی با طرح‌های مناسب آشنا نبودند، گفت: این امر نشان می‌دهد فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه دانش‌بنیان‌ها به سرمایه‌گذاران معرفی نشده است. از سوی دیگر برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان به دلیل نداشتن اطلاعات کافی، در زمانی که نباید، اقدام به دریافت تسهیلات و یا در زمانی که نباید، اقدام به فروش سهام شرکت می‌کنند که در همه این حالات، این شرکت‌ها با شکست مواجه می‌شوند.

انتهای بخش اول