به همین دلیل رهبر معظم انقلاب در تمامی سخنرانی‌های نوروزی خود بر پیشرفت‌های هر ساله کشور در عرصه علم و فناوری اشاره کردند و با توجه به اینکه اهمیت آن در پیوند با تولید مضاعف می‌شود، پیشرفت علمی را پایه تولید و اشتغال کشور و پلی در جهت خودکفایی معرفی می‌کردند.
تولید و اقتصاد دانش‌بنیان، تقویت ارتباط دانشگاه با صنعت، قدرت‌زایی علم و خودباوری از مهمترین کلیدواژه‌های سخنان نوروزی رهبری در بحث علم و فناوری است.
ایسنا در آستانه آغاز سال ۱۴۰۲ مروری داشته است بر مهمترین نکات مطرح شده عرصه علم و فناوری، در سخنرانی‌های نوروزی ۱۲ سال اخیر رهبر معظم انقلاب در حرم امام رضا(ع).
سال ۱۳۹۰؛ علم و دانش مایه اقتدار ملت/ علم و دانش گنجینه تولید ثروت
رهبر معظم انقلاب در این سال در سخنرانی نوروزی خود در حرم مطهر رضوی با بیان اینکه علم و فناوری پیشرفته موجود در کشور بیشتر از آنی است که به اطلاع مردم رسیده است و خوشبختانه روز به روز بر شدت حرکت‌های علمی در ابعاد مختلف افزوده شده است، گفتند: علم و دانش برای یک ملت و برای یک فرد مایه اقتدار است. کسی که این قدرت را پیدا کند، دست برتر را دارد و آن کسی که نتواند قدرت علمی را به دست بیاورد، زیردست باقی می‌ماند و دیگران بر او دست برتر را خواهند داشت.
ایشان با بیان اینکه دانشمندان و جوانان ما به نحوی فزاینده و شتابنده در عرصه‌های مختلف علمی مانند زیست‌فناوری، هوافضا، نانو، سلول‌های بنیادی و انرژی‌های نو مشغول پیشروی هستند، به گزارشات مراکز معتبر بین‌المللی مبنی شتاب چند برابری پیشرفت علمی کشور نسبت به متوسط جهانی اشاره کردند.
آیت‌الله خامنه‌ای همچنین بر اینکه اکثر دانشمندان ما از نسل جوانند و دارای روحیه قوی، اعتماد به نفس بالا و خودباوری هستند تاکید و بیان کردند: زنجیره علم، فناوری، تولید محصول و تجاری‌سازی زنجیره بسیار مهمی است که برای کشور تولید ثروت می‌کند.
سال ۱۳۹۱؛ جوانان ما دشمن را متحیر کردند
آیت‌الله خامنه‌ای در این سال در سخنرانی نوروزی خود در حرم مطهری رضوی، با اشاره به اینکه علم و فناوری یکی از پایه‌های اقتدار اقتصادی ملت است، بر پیشرفت علمی کشور در تمامی عرصه‌ها تاکید کردند و گفتند: سال ۹۰ ما در زیست‌فناوری، نانوفناوری، هوافضا و صنعت هسته‌ای پیشرفت کردیم و غنی‌سازی ۲۰ درصدی محصول سال ۹۰ است. این غنی‌سازی ۲۰ درصد، همان چیزی است که در سال ۸۹ آمریکایی‌ها و دیگران برای تولید آن شرط گذاشتند.
رهبر انقلاب با بیان اینکه با وجود تمام مانع‌تراشی‌های دشمن جوانان ما دشمن را متحیر کردند، به تولید صفحه سوخت، افزایش ۶ برابری داروهای نوترکیب، افزایش صادرات کالا و خدمات دانش‌بنیان به عنوان بخشی از دستاوردهای سال جهاد اقتصادی اشاره کردند و این پیشرفت علمی را نشان‌دهنده اقتدار ملی و تاثیرگذار بر اقتصاد کشور دانستند.
ایشان روحیه و فکر جهادی، فرصت بودن تحریم دشمن، اعتماد به نفس بالا، جوان‌گرایی و ارتباط صنعت و دانشگاه را خصوصیات دیده شده در پژوهشگاه‌های علمی کشور دانستند و خاطرنشان کردند: همه صنایع ما باید با دانشگاه‌ها مرتبط و متصل شوند؛ این گونه دانش و صنعت هر دو رشد می‌کنند.
سال ۱۳۹۲؛ تلاش سخت در میان تحریم‌های سخت
آیت‌الله خامنه‌ای در این سال در سخنرانی نوروزی خود در حرم مطهر رضوی با بیان اینکه تحریم موجب شده نیروهای درونی و ظرفیت عظیم ملت ایران فعال شود، استعدادها بروز کند و کارهای عظیمی تحقق یابد، اظهار کردند: دانشمندان ما ماهواره ناهید را به فضا فرستادند؛ کاوشگر پیشگام را با موجود زنده به فضا فرستادند و جنگنده فوق پیشرفته ساخته شد. اما چون کارها متراکم است، درست تبلیغ نمی‌شود و خبررسانی کاملی هم انجام نمی‌گیرد.
ایشان همچنین در سخنرانی خود با اشاره به اینکه در این سال بر ملت ایران سخت گرفتند تا ملت را از زندگی و دستاوردهای استعداد بشری محروم کنند، به اول شدنمان در حوزه زیست فناوری و نانوفناوری در منطقه و رشد ۳۱ درصدی کشور در مسابقات علمی فناورانه دانشجویان اشاره کردند.
سال ۱۳۹۳؛ لزوم توجه به علم و دانش برای ساختن ملت قوی
آیت‌الله خامنه‌ای در این سال در سخنان نوروزی خود در حرم مطهر امام رضا(ع)، با بیان اینکه قوی شدن ملت تنها داشتن تسلیحات پیشرفته نیست، علاوه بر اقتصاد و فرهنگ، علم و دانش را سومین عنصر سازنده یک ملت قوی دانستند و با تاکید بر لزوم توجه به اقتصاد مقاومتی، گفتند که اقتصاد مقاومتی بر پیشرفت‌های علمی تکیه دارد.
سال ۱۳۹۴؛ علم و فناوری؛ ضامن رشد اقتصادی
رهبر معظم انقلاب در این سال در سخنان نوروزی خود در حرم مطهر رضوی، پیشرفت‌های علمی را یکی از فرصت‌های دوران تحریم دانسته و گفتند: یک وقت قدرت‌ها و دولت‌ها و پول‌ها و سرمایه‌های جهانی و بین‌المللی به کمک یک ملّتی می‌آیند؛ یک‌وقت همه درها را به‌روی یک ملّت می‌بندند و در عین‌حال آن ملّت می‌تواند در بخش‌های مختلف کارهای بزرگ بکند.
فرمانده کل قوا ضمن فرصت دانستن تحریم‌های سال‌های گذشته، افتتاح فاز دوازدهم پارس جنوبی را یک طرح صنعتی بسیار پیچیده‌ای خواندند که می‌تواند افزایش رشد اقتصادی کشور را به همراه داشته باشد و رزمایش نیروهای مسلح را به خاطر استفاده از دستگاه‌های پیشرفته مایه تعجب دشمنان عنوان کردند.
ایشان همچنین بر نقش مهم فعالیت بنگاه‌های دانش‌بنیان در جهت تولید ملی تاکید کردند و با بیان اینکه حمایت از بنگاه‌های تولیدی متوسّط و کوچک و تقویت فعالیت‌های بنگاه‌های دانش‌بنیان از لازم‌ترین کارهاست، گفتند که تکیه ما بر روی علم و فنّاوری تکیه فقط به خاطر این نیست که می‌خواهیم نصاب علمی خودمان را بالا ببریم، بلکه پیشرفت علم و فناوری به پیشرفت اقتصاد کمک می‌کند و بنگاه‌هایی که دانش‌بنیان هستند می‌توانند به اقتصاد ملّی کمک کنند.
سال ۱۳۹۵؛ خودباوری؛ سنگر پیشرفت‌های علمی
آیت‌الله خامنه‌ای در این سال در سخنرانی نوروزی خود در حرم مطهر امام رضا(ع) با اشاره به اینکه یکی از سنگرهای دشمن برای تسلط بر کشور ما، تزریق بی‌اعتمادی به خود است، بیان کردند که در دوره استکبار پهلوی زرق و برق تمدن مادی را در مقابل چشمان ایرانی قرار می‌دادند و می‌گفتند ایرانی لیاقتش همین است که لولهنگ (آفتابه گلی) بسازد و ایرانی را چه به اختراعات، اما انقلاب اسلامی این ناباوری را به باور به خود دگرگون کرد.
ایشان با بیان اینکه پس از انقلاب، تزریق اعتماد به نفس در جوان ایرانی باعث شده ایده‌هایی بدهد که دستگاه‌های مسئول توانایی اجرای آنها را ندارند، گفتند: امروز ما هر روزی در کشور یک نوآوری داریم، ما با وجود تحریم در رشته‌های متعددی از دانش‌های پیشرفته، جزو ۱۰ کشور اوّل دنیا هستیم. ساخت ابزارهای نظامی و وسایل جنگی و پیشرفت‌هایی که در زمینه‌های گوناگون مانند نانو و هسته‌ای صورت گرفته، به‌خاطر باور به خود است.
رهبر انقلاب تاکید کردند که روحیه "ما می‌توانیم" یکی از سنگرهای بزرگ پیروزی ملت و جوانان ماست.
سال ۱۳۹۶؛ تاکید بر پیوند دانشگاه و صنعت
آیت‌الله خامنه‌ای در این سال در سخنرانی نوروزی خود در حرم مطهر رضوی مانند سال‌های گذشته بر پیوند صنعت و دانشگاه تاکید کردند و گفتند: در زمینه علم و فنّاوری، از اوّل انقلاب تا کنون، تعداد دانشجویان کشور ۲۵ برابر شده است؛ اوّل انقلاب، تمام دانشجویان کشور دویست‌وخرده‌ای هزار نفر بود و امروز نزدیک به پنج میلیون دانشجو در کشور مشغول تحصیل هستند، مقالات علمی ۱۶ برابر شده و فعّالیّت‌های علمی و فنّاوری فراوان دیگری نیز انجام شده است.
ایشان همچنین ابراز امیدواری کردند همان طور که در زمینه نظامی پیوند علم و صنعت انجام شده، این پیوند در زمینه‌های دیگر صنعتی هم صورت گیرد.
سال ۱۳۹۷؛ لزوم برنامه‌ریزی جامع برای نقش‌آفرینی جوانان در عرصه علم و فناوری
آیت‌الله خامنه‌ای در این سال در سخنرانی نوروزی خود در حرم مطهر امام رضا(ع)، کارکرد مسئولان کشور را در باب علم و فناوری بسیار خوب عنوان کردند و با اشاره به ظرفیت‌های استفاده نشده، بیان کردند: ما در کشور ۱۰ میلیون جوان فارغ‌التّحصیل دانشگاهی داریم؛ بیش از چهار میلیون دانشجوی مشغول به تحصیل داریم. غیر از جوانان دانشجو، جوانانی که در حوزه‌های علمیّه مشغول تحصیل اند یا جوانانی که در میدان‌های عملی مشغول کار هستند تعدادشان بسیار زیاد است؛ اینها توانایی‌های زیادی دارند و می‌توانند در علم، صنعت، امور تجربی و تربیت نقش‌آفرینی کنند. ما از اینها استفاده درستی نکرده‌ایم؛ امروز هم متأسّفانه استفاده درستی نمی‌کنیم.
ایشان با تاکید بر اینکه جوانان تا جایی که می‌توانند خودشان کار، اقدام، تأسیس و ابتکار کنند، انجام یک برنامه‌ریزی جامع برای استفاده از توانایی جوانان را ضروری دانستند و با بیان اینکه «آتش به اختیار» فقط مخصوص کارهای فرهنگی نیست، به جوانان برای نقش‌آفرینی در تمام حوزه‌های لازم برای پیشرفت کشور، سفارش کردند.
رهبر معظم انقلاب همچنین با بیان اینکه نسل جوان، کشور را بهتر از آن چیزی که در ذهن نسل گذشته بود خواهد ساخت، کلید حل مشکلات را جوانان دانستند و خاطرنشان کردند: دشمن از بالندگی نسل جوان ما به شدت نگران و عصبانی است و مخالفت دشمنان ما با سانتریفیوژها فقط به‌خاطر این نبود که سانتریفیوژها اورانیوم را غنی می‌کند، بلکه بیشتر از آن به خاطر این بود که این حرکتِ علمی، ذهن جوانان ما را غنی می‌کند و آنان را برای کارهای بزرگتر آماده می‌کند.
سال ۱۳۹۸؛ ایجاد بازدارندگی؛ بهانه‌ای برای گام گذاشتن در مسیر علم
آیت‌الله خامنه‌ای در این سال در سخنرانی نوروزی خود در حرم مطهر امام رضا(ع)، مانند سال‌های قبل تاکید کردند که امروز جوانان ما صاحبان فکر، استعداد و ابتکارند و ایجاد بازدارندگی در جنگ سیاسی، اقتصادی، امنیتی و اطلاعاتی را مهمترین انتظار خود از دانشگاه‌ها عنوان کردند و با تاکید بر اینکه توان کشور باید به اندازه‌ای بالا رود که دشمنان را از هر گونه ضربه‌ای بازدارد، به توان مقابله موشک‌های نقطه‌زن، فعال و دقیق ایران در منطقه به عنوان نمونه‌ای از این بازدارندگی در عرصه نظامی اشاره کردند.
ایشان استعمار اروپا و آمریکا را دلیل عقب‌افتادگی علم و فناوری کشورها دانستند و در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به پیشرفت‌های علمی کشورهای غربی، تاکید کردند که ما باید هر چیز خوب را از هر جای دنیا باید بگیریم و باید از علم غربی‌ها و از ویژگی‌های مثبت آنان استفاده کنیم، ولی نباید مطلقاً به آنها اطمینان کنیم.
با شیوع ویروس کرونا در کشور، به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی، از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ رهبر انقلاب در حرم مطهر رضوی برنامه سخنرانی نوروزی نداشتند و نکات مهم و برنامه حرکت در سال جدید را در یک سخنرانی زنده تلویزیونی در روز نخست سال اعلام می‌کردند.
سال ۱۳۹۹؛ الگوبرداری از اسلام به منظور رسیدن به پیشرفته‌ترین سطح علم
آیت‌الله خامنه‌ای در این سال در سخنرانی نوروزی با اشاره به لزوم استفاده از نسخه اسلام در تمام زمینه‌ها اعم از موضوعات علمی، بر به‌کارگیری جوانان مومن ملت ایران تاکید کردند و گفتند: تجربه چهل‌ساله به ما نشان می‌دهد که کشور ظرفیّت مقابله با مسائل و چالش‌ها را در هر سطحی دارا است؛ مهم این است که این ظرفیّت به وسیله مسئولین شناسایی شود و در همه بخش‌ها عناصر جوان، باانگیزه، مؤمن و متشرّع به کار گرفته شوند، زیرا در جوان متشرع احتمال خیانت بسیار کمتر است.
سال ۱۴۰۰؛ خودکفایی اقتصادی به مدد دانش ایرانی در شرایط تحریم
آیت‌الله خامنه‌ای در این سال در سخنرانی نوروزی خود با تکیه بر اصل خودکفایی، با تاکید بر اهمیت کار شرکت‌های دانش‌بنیان و غیر دانش‌بنیان در شرایط تحریم، به تولید کالاهای داخلی باکیفیت‌تر و ارزان‌تر از نمونه‌های خارجی که به مدد تلاش‌های جوانان در حال انجام است، اشاره کردند.
ایشان بر وجود استعداد بالا در جوانان کشور در زمینه‌های گوناگون علمی تاکید کردند و با بیان اینکه در زمینه دانش‌های نوپدید، مانند مسئله فناوری و تولید نانو در دنیا جزو کشورهای سطح بالا هستیم، گفتند که مطابق با گزارشات مراکز جهانی در ظرف ۲۰ سال گذشته، در سال ۲۰۲۰ از لحاظ مقالات علمی و مقالات مرجع به ۱۲ هزار مقاله نانو رسیده‌ایم.
رهبر معظم انقلاب با بیان اینکه در بخش‌های دفاعی روز به روز پیشرفت‌های برجسته‌تر و درخشان‌تر و حیرت‌انگیزتر از گذشته داریم، گفتند: تولیدات دفاعی ضریب امنیّت خارجی کشور را بالا می‌برد. بنابراین، تهدید تحریم را که یک تهدید واقعی و یک جنایت حقیقی است، می‌توان به فرصت تبدیل کرد تا به ظرفیّت‌های داخلی و نیروهای داخلی خودمان تکیه کنیم.
سال ۱۴۰۱؛ اشتغال‌آفرینی در گرو افزایش شرکت‌های دانش‌بنیان
آیت‌الله خامنه‌ای در این سال در سخنرانی نوروزی خود با اشاره به شعار این سال یعنی "تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین" با تاکید بر اهمیت اقتصاد دانش‌بنیان و با بیان اینکه منظور از اقتصاد دانش‌بنیان، نگاه علمی و فناورانه به تولید در همه عرصه‌ها است، به لزوم تقویت تولید دانش‌بنیان به عنوان پلی برای رسیدن به پیشرفت عادلانه در اقتصاد اشاره و بیان کردند: حدود ۶۷۰۰ شرکت دانش‌بنیان در کشور فعالیت دارد که این مقدار باید دوبرابر شود.
ایشان با بیان اینکه دامداری و کشاورزی مسائل مهمی هستند اما در این عرصه‌ها از ویژگی‌های اقتصاد دانش‌بنیان عقب‌تر هستیم، در خصوص علت این عقب‌ماندگی عنوان کردند که مانع‌تراشی ذی‌نفعان واردات و جلوگیری از کاهش وابستگی در کالاهای اساسی علت این عقب‌ماندگی است.
رهبر معظم انقلاب تاکید کردند که اشتغال‌آفرینی در گرو افزایش شرکت‌های دانش‌بنیان است و با توجه به وجود نیروهای انسانی تحصیل‌کرده، افزایش شرکت‌های دانش‌بنیان شدنی است.
انتهای ییام
نظرات