فرش‌های بافت خراسان جنوبی مشهورترین فرش‌های ایران در گذشته بوده که تاریخچه آن به دوران حکومت شاهرخ میرزا در هرات برمی‌گردد و حدود ۶۰۰ سال پیش در این منطقه بافته می‌شد.

ایرانیان از صدها سال پیش تاکنون در محصولات ابریشمی، پشم، سنگ‌های گران قیمت و فرش شهره بوده‌اند و بازرگانان اروپایی از طریق جاده ابریشم به داد و ستد با آنان پرداخته‌اند. این داد و ستد همواره برای مردم خراسان جنوبی که سابقه‌ای چند صد ساله در بافت فرش دارند گاهی گران تمام شده؛ آن گاه فرش روی دست‌هایشان می‌ماند و ملجائی برای فروش ندارند. اکنون اما شرایطی فراهم شده تا راه این مانع بسته شود.

دارهای قالی که یکی یکی جمع می‌شوند

محمدحسین اکبری، بافنده فرش در بیرجند است، که در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: فرش استان سال‌هاست که با نقش و نگاری بی بدیل در کشور در حال فعالیت است، اما از این بی نظیری چیزی دست بافندگان را نگرفته است.

وی افزود: برای دیده شدن فرش دستباف لازم است مکانیزم صادرات و فروش کمی رونق گیرد؛ این مکانیزم باید در کالبد زندگی بافندگان فرش بیشتر دیده شود تا اقتصاد هنرشان رونق بیشتری گیرد و از این هنر یک تحول اقتصادی در زندگی آنان دیده شود.

بافنده فرش بیرجندی بیان کرد: ماه‌هاست فرش بافته شده را از دار قالی باز کرده و نمی‌توانیم به فروش برسانیم و پس از ماه‌ها انتظار یا به نصف هزینه تمام شده به مردم محلی می‌فروشیم و یا هدیه می‌دهیم که این امر دردناک‌تر از بافت سخت فرش است.

اکبری با بیان اینکه در برخی مناطق خراسان جنوبی تنها محل درآمد خانوار از قبل تولید فرش است و بخش عمده‌ای از درآمد روستائیان به خصوص در سال‌های اخیر در پی خشکسالی‌های پی در پی از درآمد تولید فرش است، تصریح کرد: باید فکری به حال فروش کرد؛ در غیر این صورت مانند تمام قالیبافان ما نیز باید دار قالی را اندکی بعد جمع کنیم و یا فقط تفریحی به آن بپردازیم.

صنعت فرش خراسان‌جنوبی در یک دست انداز افتاده است

توران کشانی، یک بافنده فرش بیرجندی نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: پس از بازنشستگی، به علت علاقه زیادی که به صنایع دستی داشتم کارگاه قالیبافی را تاسیس کردم و در حال حاضر تعداد زیادی از بانوان در این کارگاه کار می‌کنند. 

وی با بیان اینکه صنعت فرش در خراسان‌جنوبی در یک دست انداز افتاده است، افزود: دلسردی بافندگان فرش از فروش آن باعث رکود این صنعت شده است؛ پس از بافت قالی، در این کارگاه فرش را برای بافندگان به فروش می‌رسانیم و بازاریابی که البته چندان جان نگرفته را دنبال می‌کنیم.

حرف اول فرش را در سکوت می‌زنیم

این بافنده بیرجندی ادامه داد: برای احیای هنر بافت گلیم و فرش خراسان‌جنوبی این کار را پس از بازنشستگی ادامه دادم که البته مشکلات زیادی دارد؛ باید به وضع اقتصادی افرادی که صنایع دستی را احیا می‌کنند، رسیدگی کرد.

کشانی با بیان اینکه طرح ریزه ماهی فرش خراسان جنوبی در دنیا حرف اول را می‌زند، اما فروش چندانی ندارد، تصریح کرد: بافنده فرش ادعای زیادی ندارد اما به او توجهی نمی‌شود. 

وی بیان کرد: باید کاری کنیم که بافنده فرش دنبال کار نگردد و یا این هنر را به دلیل دلسردی از دست ندهد؛ داد و ستد و صادرات در این حوزه بسیار کم است و اگر صادرات رونق بگیرد، کمک بسزایی به اشتغال بسیاری از هنرمندان این رشته خواهد شد. 

این بانوی هنرمند بیرجندی ادامه داد: نباید بگذاریم به دلیل روی دست ماندن فرش خراسان جنوبی، هنرمندانی که ۵۰ سال است در این عرصه فعال هستند از دست بروند؛ این هنرمندان در گرانبهایی هستند که در جهان کمیابند و نباید آنان را از دست داد.

فرش‌های خراسان جنوبی و صادراتی که بالاخره دیده شد

محمد کوه‌گرد، مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی به ایسنا گفت: فرش‌های بافت خراسان جنوبی مشهورترین فرش‌های ایران در گذشته بوده که تاریخچه آن به قرن‌های قبل برمی‌گردد که حدود ۶۰۰ سال قدمت دارد.

وی افزود: فرش‌های خراسان جنوبی به ویژه منطقه قهستان و مود دارای برند بین‌المللی هستند که مدتی است مغفول مانده و بیش از ۵۰ هزار بافنده نقش دارند؛ در این میان با تلاش و پیگیری‌های گمرک استان در زمره گمرکات تخصصی فرش دستباف کشور قرار گرفت.

مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی بیان کرد: با راه اندازی این گمرک با ارائه خدمات سریع تخصصی و با کیفیت و جلوگیری از اطاله تشریفات گمرکی و عدم تحمیل هزینه‌های اضافی و گزاف و طی مسافت به جهت حضور تولیدکنندگان و صادرکنندگان این استان در سایر گمرکات استان‌های همجوار و کوتاه کردن دست دلالان باعث افزایش صادرات مستقیم فرش از گمرک بیرجند به بازارهای بین‌المللی شود که این خود قدمی مهم در راستای رونق صادرات و ارزآوری این هنر اصیل و کهن این استان شود.

کوه گرد ادامه داد: فرش دستبافت شهرت ملی و یکی از قطب‌های اقتصادی استان خراسان جنوبی است که به جهت کیفیت و مطلوبیت آن در زمره کالاهای خاص قرار می‌گیرد؛ فرش شهرهای درخش و مود شهرت بالایی دارد و برای صادرات آن به تهران و یا استان‌های همجوار متحمل یک سری هزینه‌های گزاف می‌شدیم.

وی بیان کرد: با پیگیری‌هایی که انجام شد دوره آموزشی تخصصی فرش را برای افراد برگزار کردیم تا صادرات فرش به درستی و با رعایت قوانین و مقررات انجام گیرد؛ این امر به توسعه صنعت فرش کمک خواهد کرد و جلوی هزینه‌های گزاف را خواهد گرفت.

مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی با بیان اینکه فرآیند کاری بدین صورت به صورت منظم اجرایی خواهد شد، خاطرنشان کرد: تاکنون مجوز گمرک تخصصی پسته و زعفران نیز اخذ شده تا بتوانیم از پتانسیل‌های خراسان جنوبی به خوبی بهره ببریم؛ در این راستا تمام تلاش خود را برای پیگیری صادرات بهتر خواهیم داشت.

امید است با اخذ این مجوز بتوان کاری کرد که دارهای قالی دوباره به خانه‌های خراسان جنوبی برگردد؛ هنری که پیشینیان این استان برای تراز جهانی شدن آن کارهای بسیاری کردند؛ هنری که دست به دست و خانه به خانه چرخیده تا راه آن گم نشود.

انتهای پیام