دکتر مجتبی ترکارانی در گفت‌وگو با ایسنا اظهارکرد: مساله بیکاری در لرستان، امروز به "مادر همه مسائل" استان تبدیل شده است.
وی با بیان اینکه وقتی در مورد هر مساله صحبت می‌کنی به بیکاری می‌رسی، افزود: مسائل روانی، خانوادگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی همه به بیکاری ختم می‌شوند و از مسئول دولتی گرفته تا نماینده مجلس، سرپرست خانواده و حتی خود جوانان این سوال مطرح است که بیکاری را چگونه می‌توان حل کرد؛ واقعیت این است که همه از بیکاری شکایت و گله‌گذاری می‌کنند ولی راه حل این مسئله به تنهایی در دست هیچ کسی نیست.
این جامعه‌شناس به بعضی از ویژگی‌های نیروی کار در لرستان اشاره کرد و با بیان ویژگی‌های این نیروی انسانی در استان، گفت: لرستان جامعه‌ای نیمه‌سنتی و نیمه‌مدرن است؛ بنابراین نیروی کار آن به تبع شرایط تاریخی، آزاد شده از یک شیوه تولید روستایی و عشایری بوده و طبیعی است که بسیاری از این نیروی کار که در سن ۱۵ تا ۶۵ سالگی قرار دارند و بی‌سواد بوده و یا در صورت باسوادی نیز فاقد مهارت‌های تخصصی و کارآفرینی است؛ حتی در صورت دارا بودن مهارت تخصصی و دانشگاهی قابلیت جذب پتانسیل خود را در استان خود ندارند.
لرستان یکی از مهاجرفرست‌ترین استان‌های کشور
ترکارانی با بیان اینکه چنین نیروی کاری به خاطر اینکه در زادگاه خویش امکان تامین معاش روزانه خود را ندارد مبادرت به مهاجرت برون‌استانی و یا درون استانی می‌زند، افزود: روندی که متاسفانه در چند ساله اخیر بسیار تشدید شده تا جایی که لرستان را به یکی از مهاجرفرست‌ترین استان‌های ایران تبدیل کرده است.
وی با اشاره به اینکه در لرستان به خاطر نبود زمینه مساعد کسب و کار در حوزه‌های گردشگری، تولید و خدمات مولد و حتی ضعف در کشاورزی، تمام نیروی افراد برای پیدا کردن شغل به سمت ادارات دولتی روانه شده است، عنوان کرد: بنابراین ادارات دولتی تحت فشار نیروهای پرنفوذ و قدرتمند سیاسی مجبور به پذیرش افراد غیرشایسته سفارشی شده و افراد شایسته ولی بدون حامی سیاسی در این بازی حاشیه‌ای شده‌اند.
مواجه شدن سازمان‌ها با مازاد نیرو
این جامعه‌شناس با تاکید براینکه در سال‌های اخیر اکثر سازمان‌ها نیروی انسانی خود را نه بر مبنای نیاز و نه از مجرای آزمون ورودی انتخاب کرده‌اند و راه برای ورورد افراد شایسته به شدت محدود شده است، بیان کرد: حتی سازمان‌های دولتی نیز زیر بار فشار تحمیل نیروها تغییر شکل داده و از کارایی و بهره‌وری مناسب خارج شده و با مازاد نیروهایی مواجه هستند که نمی‌توانند از آنها انتظار کارایی بهینه داشته باشند و نه می‌توانند تعدیل کنند بلکه باید بسازند و حقوقش را پرداخت کنند.
ترکارانی گفت: با وجود بالا بودن جمعیت مرکز استان و همچنین بخاطر وجود ادارات کل در خرم‌آباد، نیروی کار دولتی بیشتری در استان جذب شده و استخدام شوندگان بیشتر از مرکز استان بوده و این موضوع سبب شده که در شهرستانهای دیگراستان نیروی کار کمتری در ادارات جذب شده و این امر باعث مهاجرت بیکاران شهرستانهای استان به خرم‌آباد و یا دیگر شهرهای کشور شده است.
وی با بیان اینکه بسیاری از شهرستانها از جمله شهرستانهای شرق لرستان کمتر به مرکز استان مهاجرت کرده و عزیمت‌گاه آنان استان‌های مجاور(اصفهان و اراک) و یا تهران و کرج است، اضافه کرد: با این اوصاف عدالت سازمانی در جذب چنین افرادی در ادارات کل استان نیز مشاهده نمی‌شود.
فرهنگ کار در جامعه لرستان در سالیان اخیر به شدت تضعیف و ناسازگار شده است
این دکتری جامعه‌شناسی افزود: از آنجایی که ادارات دولتی باید آیینه توانمندی‌های لرستان باشند این ناهمگونی در استان و تمرکز این افراد در خرم‌آباد به عنوان مرکز استان به چشم می‌خورد و حتی نگاه منفی نیز از طرف شهرستانها نسبت مرکز استان و یا ادارات کل استانی نیز متاثر از چنین نگاهی است و آنها معتقد به وجود نوعی تبعیض در سازمان‌ها به نفع مرکز استان هستند.
ترکارانی با انتقاد از اینکه فرهنگ کار در جامعه لرستان در سالیان اخیر به شدت تضعیف و ناسازگار شده است، بیان کرد: اگرچه به خاطر غلبه فرهنگ شیوه تولید عشایری و روستایی بر محیط کار تاحدی این نوع فرهنگ سازگاری مناسبی با فرهنگ کسب و کار تولیدی و صنعتی نداشته است اما در سالیان اخیر نیز بخاطر رشد بیکاری و گرایش شدید جامعه به کار دولتی، فرهنگ کار به شدت تخریب شده است و همه خواهان پیشرفت و ترقی سریع در یک کار دولتی هستند.
وی با بیان اینکه بر این اساس افراد کاربدون زحمت، کم‌خطر و کم‌مسئولیت مانند نگهبانی و رانندگی را بر کارآفرینی و کار در بخش خصوصی و یا آزاد را ترجیح می‌دهند و از هر راهی برای ورود به ادارات دولتی استفاده می‌کنند، ادامه داد: متاسفانه در مواردی شاهد ورود افرادبا مشاغل خدماتی و سپس آشکارکردن مدارک دانشگاهی و یا کسب آن و ادعای شغل متناسب با آن مدرک کردن و در نتیجه تن به فرهنگ سازمانی اداری ندادن از دیگر مشکلات است.
راهکارها برای رفع بخشی از معضل بیکاری
این جامعه‌شناسی گفت: انتظار اینکه بتوان این حجم بالای بیکاری را با سرمایه‌گذاری اقتصادی در کوتاه مدت پاسخ داد، غیر ممکن است؛ بنابراین نباید جامعه را با وعده‌های پوچ مشغول و عمرافراد را تلف کرد.
ترکارانی با تاکید بر اینکه ضرورت دارد دولت با تعیین بیکاری به عنوان یک مساله مهم سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی به مساعدکردن فضای کسب و کار و سرمایه‌گذاری توجه کرده و راه را برای مشاغل کسب و کار کوچک و متوسط همپا با یک استراتژی توسعه‌ای پایدار باز کند، اضافه کرد: به عنوان مثال اگر در استانی مثل لرستان، گردشگری به عنوان محور توسعه تعریف شود می‌توان مشاغل خدماتی و حتی تولیدی گسترده ای را در ذیل این رهیافت تعریف کرد. ولی این موضوع نیاز به توسعه در بعد کلان دارد تا هم بار اشتغال اصلی استان را تا حدی جذب کند و همراه را برای درامدزایی استان هموار کند.
در لرستان باید فقرزدایی در کنار کاهش بیکاری مورد توجه قرار گیرد
این دکتری جامعه‌شناسی با بیان اینکه در استانی همچون لرستان باید فقرزدایی در کنار کاهش بیکاری مورد توجه قرار گیرد، تصریح کرد: فقر در لرستان مخصوصا در سال‌های اخیر بخاطر خشکسالی و کم‌آبی و بالارفتن بیکاری در خانواده‌ها عمیق‌تر شده است؛ در صورتیکه بتوان از محل کمک‌های دولتی این خانوارها را شناسایی و تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار داد می‌توان بار زیادی را از دوش خانواده‌ها برداشت و باعث شد بیکاران بتوانند به راحتی مهاجرت کرده و در پی کاری برآیند.
وی افزود: حتی با بهبود وضع مالی خانواده‌ها می‌توان گرایش به مهاجرت بعضی اقشار جامعه را نیز تسهیل کرد.
ترکارانی با اشاره به اینکه ضرورت کاستن بار سنگینی معاش بر دوش بخش کشاورزی و دامداری در لرستان و آزاد کردن آن در جهت حفاظت از منابع طبیعی ومحیط زیست گفت: متاسفانه شاهدیم امروزه بخاطر فقر و نیاز خانواده‌ها، زمین‌های مراتع و جنگلی تبدیل به کشت شده و با بازدهی اندک نه تنها باعث رفع معاش نشده بلکه باعث خسارت زیادی به منابع طبیعی شده‌اند؛ بنابراین نیروی کاری که در حوزه کشاورزی مشغول شده نه تنها اشتغال واقعی نیست بلکه اقتصاد در بلند مدت هزینه‌های زیادی بابت اشتغال چنین افراد ی می‌پردازد.
این جامعه شناس با بیان اینکه ضرورت کاستن از بار کاهش بیکاری بر دوش ادارات دولتی سبب شده این ادارات عملا از کارایی سازمانی خود دور شوند، خاطرنشان کرد: همانطوریکه متخصصین اقتصاد می‌گویند وجود نیروی کار در یک حوزه بیشتر از میزان مناسب باعث بازدهی نزولی شده است متاسفانه این وضعیت در ادارات استان حاکم است و ضرورت دارد نسبت به تعدیل و جهت‌دهی این نیروها در جای مناسب، تصمیمات موثری اتخاذ شود.
ضرورت توانمند کردن فارغ‌التحصیلان دبیرستانی و دانشگاهی در راستای کسب مهارت
وی بر ایجاد همکاری‌های موثر و ارگانیکی بین سازمان فنی و حرفه‌ای کشور در راستای توانمند کردن فارغ‌التحصیلان دبیرستانی و دانشگاهی کشور در جهت کسب یک مهارت در کنار کسب مدارک تحصیلی تاکید کرد و گفت: این راهکار می‌تواند در پیدا کردن شغل در آینده موثر باشد زیرا آموزش‌های دانشگاهی فاقد توان و مهارت کارآفرینی یا جذب یک شغل در نظام اقتصادی ما هستند.
ترکارانی با اشاره به اینکه تصحیح فرهنگ کار نیاز عاجل نیروی کار است، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه فرهنگ کار در سطح ملی و محلی به شدت تضعیف شده است؛ تغییرو تحول در آن نیازمند اقداماتی در سطح ملی است؛ به عنوان مثال عدم شایسته‌سالاری و رابطه بازی سبب شده افراد، سخت‌کوشی را جدی نمی‌گیرند و اعتقادی به انجام کار درست و دقیق ندارند و در پیدا کردن شغل بیش از آنکه به فکر افزایش توانایی خود باشند به دنبال پیدا کردن رابطه و پارتی باشند و چنین ویژگی‌هایی جز با تنظیم مناسب سیستم اقتصادی و سیاسی میسر نخواهد شد.
این دکتری جامعه‌شناسی یادآور شد: مساله اصلی در جهت کاهش بیکاری چگونگی ایجاد فضای مناسب کسب و کار و زمینه‌سازی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مناسب برای سرمایه‌گذاری است تا بتوان فشار اصلی اشتغال را بر روی حوزه کشاورزی و ادارات دولتی آزاد و از این انرژی در جای مناسب با بهره‌وری بالا استفاده شود.
انتهای پیام
نظرات