بخواهم برگردم به ۳۵ سال قبل آن روز صبح همان‌طور که در رختخواب غلت می‌زدم، صدای مامان یا بابا را می‌شنیدیم که می‌گفتند بیا پشت پنجره برف ببین و دقایقی بعد از شنیدن این جمله، با لباس‌های گرم و کلاه و شال‌گردن و دستکش‌های نرم بافتنی، میان برف‌های سفید برف‌ها را لای دستکش‌های بافتنی گلوله و به این سو و آن سو پرتاب می‌کردم، میزان برف به اندازه‌ای بود که از بالای چکمه‌های سیاه رنگم که تا زانو می‌آمد وارد چکمه می‌شد انگشتانم به اندازه‌ای سرد می‌شدند که برای گرم کردن و برگشت مجدد خود را به پای بخاری نفتی می‌رساندم.

لذتی که بسیاری از ما نیز هر زمستان به وقت کودکی چشیدیم، اما این روزها اگر این حرف را بخواهم به فرزندانم بزنم شاید دروغی بیش نباشد.

حسرت روزهای برفی را می‌خورم

محمد نیز با ۴۱ سال سن گفت: سال‌هاست که شهر کاشمر به دلیل آنچه کارشناسان تغییر اقلیم می‌گویند در زمستان سفید پوش نمی‌شود و خبر بارش این نعمت الهی را در شهرهای دیگر بیشتر از تلویزیون و رادیو می‌بینیم یا می‌شنویم.

وی افزود: هرچند من و همسرم عاشق برف هستیم اما هنوز در این روزهای سرد زمستانی احساس نکردم که زمستان فرا رسیده در حالی که قدیم یک ماه مانده به زمستان شاهد بارش برف‌های سنگین بودیم، این روزها فقط خبرهایی از خشکسالی و کاهش سفره های زیرزمینی به گوش می‌رسد.

رضا غدیری هم که ۹ سال بیشتر ندارد در خصوص اینکه آخرین بار کی برف دیده است، گفت: از وقتی به دنیا آمده‌ام در شهر کاشمر برفی که بشود با آن حتی یک آدم برفی کوچک درست کرد ندیده‌ام.

وی افزود: برخی مواقع برای برف‌بازی با پدر و مادرم به شهرستان کوهسرخ می‌رویم، در واقع برف کاشمر را بیشتر در عکس‌هایی که پدر و مادرم از زمان کودکی‌شان نشان می‌دهند می‌بینم.

برف نیست

رئیس اداره هواشناسی کاشمر درباره علل این وقایع به ایسنا گفت: افزایش گازهای گلخانه‌ای در چند دهه اخیر باعث برهم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین که به آن پدیده تغییر اقلیم می‌گویند شده است.

علی اصغرزاده خاطرنشان کرد: تغییرات اقلیمی به لحاظ تأثیر به اکوسیستم‌های گیاهی و جانوری بسیار حائز اهمیت هستند.

وی افزایش متوسط دمای کره زمین، افزایش پدیده‌های حدی اقلیمی مانند وقوع سیلاب‌های سهمگین، طوفان‌های مخرب، امواج گرمایی و وقوع سرماهای غیر طبیعی و ناگهانی، ریزش سنگین برف نابهنگام و خشکسالی‌های گسترده و ...را از مهم‌ترین تبعات تغییر اقلیم دانست.

رئیس اداره هواشناسی کاشمر عنوان کرد: با نگاهی آماری به میکرو کلیما (ریز اقلیم) منطقه ترشیز به این درک خواهیم رسید که با توجه به افزایش متوسط دما و کاهش متوسط بارندگی تغییرات اقلیمی کاملاً مشهود به نظر می‌رسد.

وی اظهار کرد: اگرچه با توجه به تنوع اقلیمی منطقه ترشیز و توقعی که حداقل از منطقه سرد این اقلیم داشتیم که بارش‌های برف مانند سنوات قبل به میزان و پایداری بیشتری در زمستان که یکی از ویژگی نمادین اقلیم سرد محسوب می‌شود باشد، اما سال‌هاست شاهد این واقعه نیستیم.

اصغرزاده وضعیت موجود را یکی از آشکارترین شاخص‌های گرم‌تر شدن منطقه دانست و گفت: بر اساس نظر و دیدگاه اقلیم شناسان شمار روزهای زمستانی که برای بارش برف مناسب هستند در یک دنیای گرم‌تر با توجه به تغییر اقلیم کاهش یافته است، گاهی هم که شرایط مناسب وجود داشته باشد مقدار برفی که می‌بارد حتی می‌تواند بیشتر از قبل اما با ماندگاری کوتاه‌تر باشد.

وی اظهار کرد: به طور کلی گرم شدن اقلیم به تنهایی روی بارش برف تأثیر نمی‌گذارد، گاهی این امر می‌تواند روی شکل و اندازه دانه‌های برف نیز تأثیرگذار باشد.

این کارشناس هواشناسی همچنین اذعان کرد: دانه‌های برفی که در شرایط گرم‌تری شکل می‌گیرند ممکن است دوباره ذوب شده و مجدد یخ بزنند و با تکرار این پدیده در جو فرایند ساختار دانه‌های برف نیز تغییر کند، گرم‌تر شدن آن موجب می‌شود به صورت گلوله‌های کوچک به هم بچسبند.

وی گفت: این تغییرات ساختاری می‌تواند موجب شود که دانه‌های برف به آسانی ذوب شوند و قطعات بزرگ پوشش برف ممکن است نسبت به حالت‌های قبلی که در شرایط سردتر وجود داشته‌اند زودتر ناپدید شوند.

اصغرزاده افزود: تغییر اقلیم حتی در یک منطقه کوچک مانند کاشمر نه تنها می‌تواند باعث کاهش طول دوره سرما و کاهش نزولات سرد مانند برف شود بلکه بر روی ساختار و شکل برف تأثیر می‌گذارند.

وی خاطرنشان کرد؛ نباید از این موضوع غافل شد که تغییرات اقلیم موجب افزایش پدیده‌های حدی می‌شود و چه بسا زمانی مواجه با ریزش سنگین برف نیز در زمان کوتاه و نابهنگام در منطقه باشیم.

بارش برف در کاشمر متأثر از جزیره حرارتی

در همین خصوص کارشناس منابع طبیعی و محیط‌زیست به ایسنا گفت: زمانی که دمای هوا به شدت کاهش می‌یابد و به حدود صفر درجه سانتی‌گراد می‌رسد رطوبت موجود در جو به کریستال‌های یخی تبدیل شده و از به هم پیوستن این کریستال‌های ریز در ابرها، دانه‌های برف به وجود می‌آیند و وقتی کریستال‌های یخی زیاد شوند دانه‌های برف به قدری سنگین می‌شوند که به سوی زمین سقوط کرده و بارش برف آغاز می‌شود.

هادی معماریان از آثار مهم گرمایش کره زمین و تغییر اقلیم در آینده را تغییر رژیم بارش برف از جمله برف‌های حداکثری برشمرد و خاطرنشان کرد: افزایش بارش‌های حدی و افزایش دما در اقلیم آینده با اثرات معکوس، مقدار بارش‌های برف، آینده را تحت تأثیر قرار می‌دهند و روند تغییر آن نیز در آینده مشخص نیست.

وی بیان کرد: بر اساس نقشه‌های شاخص‌های حدی بارش، خراسان رضوی تغییرات بارشی فاحشی را به خصوص در ریزش‌های برفی در ۳۰ سال اخیر تجربه نموده و در آینده این تغییرات به علت گرمایش کره زمین و تغییر اقلیم دو چندان خواهد شد.

دانشیار دانشگاه بیرجند افزود: مطالعات تغییر اقلیم کاشمر نشان می‌دهد که مقدار بارش در فصل بهار، تابستان و پاییز در کل دوره زمانی و تمام سناریوهای انتشار کاهش می‌یابد، همچنین مقدار دمای متوسط نیز در تمامی سناریوهای انتشار تغییر اقلیم تا سال ۲۱۰۰ دارای روند افزایشی بوده و دمای کمینه یا حداقل که تأثیر زیادی بر فرآیند تشکیل برف دارد در کلیه بازه‌های زمانی آینده دچار افزایش خواهد شد.

وی ادامه داد: جزیره حرارتی نیز عامل کم‌ شدن بارش برف در شهرهای صنعتی مثل اراک، تهران، مشهد، اصفهان و دیگر شهرهای بزرگ است.

معماریان تصریح کرد: در مناطق شهری و پرجمعیت، ساخت و سازهای فراوان، آلودگی هوا، عدم پوشش گیاهی مناسب و حتی آسفالت خیابان‌ها سبب جذب گرمای خورشید در طول روز و ساطع کردن آن در طول شب می‌شود که سبب ایجاد یک بسته هوای گرم در محیط شهری شده که در علم هواشناسی به آن «جزیره حرارتی» گفته می‌شود.

وی گفت: با تشکیل جزیره حرارتی دمای مرکز شهرهای صنعتی با محیط پیرامون آن در ساعات شبانه حتی تا ۵ درجه گرم‌تر پیش بینی می‌شود، این دما در شهر تهران تا ۸ درجه سانتی‌گراد نیز رخ داده است.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: جزیره حرارتی به دلیل تغییر اقلیم کره زمین و گرمایش جهانی طی سال‌های اخیر تشدید شده و حتی علی رغم پیش بینی تمامی مدل‌ها بر بارش برف در شهرهای صنعتی و پرجمعیت به جای بارش برف، بارش باران غلبه بیشتری پیدا می‌کند، وضعیتی که طی سال‌های اخیر به وفور رخ داده است.

وی اظهار کرد: بارش برف در مناطق شهری مانند کاشمر نیز می‌تواند تا حدودی متأثر از جزیره حرارتی شهر باشد.

سال‌هاست دیگر در شهر من از تصویر خندان کودکان در فضای برفی بیرون از خانه‌ها و گرفتن عکس کنار آدم برفی‌های خودساخته‌مان خبری نیست، می‌خوابیدیم روی برف‌ها و یا گلوله‌های برفی‌ را برای یک نبرد سهمگین آماده می‌کردیم.

همه ما که حالا در دوره جوانی، میانسالی یا سالمندی هستیم با بارش برف خاطرات زیادی داریم. شب‌هایی که بلندتر می‌شد و بارش برف هم جمع خانواده‌ها را گرم‌تر می‌کرد. سر خوردن روی برف، درست کردن آدم برفی و برف‌بازی سرگرمی‌هایی بودند که کلی در حال و حوصله ما تأثیر می‌گذاشت و شادی را برای هر خانواده‌ای به ارمغان می‌آورد اما این روزها فقط به مرور خاطرات و دیدن عکس‌های آن زمان دل خوش کرده‌ایم.

انتهای پیام