رائد ناصری‌فر ـ معاون میراث‌فرهنگی استان ایلام ـ که چندی پیش از اصلاح حریم سیمره خبر داده بود، درباره اصلاح حریم این محوطه تاریخی به ایسنا گفت: اصلاح حریم در «سیمره» صرفا به معنای کوچک شدن حریم آن نیست. هیأت باستان‌شناسی در این محوطه تاریخی مشغول گمانه‌زنی است و پس از انجام این کار، مشخص می‌شود که حریم و عرصه آن محدود می‌شود یا گسترش می‌یابد. گستره این شهر تاریخی بیشتر از آن چیزی است که الان وجود دارد، اما به دلیل کمک کردن به مردم، زمین‌هایی که حساسیت کم‌تری دارند ممکن است از حریم خارج شوند و از طرفی بخش‌های دیگر به حریم این شهر تاریخی اضافه شود.
او یادآور شد: هر اثر تاریخی دارای عرصه و حریم است. بر اساس ضوابط میراث‌فرهنگی هرگونه ساخت‌وساز و فعالیت در این حریم و عرصه ممنوع است. برخی از مالکانِ زمین‌ها به دلیل ممنوعیت ساخت‌وساز، دچار مشکل شده‌اند و میراث‌فرهنگی باید برای رفع این چالش‌ها خریدار این زمین‌ها باشد. تعیین حریم و عرصه موجب می‌شود ما بدانیم کدام یک از زمین‌ها را باید خریداری کنیم. این بازنگری حریم و عرصه سیمره، آخرین اصلاحیه آن است و پس از تأیید، حریم و عرصه نهایی آن است.
ناصری‌فر ادامه داد: «سیمره» البته که حریم و عرصه مشخص دارد، ولی در حال حاضر گمانه‌زنی‌هایی برای اصلاح آن در حال انجام است. سال ۱۳۷۸ در حین کاوش، با گمانه‌زنی‌هایی که انجام شد، حریم و عرصه آن مشخص شد، اما بنا به دلایلی تصویب نشد و بعد در سال ۱۳۸۵ با نقشه جدید مصوب شد. در حال حاضر هم قرار نیست به عرصه اثر دست بزنند. گمانه‌زنی‌ایی که الان در حال انجام است برای اصلاح حریم سیمره است؛ چراکه تراکم خانه‌های مسکونی به وجود آمده و شهر بزرگ‌تر شده است. همچنین قسمتی از آن هم حریم درجه یک بوده و ساخت‌وساز در آن ممنوع است و با توجه به این که شهر در حال گسترش است، گمانه‌زنی در آن انجام می‌دهند که ببینیم می‌شود زمین‌های اطراف را آزاد کرد یا خیر.
معاون میراث‌فرهنگی استان ایلام در پاسخ به این پرسش که اصلاح حریم به ثبت سیمره در یونسکو که پرونده آن آماده شده است، آسیب نمی‌زند؟ گفت: قرار است که منظر فرهنگی سیمره در یونسکو به ثبت برسد و این منظر فرهنگی، گستره بسیار وسیعی دارد و ممکن است از «بدره» و «دره‌شهر» عبور کند و شامل آداب و رسوم این منطقه می‌شود، شهر تاریخی هم جزوی از این حریم منظری است و در مرکزیت آن قرار دارد. به هر حال پرونده‌های ثبتی با نام منظر فرهنگی، به ثبت خواهند رسید.
او همچنین درباره این‌که اصلاح حریم تهدیدی برای منطقه تاریخی سیمره به شمار نمی‌آید؟ اظهار کرد: خیر! این اصلاح با توجه به پژوهش‌ها و گمانه‌زنی‌های علمی انجام می‌شود و سلیقه‌ای نیست که موجب زیاده‌خواهی مالکان شود.
ناصری‌فر با اشاره به این‌که محوطه باستانی «سیمره» امروزه به نام «دره‌شهر»، شهرستانی که در آن قرار گرفته است، هم شناخته می‌شود، درباره کاوش‌های انجام شده در آن، توضیح داد: کاوش‌های شهر تاریخی دره‌شهر از سال ۱۳۷۴ شروع شد و به مدت ۱۰ فصل ادامه داشت. نتیجه این کاوش‌ها، سازه‌ای به نام خانه اربابی، کاروانسرا، بنایی در محدوده مرکزی شهر موسوم به بنای مسجد قرون اولیه اسلامی، بود و نتیجه این کاوش‌های باستانی در کتابی به نام «کاوش‌های دره‌شهر» منتشر شد.
او افزود: این شهر تاریخی در اصل مربوط به دوران ساسانی است که پایتخت ایالت «مهرجان قذق» بوده است. البته در این شهر تاریخی از دوره ساسانی به ندرت آثاری پیدا می‌شود. در دوران اسلامی این شهر خیلی بزرگ می‌شود که مرکزیت ایالت جبال را با نام «سیمره» به خودش می‌گیرد. ایالت جبال بزرگترین ایالت غرب کشور بوده که توسط وزرای خلفای بصره و کوفه حکمرانی می‌شده است. دره‌شهر (سیمره) از نظر تجاری و اقتصادی در چهارراهی قرار داشته که در قرون اولیه اسلامی بسیار حائز اهمیت بوده است. این شهر با توجه به کاوش‌هایی که انجام شده به قرون اولیه اسلامی نیز مربوط است.
معاون میراث‌فرهنگی ایلام ادامه داد: «دره‌شهر» یا «سیمره» از نظر سیستم شهرسازی و معماری در حد شهرهای مدرن امروز قرار دارد، چون دارای سیستم تخلیه فاضلاب است. زیر شهر تونل‌هایی احداث شده است که فاضلاب و آب این شهر از آن خارج می‌شده است. متأسفانه به خاطر زلزله‌ای که در سال ۳۳۴ هجری قمری رخ می‌دهد، شهر خالی از سکنه شد و از بین رفت.
او افزود: ۲۲۰ هکتار از دره‌شهر باقی مانده است که یک هکتار آن شاید کاوش شده باشد. مناطقی که کاوش شده‌اند نقاط مهمی بودند که مطالعات زیادی روی آن‌ها انجام شده بود و برای حفاری باستانی انتخاب شدند. در آینده قطعا جزو برنامه‌های ماست که کاوش‌های دره‌شهر را ادامه دهیم. البته در کاوش‌های گذشته عمارت حکومتی، بازار و ... مشخص شده‌اند که در کجا قرار گرفته‌اند و در ادامه کاوش‌ها به حفاری باستانی هر یک از مناطق مشخص شده خواهیم پرداخت.
معاون میراث فرهنگی ایلام همچنین درباره محوطه تاریخی «چالسرا» توضیح داد: «چالسرا» یک محوطه بسیار بزرگ در شهر ایلام است که قسمتی از آن در روستا و قسمت دیگر در شهر واقع شده است و با توجه به گسترش شهر و افزایش قیمت زمین‌ها، مالکان معترض شده‌اند که چرا نمی‌توانند در زمین هایشان ساخت‌وساز کنند. سال ۱۳۸۵ گمانه‌زنی در این محوطه تاریخی را آغاز کردیم که مالکان زمین‌های اطراف معترض شدند و کار را متوقف کردند. منتها بر اساس همان گمانه‌زنی‌ها عرصه و حریمی را مشخص کردیم و تایید هم شد، اما در حال حاضر به دلیل این‌که ممکن است برخی از نقاط گمانه‌زنی نشده باشند، از طرف خود مالکان درخواست اصلاحیه حریم شده است و اعتباری گرفته‌ایم که مابقی قسمت‌هایی که گمانه‌زنی نشده‌اند، انجام شود. حال ممکن است حریم و عرصه بر اساس این گمانه‌زنی بیشتر شود و یا کمتر.
ناصری‌فر درباره هویت تاریخی این محوطه تاریخی گفت: «چالسرا» برای دوره‌های هزاره اول قبل میلاد (پارت‌ها)، ساسانی و اسلامی است. محوطه تاریخی است که جای زندگی عشایر دائم بوده است.
«قلعه والی» یکی دیگر از آثار تاریخی ایلام است که برای حریم و عرصه آن بازنگری انجام شده است، معاون میراث فرهنگی ایلام درباره علت این اقدام توضیح داد: مطالعات این قلعه سال‌های گذشته انجام شده و باید دوباره بررسی‌هایی برای آن انجام می‌شد. در گذشته حریمی برای آن تعیین شده بود که اکنون در محدوده حریم درجه یک و دو چالش‌هایی ایجاد شده است؛ برخی خانه‌های اطراف آن تغییر کاربری داشتند که باید در اصلاحیه بیاید. بخشی از زمین‌های اصلی در حریم درجه دو هم مجوز ساخت با ارتفاع هفت‌ونیم متر داشته‌اند، اما به دلیل یکسری ساخت‌وسازها با ارتفاع بیشتر، ارتفاع تعیین شده در بازنگری حریم تغییر کرده است. در کل، این بازنگری حریم جزو ضروریات بوده است.
انتهای پیام
نظرات