در یکی از خاصترین شرایط اجتماعی در سال‌های اخیر و در میانه حوادث ۸۰ روزه اخیر کشور، روز دانشجو در اصفهان، بعد از درگیری‌ها و مشکلاتی که در دانشگاه‌های سراسر کشور ایجاد شد، در حالی گذشت که شاید کسی تصور آن را نمی‌کرد. نه از حضور مسئولان کشوری و نمایندگان مجلس برای پرسش و پاسخ خبری بود، نه اساتید به نام و مطرح برنامه‌ای در دانشگاه داشتند و نه از تریبون‌ها و کرسی‌های آزاداندیشی نشان پررنگی وجود داشت.
برنامه‌های روز دانشجو با همه پیشینه و اهمیت خود به اهدای گل و پذیرایی از دانشجویان در سلف ختم شد. حالا بعد از گذشت روز دانشجو و در حالی که نقش دانشگاه در جریانات اجتماعی روشن‌تر از همیشه است، این سوال مطرح می‌شود که جنبش دانشجویی در کجای مسیر خود قرار دارد؟ آِیا دانشگاه بازهم شاهد جریانات فعال، پویا و اثرگذار دانشجویی که سخنگوی مردم و به تعبیر شهید بهشتی «اذان‌گوی جامعه» باشد، خواهد بود یا اینکه این جنبش به خواب رفته و به آسانی بیدار نخواهد شد؟
جریان دانشجویی و لزوم بازنگری در مبانی نظری و عقیدتی
سیدمحمدجواد ابطحی، نماینده سابق مردم خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه جنبش دانشجویی باید در مبانی نظری، عقیدتی، مواضع سیاسی و فرهنگی خود بازنگری داشته باشد، اظهار کرد: جنبش دانشجویی در حالت اصیل خود اشاره به قشری روشنفکر، فرهیخته، انقلابی و پیشران در حرکت‌های فرهنگی و اجتماعی دارد.
وی افزود: این جنبش در طول سال‌های انقلاب فراز و نشیب زیادی پیدا کرده و در نهایت هم گروهی از آنها از مواضع انقلابی و اسلامی خود توبه و عدول کردند و با تفرقه و انشقاقهای زیادی که در بدنه این جریان اتفاق افتاد، گروه‌هایی تشکیل شدند که همگی خود را صاحب فکر و اندیشه و تافته جدا بافته از مردم می‌دانستند، در حالی که دانشجو در متن مردم و دغدغه او نیازهای اساسی مادی و معنوی مردم است.
ابطحی ادامه داد: با این روال طی شده، دانشگاه‌ها به‌عنوان حیاط خلوت احزاب و جریانات سیاسی در نظر گرفته شده و برخی از دانشجویان آلت دست و بازیچه افراد و احزاب سیاسی قرار گرفتند و با همین روند برخی از این دانشجویان و سرکردگان جنبشهای دانشجویی، مثل افشاری، باطنی و ... سر از کشورهای آمریکا و انگلیس در آورده و به مطرحترین چهرههای اپوزیسیون تبدیل شدند و برخی دیگر سرخورده و پشیمان، تصمیم گرفتند در امور سیاسی، اجتماعی و مباحث سیاسی دخالت نکنند.
دانشجو بازیچه قدرت‌ها نشود
این نماینده سابق مجلس گفت: امروز جنبش دانشجویی به محاق رفته و مردم با آن همراهی نمی‌کنند، مخصوصا در ایام اغتشاشات، که ادبیاتی سخیف از سوی دانشجونماها در بیان اعتراضات شکل داده شد که مردم هم از آنها جدا شدند، این در صورتی است که مردم پیش از این، از جنبش دانشجویی به‌عنوان مرجع یاد می‌کردند، مرجعی که میتوانست مطالبات جامعه را هدایت و مطرح کند، اما با نحوه تحرکات در اعتراضات اخیر، اینها همراهی اکثریت دانشجویان و بدنه مردم را از دست دادند.
ابطحی با بیان اینکه مطالبه دانشجو باید درد اکثریت مردم جامعه باشد، تأکید کرد دانشجو باید از جریان‌های سیاسی شناخت داشته باشد، این در حالی است برخی که امروز به‌عنوان دانشجوی فعال شناخته می‌شوند، حتی تاریخ معاصر را ندیده و نخوانده‌اند، جنبش دانشجویی که با استکبارستیزی و مبارزه با آمریکا و انگلیس شکل گرفت، امروز به طرفداری از آمریکا، انگلیس پرداخته و مطالبات خود را از آنها طلب می‌کند.
وی تصریح کرد: اساتید دانشگاه، مدیران و مسئولان باید فکری به حال این دانشگاه کنند، چرا که با این روند بی تفاوتی و عزلت‌نشینی در دانشگاه‌ها ایجاد می‌شود که آن هم خطرناک است، چنان که مقام معظم رهبری تاکید کردند، دانشجو باید سیاسی باشد، به این معنا که از مسائل کلان کشور مطلع باشد، مطالبات مردم را بیان کند، فسادستیز و ضدتبعیض باشد و بر آرمان‌های این ملت که برای آن هزینه داده شده پافشاری کند، زیرا اگر دانشجو از این آرمان‌ها فاصله گرفت و آلت دست کشورهای بیگانه شود، آن هم کشورهایی که در طول تاریخ دشمنی خود را با ملت ایران نشان داده‌اند، نه خود و نه جامعه را نجات نخواهد داد.
ابطحی افزود: علت بی صدایی و بی تحرکی دانشگاه در روزهای اخیر و به خصوص در آستانه روز دانشجو همین بود و فراخوان‌ها از سوی طیفی بود که منتسب به براندازان هستند و شعارهای ساختارشکنانه را به‌عنوان مطالبه خود مطرح کردند، در حالی که مردم علی‌رغم فشارها و مشکلات اقتصادی، معیشتی و ... در مقابل این نوع اقدامات ایستادگی می‌کنند.
کرسی‌های آزاداندیشی حقیقی ایجاد نشد
وی با اشاره به دستور مقام معظم رهبری به راه‌اندازی کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها، خاطرنشان کرد: این تأکید به همین دلیل بود که ایشان می‌دانستند که دست‌هایی در پی دور کردن دانشگاه از حیثیت اصلی خود هستند، یکی از اقدامات اصلی که باید در دانشگاه‌ها انجام شود، نقد برنامه‌ها و فعالیت‌ها است که با کرسی‌های آزاداندیشی «حقیقی» انجام می‌شود، متاسفانه عدم توجه به این موضوع، شرایط را به امروز رساند که حتی حضور اساتید برای صحبت در جمع دانشجویان با استقبال آنها مواجه نشده است، در حالی که دانشگاه محل نقد و انتقاد برای کاویدن است و نه کوبیدن افراد، در کرسی‌های آزاداندیشی و محافل علمی، باید برنامه‌ها نقد و راه‌حل ارائه شود، در حالی که متأسفانه کرسی‌های آزاداندیشی گذشته، فرمالیته، یک سویه بوده و حالت منبر داشت در حالی که خاصیت دانشجو آزادی بیان و پرسش و پاسخ آزاد اندیشانه است.
مسئولان برای دانشگاه فکری کنند
این نماینده سابق مجلس گفت: از یک‌سو مسئولان کشوری و استانی باید با حضور در دانشگاه‌ها، برنامه‌های خود را با دانشجویان و اساتید در میان گذاشته و به نقد و نظر بکشانند و از سوی دیگر دانشجویان در پی دلیل باشند، منتسکیو، فیلسوف فرانسوی می‌گوید: «حد اعلای آزادی این است که آزادی به حداعلا نرسد» او از راهی رفته برای ما سخن گفته که امروز برخی در پی تجربه آن هستند، دانشجو باید این جریانات و مسیرها را بشناسد، خوب بشنود و با مطالعه، شناخت و آگاهی مطالبه کند.
وی با بیان اینکه با توجه به حوادث اخیر، مجلس، وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی باید برای دانشگاه برنامه‌ریزی کرده و زمینه حضور اساتید، مسئولین و صاحبنظران و ایجاد گفت و شنود دلسوزانه همراه با ادب و آرامش را در دانشگاه فراهم کنند، تصریح کرد: در غیر این صورت تنگناهای فکری و تناقضات و تعارضات حل نشده در دانشگاه‌ها کار را مشکل خواهد کرد، با وجود این شرایط، نباید ناامید بود. می‌توان با برنامه‌ریزی درسی و بازنگری در برخی تصمیمات، جنبش دانشجویی اصیل و اثرگذار را احیا کرد.
فرصت صحبت و ابراز نظر به دانشجو داده شود
سید محمود حسینی، استاندار اسبق اصفهان نیز با اشاره به اینکه دانشگاه از زمان تأسیس در ایران مرکز درخواست تغییر و تحول در جامعه بوده است، اظهار کرد: دانشجویان با توجه به جوانی و پویایی، خواهان عدالت و آزادی و با توجه به شناخت از علوم و فنون روز و آگاهی از وضعیت دنیا، خواهان پیشرفت هستند. بنابراین از زمان قوام دانشگاه، به ویژه از سال ۱۳۲۰، که فشار رضاشاه برداشته شد، دانشگاه مرکز جنبش و جوشش بوده است.
وی افزود: در سال‌های اخیر دانشگاه در دوران پیش از کرونا و به ویژه پس از آن آرام بود و بسیاری از تحرک و جوشش دوباره دانشگاه مأیوس شده بودند، اما در جریانات اخیر دانشگاه به‌عنوان مرکز تحرک و قطب فعالیت اجتماعی شناخته شد که نه تنها دانشجویان در آن به ایفای نقش پرداختند، بلکه طیف قابل توجهی از اساتید هم از این حرکت حمایت کردند که این موضوع کم سابقه بود.
حسینی با اشاره به اینکه متأسفانه کمیته انضباطی دانشگاه‌ها در این زمان، آییننامه خود را عوض کرده و شدت عمل نشان دادند، تصریح کرد: محرومیت‌ها و برخورد برای آرامی اوضاع در حالی انجام شد که دانشگاه به این صورت آرام نمی‌شود، بلکه باید به خواسته‌ها و عقاید دانشجویان توجه شده و فرصت صحبت و ابراز نظر به آنها داده شود، در این موقعیت باید به گفت‌وگو و تریبون‌های آزاداندیشی توجه شود تا اساتید و دانشجویان بتوانند در آنها نظریه‌پردازی کرده و نگاه خود به جامعه را بیان کنند، دولت نیز باید به این نقش نظریه پردازی و تئوری‌پردازی و ارائه راه حل در دانشگاه کمک کند، زیرا برخورد با حرکت دانشجویی نتیجه عکس داده و نه تنها این حرکت را آرام و خاموش نمی‌کند، بلکه آن را شعله‌ورتر خواهد کرد.
حرکت‌های اعتراضی سخیف و سخنان رکیک ربطی به جریان دانشجویی ندارد
وی تاکید کرد: حرکت اخیر یک جنبش اجتماعی بود و دانشگاه‌ها نقش تعیین کننده در این جنبش داشتند. دانشگاه هیچ‌گاه در حرکت به بیراهه‌هایی مثل اعتراض با روشهای اشتباه فحش و حرف‌های رکیک نرفته است و شاید امروز این حرکت ناشی از فشارهای شدید اجتماعی بوده و اکثریت دانشجویان هم این فضا را تایید نمی‌کنند، به نظر می‌رسد به تدریج که فضا از حالت عکس‌العملی خارج شده و آرام شود، حرکت دانشگاهی، شکل صحیحتری به خود بگیرد، از سوی دیگر ما باید آزادی عمل به دانشگاه بدهیم در این صورت است که حتی اگر برخورد ناصوابی توسط بخشی از دانشجویان انجام شود، خود دانشجویان با آن برخورد و آن را محکوم خواهند کرد، باید توجه داشت که بخشی از حرکت دانشجویان هم ناشی از شدت عمل به کار رفته در برخورد با آنها بود.
این فعال سیاسی و دانشجویی سابق گفت: جنبش دانشجویی در دانشگاه اصالت دارد، اگر هم در دوره‌ای حرف‌های رکیک و اعتراض اشتباه انجام شده، واکنش مقطعی و عکس‌العملی بوده است و ربطی به جنبش دانشجویی و حرکت غاطبه دانشجویی ندارد.
وی ادامه داد: جنبش دانشجویی چه قبل و چه بعد از انقلاب سعی در بازتاب خواست مردم و جامعه بوده و مستقل از قدرت‌ها بوده تا بتواند مدیریت‌ها و دولت‌ها را نقد کرده و زبان گویای مردم باشد، جنبش دانشجویی همواره در پی خواسته آزادی و عدالت بود و با عقب‌ماندگی، استبداد، بی‌عدالتی و فساد در سطح جامعه مخالفت می‌کرد و به همین دلیل اصالت و اثرگذاری داشت و نگاه‌های مردم به آن بود. از زمانی که دولت‌ها و حکومت‌ها خواستند دانشگاه حرف آنها را تکرار کند و استقلال جنبش دانشجویی را مخدوش کردند، شرایطی به وجود آمد که دانشگاه نتوانست نقش سابق خود را ایفا کند و دورانی هم در رکود قرار گرفت.
دانشجویان تحت تاثیر فضا قرار نگیرند
حسینی تأکید کرد: برای اینکه جنبش دانشجویی اصالت پیشین خود را بازیابد، مدیریت در دانشگاه‌ها باید دانشجو و فعالیت آزاد او را به رسمیت بشناسند، مگر نه اینکه رهبری نیز بر تریبون‌های آزاداندیشی تاکید دارند؟ کجا به این سخن به معنای واقعی کلمه توجه شد تا افراد آزادانه نظر خود را بیان کنند؟ از سوی دیگر خود دانشجویان باید اهل مطالعه و با بدنه جامعه و دردهای مردم ارتباط داشته تا بتوانند بازتاب دهنده این دردها و نیازها باشند، زیرا با توجه به جوان بودن و تعلق نداشتن، دانشجو بهتر می‌تواند سخنگوی مردم و جامعه باشد و بدون ترس و محافظه‌کاری مطالبات مردم را بیان کند تا جامعه نیز امیدوارتر شود.
وی افزود: از سوی دیگر دانشجویان باید توجه داشته باشند که شعارها و مطالبات آنها تحت‌تاثیر جو و فضای رسانهها و القائات داخلی و خارجی قرار نگیرد، بلکه مطالباتی برخاسته از دل جامعه و دردهای اصلی مردم را مطرح کنند. نکته دیگر اجازه فعالیت آزادانه به تشکل‌ها و نشریات دانشجویی است، مدیریت‌ها در دانشگاه باید تشکل‌ها را فعال کرده و به آنها اجازه فعالیت آزادانه بدهند، لازم نیست حتماً همه حرفی را بزنند که مورد پسند ماست، باید اجازه دهیم که حرف‌های جدید هم مطرح و انتقادات و مطالبات اصلی دانشجویان نیز بیان شود که در این زمینه مدیریتهای دانشگاه در وزارت علوم و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، نقش مؤثری در فعالیت جنبش دانشجویی و فضای پویا در دانشگاه‌ها دارند.
به گزارش ایسنا، جریان اصیل دانشجویی پیش از این پرچمدار مطالبات جامعه بوده است و در جهان هم مهم‌ترین جریانات از دانشگاه‌ها و محافل علمی آغاز شده‌اند. اکنون که دانشگاه‌ها تا حد قابل توجهی دچار رخوت سیاسی و فکری شده‌اند و جریانات دانشجویی نیز به محاق رفته‌اند و در زمانی‌که نقش آگاهی و اندیشه‌ورزی دانشجو بر همگان مسجل شده، نباید زمان را برای تصمیمات درست در اعطای آزادی‌های عقلانی و صحیح طبق نظرات مقام معظم رهبری به دانشگاه از دست داد. در چنین شرایطی قدرت مطالبه‌گری و تحرک جریان دانشجویی افزایش می‌یابد، زیرا برخلاف عقیده برخی مسئولان، این آزادی بیان، کرسی‌های نقد و نظر، اندیشه‌ورزی و گفت‌وگو است که دانشجو، دانشگاه و در پی آن جامعه را در مقابل شانتاژ و جوسازی‌های رسانه‌ای بیمه می‌کند.
انتهای پیام
نظرات