علی‌اصغر باباصفری، استاد دانشگاه و پژوهشگر ادبیات در گفت‌وگو با ایسنا، درباره اهمیت نقش دانشگاه و تأثیر آن بر جامعه، اظهار کرد: به‌طور کلی، دانشگاه موتور محرکه تحولات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در تاریخ ایران بوده است و عمده تحولات سیاسی، تاریخی و فرهنگیِ ایران را دانشگاه، دانشجویان و دانشگاهیان رقم زده‌اند. محوری‌ترین و اصلی‌ترین رکن دانشگاه، دانشجو است و مطالبه‌گری و آرمان‌خواهی او، همواره سرمشق و الگوی جامعه بوده است. اینکه می‌گوییم موتور محرکه تحولات سیاسی، فرهنگی اجتماعی، به این خاطر است که تأثیر دانشگاه بر جامعه ایران به قدری عمیق است که هر کدام از تحولات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را در ایران بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که منشاء آن دانشگاه است. اگر چه اقشار دیگر و نهادهای دیگر هم، بعضا ممکن است دخیل بوده باشند، مثل نهاد روحانیت، اما به طور مشخص حرکت‌های روشنفکری، سیاسی و اجتماعی عمدتاً از دانشگاه سرچشمه گرفته است.

سطح اعتماد اجتماعی نسبت به دانشجویان قابل توجه است

وی با اشاره به خصلت‌ها و ویژگی‌های بارز دانشجویان، افزود: مجموعه عواملی که دانشجو در آن قرار می‌گیرد و به او جایگاه ویژه‌ای می‌بخشد، عبارت است از جوانی، بی تعلق بودن، و عدم وابستگی به جای خاصی یا به موضوع خاصی در زندگی، فرهیختگی و برتر بودن از لحاظ علمی نسبت به اقشار دیگر جامعه و همچنین نگاه مثبت جامعه به دانشگاه و دانشگاهیان. این مجموعه عوامل باعث می‌شود دانشجو در دانشگاه، جایگاه ویژه‌ای پیدا کند و مردم نیز به چشم امید به دانشگاه و دانشگاهیان نگاه کنند. به همین خاطر، اعتبار دانشگاهیان در نزد مردم بسیار بالا است، در نظرسنجی‌ها هم این مسئله اثبات شده که اساتید و دانشجویان از اقشاری هستند که سطح اعتماد اجتماعی نسبت به آن‌ها قابل توجه است که این حکایت از تأثیر و جایگاه دانشجو و دانشگاه دارد.

دانشجو، مغز متفکر و بیدار جامعه است

این استاد دانشگاه با اشاره به نقش ویژه دانشجویان در جامعه و نیز اهمیت مطالبات این قشر از جامعه، تصریح کرد: در طول تاریخِ جنبش دانشجویی، مطالبات دانشجویان، مطالبات حق‌طلبانه‌ای بوده و دانشجو همواره مغز متفکر و بیدار جامعه بوده است. به همین دلیل، در طول تاریخ، ارباب قدرت همواره سعی کرده‌اند که این جنبش را مهار یا سرکوب و یا به هر شکلی، موانعی بر سر راه آن ایجاد کنند و نبض حرکت دانشجویی را به دست بگیرند و با این کار  دانشگاه را از هویت اصلی خودش دور کنند. علیرغم تمام هزینه‌های سنگینی که این افراد در طول تاریخِ جنبش دانشجویی متحمل شده‌اند، اما موفق نشده‌اند که دانشجو و دانشگاه را از عرصه سیاسی دور کنند.

 دانشجو به نیاز جامعه، پاسخ داده است

وی ادامه داد: دانشگاه همواره سعی کرده پا به پای نیازها و مسائل جامعه جلو بیاید و حرکت دانشجویی هم براساس نیاز جامعه بوده است. یک زمان، این جنبش در قالب مبارزه با آمریکا بوده است، یک زمانی در قالب مبارزه با رژیم پهلوی و بعد از انقلاب در قالب جبهه و جنگ و اعزام دانشجویان به جبهه. برای مثال، در زمان جنگ و اعزام‌ خیل انبوه دانشجویان به جبهه، شاهد بودیم که تعداد بسیار زیادی از آن‌ها در راه انقلاب، امام و جنگ به شهادت رسیدند و عده‌ای زیادی نیز جانباز شدند. جنبش دانشجویی بر اساس نیاز جامعه، در مسائل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تجلی پیدا می‌کند که به فراخور نیاز زمانه، دانشجو به نیازهای جامعه پاسخ داده است. یعنی در میان اقشار مختلف، دانشجو و دانشگاه به‌روزترین قشر است، قشرهای دیگر ممکن است کمی با تاخیر خودشان را به تحولات اجتماعی و سیاسی برسانند، اما دانشگاه به‌روزترین نهادی است که خود را با نیازهای جامعه وفق داده و در حد توانش پاسخِ درخوری به نیازهای جامعه داده است. امروز هم دانشگاه پا به پای تحرکات سیاسی جلو آمده و پاسخگوی نیاز روز جامعه بوده است. نیاز روز جامعه ما در آرمان‌ها، افکار و مسائلی که مردم  بیان می‌کنند، بازتاب دارد و مشخص است. در حقیقت، دانشجو و دانشگاه، بازتاب دهنده این آرمان‌ها و نیازها است.  

دانشگاه برآیند جامعه است

این پژوهشگر ادبیات در پایان افزود: دانشگاه تافته جدا بافته‌ای از جامعه نیست، دانشگاه برآیند جامعه است و به عبارتی، گل سرسبد جامعه و عصاره فرهیختگان و فضیلت‌های یک جامعه است. الزاماً اینطور نیست که حرکت دانشجویی تنها سیاسی، اقتصادی یا فرهنگی باشد، این شرایط است که حرکت دانشجو را تعیین می‌کند و در روزگار امروز هم دانشجو به همین نیاز پاسخ می‌دهد. در زمینه‌های مختلف، دانشجو به نیازهای روز جامعه پاسخ داده و چنین رخدادی دقیقاً در راستای رسالت دانشجو و دانشگاه است.  

انتهای پیام