قاعدگی یک مساله طبیعی وغیر ارادی است که در آناتومی بدن زنان رخ می‌دهد، یک واکنش طبیعی که با درد و تغییرات خلق‌وخو همراه است. واکنشی که شاید بنا به دلایلی از جمله درد فراوان یا آشفتگی روحی نزد بانوان خوشایند نباشد.

متاسفانه در کشور ما همواره با دلایلی از جمله شرم و حیا برخی مسائل این دوره نادیده گرفته شده و به یک مساله خجالت‌آور تبدیل شده است. این دیدگاه در حالی وجود دارد که در فاصله‌های جغرافیایی دور و نزدیک، در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای اسکاندیناوی برای زنان در این دوران مرخصی استحقاقی در نظر می‌گیرند.

 به عقیده بسیاری از بانوان تحمل درد جسمی این دوران دشوار است، اما به علت تغییرات خلق‌وخو و کاهش آستانه تحمل بانوان، درک متقابل افراد نیز پایین می‌آید و این موضوع باعث می‌شود که خانم‌ها گاهی اوقات در این دوران رنج‌هایی پوچ را متحمل ‌شوند؛ رنج‌هایی که در ان لحظات آنقدر به نظر مهم است که تمام ذهن بانوان را به خود مشغول می‌کند.

سعیده کارمند یک فروشگاه زنجیره‌ای است. او ساعت‌های زیادی را در روز باید بایستد و پاسخگوی ارباب رجوع باشد. این موضوع در روزهای قاعدگی مشکلات زیادی را برای سعیده و سایر همکاران خانمش ایجاد می‌کند. سعیده در این باره می‌گوید: « از ابتدای کار می‌دانستم که باید ساعات کاری خود را ایستاده سپری کنم. ۴ الی ۱۴ ساعت ایستادن در روز به خودی خود برای جسم انسان مشکلاتی را ایجاد می‌کند، البته ناگفته نماند زمانی که پاسخگوی مشتریان نیستیم می‌توانیم بنشینیم، اما معمولا همیشه مشتری در فروشگاه حضور دارد و دقایق اندکی هست که شاید مشتری نداشته باشیم. ما برای نشستن باید با مدیریت بخشمان هماهنگ کنیم و اگر اجازه نشستن صادر نشود و بدون هماهنگی بنشینیم، جریمه نقدی یا غیرنقدی می‌شویم. در دوران قاعدگی، انجام هر کاری دشوار است و ایستاده کار کردن به مراتب سخت‌تر از همیشه است.

 من و همه همکاران خانمم به این موضوع  اعتراض داشتیم و تصمیم گرفتیم اعتراضمان را به گوش مدیریت برسانیم. پس از آن  طی گفت‌وگوهای انجام شده با مدیران مربوطه تصمیماتی گرفته شد مبنی بر اینکه که در ساعاتی مقرر، به صورت نشسته به انجام کار خود بپردازیم».

دردوران قاعدگی بیش از هر زمان دیگری باید بهداشت بانوان رعایت شود، اما زنان شاغل، دانشجوها و دانش‌آموزان معمولا از عدم رعایت نظافت در سرویس‌های بهداشتی گلایه دارند.

فاطمه، دانشجو است و در این خصوص اظهار می‌کند: «در این بازه زمانی رعایت بهداشت بیشتر از همیشه مورد اهمیت است اما متاسفانه، سرویس‌های بهداشتی دانشگاه به گونه‌ای است که ما نگران انتقال عفونت هستیم». 

به گفته برخی بانوان واکنش خانواده‌ها به قاعدگی نسبت به گذشته تغییر کرده است؛ به عنوان مثال پدران و برادران این اتفاق را در فیزیولوژی بدن مادران، همسران و خواهران خود پذیرفته و حتی درصدد کمک کردن در این دوران نیز هستند. 

مادری که دختری ۱۳ ساله دارد در مورد تغییر عقاید در خانواده‌ها در خصوص قاعدگی می‌گوید: «زمانی که من دختری نوجوان بودم در ماه مبارک رمضان باید تمام روز مانند یک فرد روزه‌دار رفتار می‌کردم و همواره از آشکار شدن علت درد خود نزد پدر، برادر و... شرم داشتم اما به گونه فرزند خود را تربیت می‌کنم که این اصل را به عنوان یک نقطه از بلوغ خود بپذیرد. از طرفی پسران امروز پدران فردا هستند، تربیت ما بر واکنش‌ آن‌ها بر این موضوع تاثیر بسیاری دارد».

ملیحه امیریان، متخصص زنان و زایمان در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص عملکرد بدن در دوران قاعدگی با تشریح دستگاه تناسلی زنان، و حساسیت این دستگاه می‌افزاید: کنترل نظم سیکل قاعدگی از طریق مغز انجام می‌‍شود. غده هیپوفیز که در قسمت تحتانی جمجمه قرار دارد با ترشح هورمون‌ها عملکرد تخمدان را کنترل می‌کند. دختران پس از سن بلوغ معمولا ماهی یکبار تخمک آزاد می‌کنند. در یک سیکل ۲۸ روزه قاعدگی، فاصله ۲۸ تا ۳۵ روز طبیعی است و عقب افتادن دو یا سه روز قاعدگی، تحت عنوان قاعدگی مرتب مطرح می‌شود.

امیریان می‌گوید: عملکرد هورمونی تخمدان توسط غده هیپوفیز است. کنترل تصمیم‌‎گیری، اراده، استرس‌ و... در مغز انسان رخ می‌دهد، اما قشر مخ با آزاد کردن هورمون زادکننده روی هیپوفیز تاثیر می‌گذارد و استرس‌ها از طریق قشر مخ بر هیپوفیز موثر بوده و هیپوفیز بر عملکرد تخمدان‌ها تاثیر می‌گذارد.

این متخصص زنان و زایمان با تاکید بر اینکه استرس بر نظم قاعدگی موثر است، می‌گوید: ترشح دو هورمون زنانه منجر به بروز سیکل قاعدگی می‌شود. استرس، مسافرت و هیجانات نیز بر قاعدگی تاثیرگذار است. 

امیریان به تشریح علت درد در این دوره می‌پردازد و ادامه می‌دهد: فاکتورهای التهابی به دنبال هر قاعدگی در رحم ترشح شده و اعصاب حساس به درد را تحریک می‌کند، البته به دلیل برخی بیماری‌ها هم درد تشدید می‌شود.

این متخصص زنان و زایمان در خصوص ضرر قرص‌های مسکن عنوان می‌کند: ژلوفن و مفنامیک اسید از جمله قرص‌های ضدالتهابی هستند که در دوران قاعدگی بسیار موثرند که توصیه می‌شود با معده خالی استفاده نشود اما در مجموع ضرری ندارند.

امیریان خاطرنشان می‌کند: پریودی نشان‌دهنده عملکرد باروری در بانوان است و خون دفع شده زنان نشان از تصفیه خون نیست.

نجمه مهدی‌زاده، روان‌درمانگر در خصوص واکنش‌های متفاوت در برابر قاعدگی اظهار می‌کند: برخی واکنش‌ها در برابر قاعدگی طبیعی است ولو برخی آداب سنتی خود را داشته باشند. برخی کشورها سنت‌های خاصی دارند که بسیار هم محدود است؛ به عنوان مثال در برخی کشورها برای اولین قاعدگی دختران جشن برگزار می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: خانم‌ها در این دوران به علت تغییرات هورمونی روحیه آسیب‌پذیری دارند و تغییرات فیزیولوژیکی بر خلق‌وخوی آنان نیز تاثیرگذار است.

مهدی‌زاده با اشاره به دو دیدگاه نسبت به قاعدگی می‌گوید: برخی بروز پریودی در زنان را نقص و ایراد دانسته و زنان را در این بازه زمانی ناپاک می‌دانند و از طرفی برخی معتقدند فرد در این دوران ‌آسیب‌پذیر بوده و به مراقبت بیشتری نیاز دارد.این دو دیدگاه موجب می‌شود که خانم از قاعدگی استقبال کند یا به سمت انزوا برود و از این دوران فرار کند.

این روان درمانگر در خصوص تاثیر قاعدگی بر خلق‌وخوی بانوان عنوان می‌کند: آستانه تحمل و هورمون‌های زنانه بانوان در این دوران کاهش می‌یابد و با گذر از سیکل قاعدگی هورمون‌ها افزایش پیدا می‌کند، اما در زمان کاهش هورمون زنانه عواطف آنان آسیب‌پذیر بوده و انعطاف آن‌ها کاهش پیدا می‌کند و با هر سیگنالی که دریافت می‌کنند، واکنش افراد مقابل سخت‌تر می‌شود.

مهدی‌زاده ادامه می‌دهد: معمولا پیش‌بینی می‌شود در این بازه تنش‌های زوجین افزایش پیدا کند، اما باید از برخی فرایندهای خودمراقبتی مانند فعالیت‌های فیزیکی، مصرف یا منع برخی خوراکی‌ها و... بیشتر شود تا به آرامش رسیده و آسان‌تر این دوره را به پایان برسانند.

این روان‌‎درمانگر هیجان‌مدار با بیان اینکه برخی خودمراقبتی‌ها از نظر روانشناختی می‌تواند کمک‌کننده باشد، بیان می‌کند: حضور در طبیعت آرامش‌بخش است. برخی افراد با گوش سپردن به موسیقی به آرامش نسبی می‌رسند. هم‌چنین برخی ماساژها و مدیتیشن‌ها کمک‌کننده هستند. شاید طی ماه نیازی به این کمک‌ها نباشد اما در دوران قاعدگی مورد نیاز هستند. برخی اوقات ممکن است برخی فاصله‌های جسمی از همسر، پدر و برادر ایجاد شود اما توصیه می‌شود در این ایام، نیازهای عاطفی مضاعف زنان تامین شود.

مهدی‌زاده با تاکید بر تاثیر استرس بر تشدید نیازهای عاطفی مطرح می‌کند: استرس بر تشدید نیازهای عاطفی تاثیر مستقیم دارد. انسان‌هایی که‌ مضطرب‌تر هستند در دوران قاعدگی با شرایط سخت‌تری روبه‌رو هستند؛ مثلا درد بیشتری دارند. در مجموع سیستم جسمانی با روانی ارتباط مستقیم دارد.

 این روان‌درمانگر هیجان‌مدار با اشاره به اهمیت تغذیه در دوران قاعدگی می‌گوید: تغذیه در این دوران ابزار کمکی و تسهیلگر است و از طرفی می‌تواند تشدیدگر نیز باشد. تامین آهن بدن بر خلق‌وخو تاثیر گذاشته و به جلوگیری از افسردگی فرد کمک می‌کند؛ چرا که یکی از عوامل افسردگی کم‌خونی است.

وی در خصوص تاثیر ورزش در دوران قاعدگی اظهار می‌کند: برخی ورزش‌ها را در این بازه زمانی نباید انجام داد و در اولین روز قاعدگی به علت تغییرات فیزیکی باید مراقبت کرد.اما ورزش بعد یا قبل از قاعدگی به فرد کمک می‌کند که انگیزه آن‌ها افزایش یابد. توصیه می‌شود مدیتیشن و حرکات فیزیکی سبک انجام شود چرا که  افزایش ضربان قلب بر ریتم هورمون‌ها تاثیرگذار است و موجب ریکاوری هورمون‌ها می‌شود.

مهدی‌زاده خاطر نشان می‌کند: نمی‌توان منکر آسیب‌پذیری فیزیکی بانوان در این دوران شد. افراد با توجه به شرایط فیزیکی خود باید برخی اقدامات را انجام دهند. قاعدگی ضعف و نقص و ایراد نیست برعکس وقتی دختری به سن بلوغ می‌رسد؛ یعنی برخی توانمندی‌های خاص را کسب کرده و به مرحله ویژه‌ای راه می‌یابد که می‌تواند یک موجود زنده را پرورش دهد؛ بنابراین می‌توان در این باره یک دیدگاه ارزشمند داشت اما برخی باورهای شرم‌آور وجود دارد.

این روان درمانگر هیجان مدار با تاکید بر تغییر واکنش‌ها می‌افزاید: زمانی که دختران اولین تجربه خود را مطرح می‌کنند واکنش پدر و مادر چگونه است؟ آیا سعی بر پنهان کردن دارند یا تبریک می‌گویند که مرحله جدیدی در زندگی را تجربه می‌کند؟. نوع نگاه ما تاثیر بسزایی دارد؛ بسیاری از ما سال‌های زیادی احساس گناه برای تجربه قاعدگی داشتیم که حق ما نبوده است. 

مهدی‌زاده در خصوص اختلاف دیدگاه‌ها در ایران و سایر کشورها بیان می‌کند: دیدگاه‌ها در کشورها متفاوت است و در برخی کشورها برای آن جشن گرفته می‌شود؛ چرا که به قاعدگی به عنوان مرحله‌ای از رشد و شکوفایی نگاه می‌کنند و برای خانم‌ها ارزشمند است و شکستن این تابو زمان زیادی را می‌طلبد.

وی تاکید می‌کند: خرید نواربهداشتی هم مانند گوش پاک‌کن مورد نیاز است و به پاکت مشکی نیاز ندارد.تغییر دیدگاه از هر خانه و فردی می‌تواند شروع شود. تربیت خانواده‌ها تاثیر بسیاری دارد اینکه هر خانواده چه واکنشی در برابر قاعدگی نشان دهد و پسران خود را چگونه تربیت کنند بر روابط آن‌ها در محیط کار، دانشگاه، خانواده و.... و در برابر همسر، خواهر، همکلاسی و همکار تاثیرگذار است که واکنش درستی داشته باشد. 

انتهای پیام