بیش از دو دهه از خشک شدن زاینده‌رود، اصلی‌ترین رودخانه فلات مرکزی ایران می‌گذرد، رودی که خشکی آن زندگی، فرهنگ، اقتصاد حدود ۵ میلیون نفرِ ساکن در مرکز ایران را در معرض خطر قرار داده و معضلاتی همچون، فرونشست، گرد، غبار و ریزگردها، آلودگی هوا و مخاطرات زیست محیطی را به همراه داشته است.
امروز احیای زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی، اصلی‌ترین مطالبه مردم شهر اصفهان شده و اساتید، کارشناسان و متخصصان حوزه زیست محیطی اصفهان بارها و بارها از خطرات خشکی این رود گفته‌اند و راهکارهایی برای رفع این معضل ارائه داده‌اند.
اکنون پس از گذشت بیش از بیست سال از فصلی شدن این رودخانه و خشک ماندن آن در اغلب روزهای سال، چشم امید اصفهانی‌ها به بازگشایی گره کور خشکی زاینده‌رود است.
در آستانه سفر رئیس جمهور به اصفهان، پای صحبت برخی از دانشجویان و اساتید رشته‌های مرتبط با محیط زیست در دانشگاه‌های مختلف استان اصفهان نشستیم که همه یک صدا از احیای زاینده‌رود و امید به بازگشایی آن گفتند.
زاینده رود از ابتدا تا انتها برقرار باشد
یک دانشجوی رشته اقلیم شناسی به ایسنا، می‌گوید: همواره گفته شده نسل ما نسلی مطالبه‌گر است و رهبر معظم انقلاب بارها در بیاناتشان از دانشجویان به‌عنوان نسلی مطالبه‌گر یاد کرده‌اند که باید پیگیر رفع معضلات از مسئولان باشند.
به او می‌گویم تصور کن در مقابل رئیس جمهور هستی و این فرصت را داری که صحبت کنی، اصلی‌ترین مطالبه‌تان از رئیس جمهور در خصوص شهر اصفهان چیست؟ می‌گوید: مطالبه اصلی ما در خصوص آب اصفهان و زاینده‌رود است که از رئیس جمهور می‌خواهم به‌صورت شفاف در این زمینه پاسخ دهند. سال‌هاست آورد آب اصفهان به طرق مختلف و بدون برنامه‌ریزی و پیش‌بینی صحیح قطع شده است.
این دانشجو ادامه می‌دهد: دنبال امید واهی نیستیم، اما از رئیس جمهور می‌خواهم برای شاهرگ حیاتی فلات مرکزی ایران راهی پیش‌روی ما بگذارد.
این پرسش را از دانشجوی دیگری که در رشته علوم آب و خاک تحصیل می‌کند، می‌پرسم، با بیان اینکه جدای از بحث زیبایی شناسی زاینده‌رود که حالا خشکی آن جلوه شهر را از بین برده، می‌گوید: مخاطرات زیست محیطی ناشی از خشکی زاینده‌رود بر کسی پوشیده نیست، آرامش و امید مردم اصفهان نیز در گرو این رود است. من نیز مانند تمام مردم اصفهان خواستار تداوم جریان زاینده‌رود هستم. اینکه با اشتغالزایی کشاورزی بالاتر از حد توان بخواهیم ادامه دهیم، به نتیجه نخواهیم رسید.
دانشجوی دیگری که در رشته عمران مشغول به تحصیل است، پیشنهاد می‌دهد از نیروهای متخصص در این حوزه استفاده شود و می‌گوید: اشتباهات گذشته انجام شده بر روی زاینده‌رود را باید متوقف کنند. اگر این فرصت را داشته باشم با رئیس جمهور صحبت کنم از ایشان می‌خواهم در صورت نیاز از کارشناسان خارجی استفاده کنند.
وی ادامه می‌دهد: از رئیس جمهور می‌خواهم سهم‌خواهی‌های اشتباه از زاینده‌رود را اصلاح کنند. خواسته اصلی ما این است که زاینده‌رود از ابتدا تا انتها برقرار باشد.
دانشجویی دیگر اما نظرش متفاوت است و می‌گوید: اگرچه موضوع آب اصفهان به بحرانی جدی تبدیل شده، اما اگر در مقابل رئیس جمهور قرار گیرم خواسته‌های دیگری نیز دارم. مشکلات اقتصادی که این روزها همه را درگیر کرده را بسیار مهم می‌دانم.
مطالبه اساتید؛ احیای زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی
محمد کوشافر، رئیس مرکز تحقیقات آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص مطالبه اساتید دانشگاه از رییس جمهور با تاکید براینکه اصفهان با مشکلات زیست محیطی متعددی همچون، آلودگی هوا، ریزگردها، خشکی زاینده‌رود و تالاب گاوخونی، فرونشست و ... مواجه است، می‌گوید: ازآنجایی که زاینده‌رود و خشکی آن موضوع مهمی است، یکی از مطالبات مهم و مشترک همه، رفع معضلات خشکی این رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی است.
وی ادامه می‌دهد: شکل‌گیری اصفهان، تمدن مرکز ایران و زندگی مردم با آب و خصوصاً جریان زاینده‌رود وابسته بوده و اگر این رود خشک شود، با یک توالی معکوس ممکن است زندگی، فرهنگ، اجتماع، اقتصاد و ... با مخاطرات جدی روبرو شود، از این‌رو اصلی‌ترین مطالبه موجود، احیای زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی است.
این فعال محیط زیست، معتقد است که نخستین مشکل اصفهان موضوع خشکی زاینده‌رود است و می‌گوید: اگر ضمن کنترل برداشت‌ها در حوضه زاینده‌رود، جاری ماندن زاینده‌رود به‌عنوان یک شاخص در نظر گرفته شود، فعالیت‌های توسعه‌ای بر اساس آن تنظیم خواهد شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، اضافه می‌کند: استمرار خشکی زاینده‌رود، پیامدهای مختلف زیست محیطی برای اصفهان و کشور به همراه دارد که بخشی از آن به اقتصاد برمی‌گردد که زندگی کشاورزان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و بخش دیگری از آن، مشخصاً مردم و دارایی‌های آنها را تهدید می‌کند.
کوشافر به معضل فرونشست اصفهان اشاره و تأکید می‌کند: فرونشست در اصفهان به‌عنوان یک معضل جدی مطرح است که نه تنها آثار تاریخی اصفهان را تحت‌الشعاع قرار داده، بلکه اکنون به خانه‌های ساکنین در این شهر نیز رسیده و به معظلی بزرگ تبدیل شده است و از طرفی صنایع نیز به واسطه تجهیزات سنگین و وزنی که دارند در معرض زلزله خاموش قرار دارند.
این استاد دانشگاه خاطرنشان می‌کند: اگر پاسخی به این خواسته مردم اصفهان داده نشود، در آینده ممکن است با مخاطراتی جبران ناپذیر مواجه شویم.
وی می‌افزاید: فرونشست یکی از مخاطرات پیش آمده در پی خشکی زاینده‌رود است و ریزگرد و پدید گرد و غبار که ناشی از خشکی زاینده رود و تالاب گاوخونی است نیز باید مورد توجه قرار گیرد. زاینده‌رود و تالاب گاوخونی خشک می‌توانند کانون‌های مهم و خطرناک، گرد، غبار و ریزگرد باشند که موجب تشدید آلودگی هوا شده و خطری مضاعف است.
مهرداد فرهادیان، رئیس پژوهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان نیز اصلی‌ترین مطالبه از رئیس جمهور را دائمی شدن جریان زاینده‌رود می‌داند و به ایسنا می‌گوید: محیط زیست اصفهان از جنبه‌های مختلف نیاز به توجه و مدیریت دارد. اولین نکته جاری بودن مداوم زاینده‌رود است که از جنبه‌های مختلف برای شهر و مردم اصفهان حائز اهمیت است.
وی، توجه به دیگر موضوعات زیست محیطی همچون برخورداری از یک هوای پاک، مهار ریزگردها و آلاینده‌های خاک، آب و هوا و ارتقای تصفیه‌خانه های آب را از دیگر مطالبات زیست محیطی اصفهان عنوان می‌کند و می‌افزاید: مدیریت پسماندهای صنعتی، ویژه و خطرناک، توجه کامل به موضوع محیط زیست طبیعی و جانوری استان، مهار فرونشست، فرسایش خاک و توجه ویژه به انرژی‌های تجدیدپذیر و سرمایه گذاری در بخش نیروگاه‌های خورشیدی نیز از دیگر مطالبات زیست محیطی اصفهان از رئیس جمهور است.
ناصر حاجیان، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، اصلاح مدیریت منابع آبی را راهکار رهایی از مشکلات آبی استان اعلام می‌کند و به ایسنا می‌گوید: توزیع درست آب در اصفهان مهم است. اکنون در شرایطی هستیم که می‌دانیم آب کافی وجود ندارد، اما در همین شرایط کارهایی می‌توان انجام داد که آب موجود با مدیریت صحیح به درستی توزیع شود.
وی ادامه می‌دهد: باز و بسته شدن مداوم آب نگرانی در پی دارد، اینکه مقداری آب باز شود و همین میزان به درستی توزیع نشود، موضوعی است که خود مشکلات و تبعات به همراه خواهد داشت.
مهدی بصیری، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان نیز در پاسخ به این پرسش ایسنا، می‌گوید: باید از رئیس جمهور بخواهیم حق اصفهان را به دیگران نبخشند و این باید اولین مطالبه باشد، بعد از آن باید تأکید کنیم که اصفهان دیگر جای توسعه صنعت به ویژه صنایع آب‌بَر را ندارد.
وی ادامه می‌دهد: اصفهان در حال نابودی و آثار تاریخی فاخر این شهر در حال تخریب است، درحالی که چاره مشخص است و باید وارد عمل شد.
اصفهان آماده استقبال از رئیس جمهور است و استانداری اصفهان از تمام دستگاه‌های اجرایی شهر خواسته تا مطالباتشان را برای سفر رئیس جمهور جمع‌بندی کنند و برای حضور ایشان در اصفهان آماده باشند. خواسته جامعه اصفهان نیز مشخص است، همه یک صدا احیای زاینده‌رود را طلب می‌کنند. امید است با حضور رئیس جمهور معضل این رودخانه رفع و تبعات زیست محیطی آن نیز کاهش یابد.
انتهای پیام
نظرات