دکتر احد ضابط در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص اهمیت شعار سال، اظهار کرد: حضرت علی(ع) می‌فرمایند: «العلمُ سلطان»؛ اگر می‌خواهید به اعماق بروید و ذخایر زمین را به دست آورید، باید قدرت علم داشته باشیم. ممکن است امور معمولی را بتوانیم بدون علم خاصی پیش ببریم اما اگر می‌خواهیم فعالیت‌های خاص انجام دهیم باید علم آن را به دست آوریم، زیرا آن مقوله پیچیدگی‌هایی دارد که بدون علم نمی‌شود.
وی افزود: اگر امروز در دنیا و در رقابت بین‌المللی بوی سبقت از اقتصاد دانش‌بنیان را حس کنیم، باید به سمت اقتصاد دانش‌بنیان نیز حرکت کنیم. تا به امروز فعالیت‌هایی انجام شده اما کافی نیست و در این زمینه کوتاهی کردیم. دانشگاه‌ها مرجع علمی هستند و باید از آن‌ها انتظار داشته باشیم تا علم را به خدمت گیرند و به ثروت برسانند. بنابراین آغاز فعالیت در حوزه دانش‌بنیان باید از سوی دانشگاه‌ها باشد.
رئیس دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: با توجه به اینکه مقام معظم رهبری شعار سال را تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین بیان کردند، دانش در تولیدات کشور ما وجود دارد اما دانش‌بنیانی آن اندک است. معمولا گله‌ای که صنعت از دانشگاه‌ها دارد این است که فارغ‌التحصیل دانشگاه برای صنعت مفید نیست و به طور مشخص گفته شده و می‌گویند که فارغ‌التحصیلان فنی و حرفه‌ای بهتر از دانشگاهی برای ما فعالیت می‌کنند و خواسته‌های ما را بهتر اجابت می‌کنند.
وی عنوان کرد: من در پاسخ به آن صنعتگر مطرح کردم که فعالیت شما صنعت مونتاژ است و این صنعت تکنیسین لازم دارد نه مهندس. من برای طراحی، نوآوری، بهبود و ارتقا، فارغ التحصیلان دکتری و کارشناسی ارشد تربیت می‌کنم و آن‌ها باید در فعالیت‌های پژوهشی، تحقیق و توسعه مشغول باشند. قرار نیست مهندس مکانیک ماشین کاری و فرزکاری انجام دهد بلکه باید محصول را طراحی کند و کیفیت را ارتقا دهد.
باید نفوذ دانش در کشاورزی محقق شود تا بهره‌وری بهتری داشته باشیم
ضابط با اشاره به اینکه بخش عمده تولید موجود دانش‌بنیان نیست، بیان کرد: ممکن است در تولیدات ما دانش باشد اما دانش فنی نداریم و این امر باعث می‌شود که نتوانیم کیفیت محصولات خود را ارتقا دهیم و بهبود ببخشیم؛ در نتیجه منجربه عقب ماندگی ما می‌شود. مقام معظم رهبری کمترین میزان دانش را در حوزه کشاورزی بیان می‌کنند و فرمودند باید نفوذ دانش در کشاورزی محقق شود تا بهره‌وری بهتری از آب و ... داشته باشیم و راندمان تولید را افزایش دهیم. این امر باعث می‌شود هزینه‌ها کاهش پیدا کند و کیفیت را ارتقا و به بهبود محصول کمک کنیم.
وی با بیان اینکه بهبود زمانی اتفاق می‌افتد که دانش داشته باشیم، اضافه کرد: اگر بتوانیم تعریف درستی از یک محصول داشته باشیم قطعا می‌توان آن را اندازه‌گیری و به دنبال تحلیل برویم. بنابراین باید علم به مبانی موضوع داشته باشیم. بدون دانش در کشاورزی، صنعت، تجارت و ... امکان ارتقا وجود ندارد و با سعی و خطا نمی‌توان وضعیت بهینه را ایجاد کرد چراکه در شرایط رقابتی امروز جوابگو نیست.
رئیس دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: ما باید در تولید موجود، دانش را خدمت گیریم و ارتقا ایجاد کنیم و بهره‌وری را افزایش و متناسب با آن، تولید را افزایش دهیم. بنابراین باید تحقیق و توسعه فعال شود و تیم‌هایی که به «حلقه‌های حرفه‌ای» معروف هستند، بهبود را انجام دهند. بهبود و ارتقا به دو بخش در صنعت تقسیم می‌شود ابتدا بهبود یا تغییر دائم برای رسیدن به نتیجه‌ای بهتر و نوآوری دانش را افزایش دهیم. همچنین در صنعت تولید موجود می‌توان کار دانش‌بنیان هم انجام داد.
وی بیان کرد: تاکنون بعضی از محصولات خود را از خارج وارد می‌کردیم اما اکنون یک شرکت دانش‌بنیان محصولات را بومی‌سازی می‌کند و با مواد و روش جدید فعالیت خود را انجام می‌دهد و با کیفیت بهتر تولید و با قیمت پایین‌تر به بازار ارائه می‌کند. بنابراین شرکت‌های دانش‌بنیان هم می‌توانند در تولید موجود ورود پیدا کنند.
نوآوری و دانش در بعضی از مشاغل وجود ندارد
ضابط با بیان اینکه سال‌هاست بحث کارآفرینی و دانشگاه‌های نسل سوم به میان است، اظهار کرد: به طور کلی ویژگی‌هایی را برای کارآفرینی تعریف می‌کردیم و دانش‌بنیان هم از همان جنس است که فرد باید تخصص و خصوصیات خلاقیت و مدیریت داشته باشد. بعضی از مشاغل هستند که گردش مالی صورت می‌گیرد اما نوآوری و دانش در آن نیست و صاحب آن شغل تنها کارآفرینی انجام داده و دانش‌بنیان نیست.
وی خاطرنشان کرد: بنابراین زمانی می‌توان گفت دانش‌بنیان است که ارزش افزوده بالایی ایجاد کند. بعضی از این مشاغل اشتغال‌زایی و جریان مالی هم ایجاد کردند اما ارزش افزوده بالایی ندارند. علم نافع بدین معناست که ارزش افزوده ایجاد می‌کند و هرچه ارزش افزوده بیشتر باشد، دانش‌بنیان و ارزش آن نیز بیشتر است. در حوزه فرهنگی هم این‌گونه است و افرادی که این نوآوری را در روایت‌گری و به میدان آوردن سیره شهدا در تربیت جوانان استارت زدند، کارآفرینانی هستند که دانش تبلیغ را به کار گرفتند.
کارآفرینی تخریب خلاقانه است و بعضی از مشاغل کم ارزش را از بین می‌برد
رئیس دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: باید این نکته را متذکر شد که دانش‌بنیان‌ها یا کارآفرینان در شرایط موجود اشتغال را از بین می‌برند. کارآفرینی تخریب خلاقانه است و بعضی از مشاغل کم ارزش را تخریب می‌کند، به عنوان مثال اگر در یک کار تولیدی، ۱۰۰ نفر نیروی انسانی مشغول به فعالیت هستند، با یک نوآوری به دو نفر تبدیل می‌شود و به نوعی تخریب انجام شده است.
وی اضافه کرد: در کشورهای دیگر مشاغل تولید کاهش پیدا کرده و مشاغل خدماتی افزایش یافته است و به واسطه ثروتی که ایجاد می‌شود و عده‌ای درآمد بالایی دارند برای رفع نیازهای خدماتی خود از نیروهای خدماتی استفاده می‌کنند و به این دلیل مشاغل خدماتی رشد قابل توجهی دارد. بنابراین دانش‌بنیان‌ها ممکن است اشتغال‌آفرینی را از بین ببرند اما به دنبال آن، اشتغال‌های دیگر هم ایجاد می‌شود.
ضابط بیان کرد: در حالت دوم هم می‌توان گفت که با این اقدام، تولید دیگری خلق می‌شود و اصلا این تولید کنونی را از بین نبردیم بلکه آن را به تولید دیگری تبدیل کردیم، به عنوان مثال محصولی را که از خارج وارد می‌کردیم اکنون آن را در داخل تولید می‌کنیم و این امر باعث تخریب خلاقانه تولیدات خارج می‌شود. ما به قدری در بحث تولیدات ظرفیت خالی داریم که نگران این موضوع نیستیم که دانش‌بنیان‌ها مشاغل را تخریب کنند. البته اگر چنین فضای رقابتی وجود داشته باشد ممکن است این اتفاق رخ دهد و باعث تخریب شود.
متاسفانه ارزش افزوده صادرات ما برای کشورهای غربی زیاد است
وی با بیان اینکه اشتغال‌آفرینی زمانی اتفاق می‌افتد که به بهبود بهره‌وری و رشد دانش کمک کند،گفت: اینکه فرد در کسب و کار و تولید محصولات خود دچار مشکل نشود، باید رقابت باشد در غیر این صورت از بازار رقابت خارج می‌شود. همچنین ممکن است در ابتدای کار برای حمایت از شرکت‌ها وام پرداخت شود اما زمانی که به مرحله دانش‌بنیانی رسید دیگر نباید از مالیات معاف شود چراکه شرکت‌های دانش‌بنیان خلق ثروت می‌کنند و باید سودشان بیشتر باشد.
رئیس دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: باید این مسئله را بیان کرد که فولادسازهای ما فولاد صادر نمی‌کنند بلکه انرژی ذخیره شده در فولاد را صادر می‌کنند. متاسفانه ارزش افزوده صادرات ما برای کشورهای غربی زیاد است. اگرکه گفته می‌شود آموزش دانشگاه‌های ما اثربخشی ندارند، چرا برای فارغ التحصیلان ما دعوت‌نامه می‌فرستند. باید مهارت‌های لازم را به دانشجو در دانشگاه‌ها آموزش دهیم و در کنار تحصیل باید نوآوری در آموزش و شیوه‌های تربیت دانشجویان اتفاق بیفتد.
انتهای پیام
نظرات