با کشیده شدن دیپلماسی بین‌المللی  به سازمان ملل آن هم با هدف کاهش تنش‌های مربوط به اوکراین، شورای امنیت این سازمان به درخواست آمریکا نشستی علنی درباره اوکراین برگزار کرد.

«لیندا توماس گرینفیلد»، سفیر آمریکا در سازمان ملل گفت: اقدامات روسیه بر خلاف منشور سازمان ملل بوده و این یک تهدید جدی و واضح برای صلح و ثبات در جهان است. تهاجم روسیه نه تنها تهدیدی علیه اوکراین، بلکه اروپا و نظم بین‌المللی تلقی می‌شود.

اما «واسیلی نبنزیا»‌، سفیر روسیه در سازمان ملل به انتقاد از این اظهارات پرداخت و گفت: این امر نه تنها دخالت غیرقابل قبول در امور داخلی روسیه است، بلکه تلاشی برای گمراه کردن جامعه جهانی در مورد اوضاع منطقه و همچنین دلیل تنش‌های کنونی جهانی محسوب می‌شود. خواستار نشست شورای امنیت درباره این اتهامات بی‌پایه و اساس هستیم که قویاً آنها را رد می‌کنیم.

لیندا توماس گرینفیلد، سفیر آمریکا در سازمان ملل همچنین گفت که بسیج نیروهای روسیه بزرگ‌ترین صف‌آرایی نظامی در چند دهه اخیر در اروپاست. اما سفیر روسیه در سازمان ملل گفت که این آمریکاست که به تشنج دامن می‌زند و واشنگتن را به مداخله غیرقابل قبول در امور روسیه متهم کرد.

هر روز با اضافه شدن تعداد سربازان روسی در مرزهای اوکراین و کمک‌های تسلیحاتی غرب به دولت مرکزی اوکراین، نگرانی‌ها از حمله احتمالی روسیه به این کشور افزایش یافته است. اما آیا روسیه به اوکراین و بدون در نظر گرفتن تبعات این اقدام، حمله می‌کند؟ آیا روسیه توانایی اشغال این کشور را دارد و اوکراین توانایی رویارویی و دفاع از خود دارد؟

برای بررسی این موضوع و احتمال حمله روسیه به اوکراین، ایسنا با علی امیدی، استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان به گفت‌وگو پرداخت که در ادامه می‌خوانید:

روسیه چاره نداشته باشد حمله می‌کند

امیدی گفت: تحولات آینده این مناقشه به واکنش دو طرف روسیه و اوکراین و پشتیبانانِ غربی این کشور بستگی دارد. اگر روسیه کاملاً به این نتیجه برسد که اوکراین و غرب گوش شنوایی ندارند و غربی‌ها مصمم هستند اوکراین را در چتر امنیتی خود قرار دهند و این کشور را همچنان تسلیح کنند، به طوری که امنیت ژئوپلیتیکی روسیه را به خطر بیندازند و مقدمات تنش‌های داخلی در این کشور را فراهم کنند، بدون تردید روسیه به اوکراین حمله خواهد کرد.

وی با بیان اینکه زمان مشخص حمله روسیه به اوکراین را نمی‌توان مشخص کرد، افزود: روسیه برای موضوع اوکراین شوخی ندارد و اگر غربی‌ها خط قرمزهای روسیه را نقض کنند، روسیه به اوکراین حمله خواهد کرد.

این کارشناس روابط بین‌الملل، گفت: روسیه با تجمع گسترده نیروهای خود در کنار مرزهای اوکراین در وهله اول به دنبال چانه‌زنی است به طوری که بتواند از غرب و اوکراین امتیاز بگیرد و ترتیبات سیاسی و امنیتی که مدنظر روسیه است، اعمال شود.

هیچ کس نمی‌داند در ذهن پوتین چه می‌گذرد

امیدی با بیان اینکه هیچ کس نمی‌داند در ذهن پوتین چه می‌گذرد، ادامه داد: شاید روسیه به این نتیجه رسیده باشد که اگر اقدام مسلحانه انجام ندهد، راه دیگری برای رسیدن به خواسته‌هایش وجود ندارد، اما قرائن و شواهد کنونی نشان می‌دهد که لشکرکشی گسترده روسیه به مرزهای اوکراین شاید بیشتر یک اهرم فشار شدید باشد تا حمله قریب‌الوقوع نظامی. اما اگر روسیه به این نتیجه رسیده باشد که راهی جز حمله نظامی وجود ندارد، بدون تردید به اوکراین حمله خواهد کرد.

وی ادامه داد: نکته بعدی که باید در معادلات کنونی به آن توجه کنیم وضعیت غیرعادی اوکراین است. شاید راهی هم جز حمله نظامی روسیه به این کشور وجود نداشته باشد. اوکراین و طرفداران حکومت مستقر در این کشور هنوز جدا شدن کریمه و پیوستن آن به روسیه را نپذیرفته‌اند. نکته بعدی این است که در مناطق شرقی اوکراین روس‌تبارها زندگی می‌کنند و به نوعی استخوان لای زخم است، به طوری که حل شدن این مشکل را از طریق دیپلماسی مشکل می‌کند.

حمله روس‌ها برق‌آسا است

این کارشناس روابط بین‌الملل گفت: روس تبارهای ساکن مناطق شرقی وضعیت جدید اوکراین را قبول ندارند و از طرفی هم دولت مرکزی حاکم بر اوکراین را نیز قبول ندارند، آن‌ها خواهان این هستند که مناطق شرقی اوکراین را تحت حاکمیت مستقیم خود قرار دهند و خواسته حداقلی آنان خودمختاری است که این امر مورد قبول دولت مرکزی اوکراین نیست و در واقع یک بازی با ماهیت حاصل جمعِ جبری صفر ایجاد شده است و وقتی این مشکل رخ دهد کنشِ نظامی تنها راه حل است.

امیدی تصریح کرد: به هر حال دورنمای تحولات کنونی روشن نیست و روسیه به این نتیجه رسیده که با دیپلماسی، اوکراین تنها به دنبال خرید زمان است و یک اراده سیاسی قدرتمند برای حل این مسئله ندارد. در نتیجه روس‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که یک حمله برق‌آسا ترتیب دهند تا این مشکل را برای همیشه حل کنند و مناطق شرقی اوکراین را مانند «اوستیا» و «آبخازیا» دارای دولت وابسته کنند یا در روسیه ادغام کنند.

وی گفت: در این صورت زهر چشم از اوکراین می‌گیرند تا قصد پیوستن به ناتو را نداشته باشد. اگر این امکان به وجود بیاید که دولت فعلی اوکراین تغییر یابد و یک دولت متعادل در این کشور سر کار بیاید احتمال حمله نظامی به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد، اما اگر تغییری در دولت مرکزی رخ ندهد، راهی به جز اقدام نظامی فراروی روسیه قرار نمی‌گیرد.

اوکراین می‌تواند جنگ احتمالی را فرسایشی کند

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان با بیان اینکه اقدام نظامی علیه اوکراین هزینه‌های سنگینی برای روسیه در پی خواهد داشت، افزود: وضعیت نظامی اوکراین در مقایسه با سال ۲۰۱۴ فرق زیادی کرده و اوکراین با کمک غرب سعی کرده است نقاط ضعف نظامی خود را برطرف کند به طوری که اکنون از نظر نظامی بسیار قوی‌تر از ۷ سال قبل است و اوکراین این امکان را دارد که با به راه انداختن جنگ پارتیزانی و اقدامات تخریبی جنگ را برای روسیه فرسایشی کند.

امیدی ادامه داد: برای مثال اوکراین می‌تواند به مسکو یا سن‌پترزبورگ موشک شلیک کند یا برای نیروهای روسی کمین بگذارند و در کل یک جنگ فرسایشی را به روسیه تحمیل کنند. جنگ فرسایشی تداعی کننده جنگ افغانستان را می‌کند و روسیه از این موضوع که نتواند جنگ را زود به پایان برساند هراس دارد.

روسیه از تحریم‌های اقتصادی هراس دارد

وی تصریح کرد: آسیب دیگری که روسیه از آن وحشت دارد تحریم‌های اقتصادی است که مصادیق مختلفی دارد و یکی از منابع قدرت همه کشورها از جمله روسیه ارتباطات اقتصادی با جهان خارج و ارتباطات مالی با بانک‌های بین‌المللی و فروش انرژی است. قطعاً غربی‌ها به دنبال آلترناتیو می‌گردند تا روسیه را شدیداً تحت فشار قرار دهند و تجربه ایران این انگیزه را به غربی‌ها می‌دهد که می‌توانند از این طریق موفق شوند.

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، گفت: البته روس‌ها در این مدت بیکار ننشسته‌اند و سعی کرده‌اند دلار به اندازه کافی ذخیره کنند تا بتوانند جلوی نوسانات اقتصادی را بگیرند و دلگرمی خاصی هم در اقتصاد به چین دارند. به هر حال ابرقدرت اقتصادی مانند چین در کنار روسیه است. اما غربی‌ها چون تجربه ایران را دارند، می‌خواهند با این انگیزه روسیه را شدیداً تحت فشار قرار دهند و با اوکراین یک جنگ فرسایشی کنند که نتیجه آن تضعیف هیئت حاکمه روسیه شود تا مقبولیت و مشروعیت پوتین در داخل مخدوش شود.

روسیه توانایی اشغال اوکراین را دارد

امیدی در پاسخ به این سؤال که اگر روسیه به اوکراین حمله کند قدرت اشغال این کشور را دارد یا خیر؟ اظهار کرد: بدون شک روسیه این توانایی را دارد و در کل یک‌چهارم جمعیت اوکراین را روس تبارها تشکیل می‌دهند و این قشر دوست ندارد تحت حاکمیت اوکراین باشد و در صورت حمله احتمالی می‌توانند کمک زیادی به روسیه کنند. البته روسیه یک ابرقدرت نظامی است و غرب و آمریکا هم به صراحت اعلام کرده‌اند که در صورت حمله نظامی روسیه، واکنش نظامی نشان نخواهند داد که این موضع‌گیری پیام زیادی دارد.

وی گفت: روس‌ها از نظر نظامی این توان را دارند که اوکراین را اشغال کنند و استراتژی اصلی آنان حمله برق‌آسا به این کشور است و به احتمال زیاد قصد دارند بخش‌های دیگری از اوکراین را جدا کنند تا یک کشور ضعیف شده و تحت کنترل در «کیِف» مستقر باشد.

ایران باید موضع روشنی اتخاذ کند

این کارشناس روابط بین‌الملل در پاسخ به این سؤال که موضع ایران در رابطه با تحولات اوکراین باید چگونه باشد، اظهار کرد: باید تکلیف خود را به روشنی مشخص کنیم، اگر به دنبال رابطه اتحاد استراتژیک با روسیه هستیم باید به خواسته‌های روسیه هم احترام بگذاریم تا در زمان‌های حساس روسیه هم‌پشت ایران را خالی نکند. یا باید این موضع را اتخاذ کنیم یا مانند موضوع جدا شدن کریمه از اوکراین موضع بی‌طرفانه بگیریم. هر کدام از این انتخاب‌ها محاسن و مضراتی دارد و این‌گونه نیست که سود آن مطلق باشد.

امیدی خاطرنشان کرد: اگر سیاست بی‌طرفی در پیش بگیریم نظر مثبت غرب را هم می‌توانیم جلب کنیم و در تعامل اقتصادی موفق‌تر عمل کنیم و روسیه را هم از دست نمی‌دهیم. اما اگر از موضع روسیه در قبال اوکراین دفاع کنیم، نقطه عطفی در روابط ایران با روسیه می‌شود و این مهم را روسیه فراموش نمی‌کند، به طوری که مراودات ایران با روسیه افزایش می‌یابد، اما از طرف غرب بیشتر تحت‌فشار قرار می‌گیریم. بنابراین موضع عاقلانه‌تر اتخاذ موضعِ بی‌طرفی از سوی ایران است.  

انتهای پیام