به گزارش ایسنا، احیای مراتع و جنگل‌های بلوط در چهارمحال و بختیاری در سالیان اخیر در دستور کار مردم محلی، تشکل‌های ملی و بین‌المللی و ادارات منابع‌طبیعی و آبخیزداری قرار گرفته است، اما به‌نظر می‌رسد آهنگ این اقدامات نسبت به سرعت تخریب مراتع و جنگل‌ها کند است.

گیاهان دارویی از دیرباز در سبد غذایی مردمان چهارمحال و بختیاری قرار داشت، این گیاهان علاوه بر کاربرد در درمان انواع بیماری‌ها در پخت انواع غذاهای محلی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما به مرور به‌علت برداشت اشتباه و بی‌رویه توسط افراد غیربومی و سودجویان این گیاهان در معرض انقراض قرارگرفتند.

این روزها سمن‌های محیط‌زیستی با همکاری مردم محلی اقدام به احیای مراتع و حفظ و نگهداری از قلمروهای عرفی خود که در گذشته برای چرای دام مورد استفاده قرار می‌گرفت، کرده‌اند، این افراد با کاهش دام از مرتع، کشت گیاهان دارویی و خوراکی را در دستور کار قرار داده‌اند تا علاوه بر احیای مرتع به سود مالی نیز دست پیدا کنند، زیرا با این شرایط دامداری به شیوه سنتی صرفه اقتصادی ندارد و آسیب‌های زیادی را به مراتع وارد می‌کند.

قطعا حفظ و حراست از عرصه‌های مرتعی و جنگلی به‌عنوان یک ثروت طبیعی از وظایف همگانی محسوب می‌شود، اگر هم‌اکنون اقدامی جدی در راستای حفظ و حراست از این عرصه‌ها صورت نگیرد، قطعا در آینده‌ای نه چندان دور چیزی از این ثروت باقی نخواهد ماند و اقدامات مصداق نوش دارو پس از مرگ سهراب خواهد بود.

مهرداد فرخ‌وند- نماینده یکی از طوایف بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص اقدامات صورت گرفته توسط اهالی منطقه مازه کواه در لبد اولیا از توابع استان چهارمحال و بختیاری برای احیای پوشش گیاهی در قلمرو عرفی طایفه خود، اظهار کرد: حفظ و افزایش مجدد پوشش گیاهی بومی، مرتعی و جانوری، جلوگیری از فرسایش خاک، محیا نمودن شرایط محیطی برای دامداری و بهره‌برداری اصولی همگام با افزایش تاب‌آوری از جمله اهداف اجرای این اقدامات است.

وی با بیان اینکه به‌علت چرای بی‌رویه و خارج از فصل، هجوم قاچاقچیان و علف‌چینی پوشش گیاهی در حوالی منطقه مازه کواه در معرض نابودی قرار گرفته است، گفت: کلوس یا " کرفس کوهی" در مناطق مختلف شهرستان کوهرنگ به‌صورت وحشی رشد می‌کند، این گیاه خوراکی در طب سنتی برای درمان انواع بیماری‌ها از جمله فشارخون، زخم و التهاب استفاده می‌شود، همچنین کلوس خاصیت ضد ویروس، ضد دیابت، ضد سرطان و آرامبخش نیز دارد.

فرخ‌وند افزود: در بیش از یک دهه گذشته به‌علت افزایش قیمت کلوس، سودجویان اقدام به بوته‌کنی و فروش این گیاه خوراکی می‌کنند، برداشت بی‌رویه این گیاه در سالیان اخیر موجب شد تا این گیاه ارزشمند در معرض خطر انقراض قرار بگیرد.

فعال محیط‌زیستی در ادامه با اشاره به اینکه گیاه خوراکی بن سرخ که در زبان بومی بختیاری به‌نام‌های "گیاه بنصور، بن سور بوسور" نیز نامیده می‌شود از دیگر گیاهان دارویی و خوراکی در مراتع شهرستان کوهرنگ است، عنوان کرد: این گیاه در ارتفاع حدود ۵۰ سانتی‌متری رشد می‌کند، به سبب نبود نظارت کافی، نبود اراده قوی در ادارات بالادستی و همچنین کمبود نیرو در این سازمان‌ها نابودی قلمرو عرفی طایفه‌های بختیاری از جمله طایفه فرخ‌وند شدت گرفته است،  خشکسالی در این سال‌ها مزید بر علت شده و اندک پوشش گیاهی نیز در این منطقه رو به نابودی می‌رود.

وی با بیان اینکه تشدید نابودی پوشش گیاهی در منطقه مازه کواه در لبد اولیا در شهرستان کوهرنگ از توابع استان چهارمحال و بختیاری موجب شد تا ریش‌سفیدان و ذی‌نفعان و مالکان واقعی این اراضی برای دفاع از موجودیت منطقه و احیای مراتع خود وارد عمل شوند، توضیح داد: از سال ۸۵ قرق‌بانی قلمرو آغاز و تحت سرپرستی یکی از اعضای طایفه، راه ورود افراد برای انجام هرگونه دام، شکارچی و علف چینی را مسدود کردند، البته هماهنگی‌های لازم نیز با سازمان‌های ذیربط انجام شد و همچنین برای احیای منطقه بذرهایی نظیر لاله‌های واژگون و کرفس کوهی نیز در اختیار قرار گرفت و به‌صورت محدود کشت شد، همچنین در مواردی از ماموران این ادارات نیز کمک لازم دریافت می‌شد.

فرخ‌وند ادامه داد: به‌مرور این قرق‌بانی توسط افراد محلی فواید خود را آشکار و گیاهانی نظیر لاله واژگون در سطح وسیعی از منطقه شروع به خودنمایی کردند و عزم طایفه بیش از پیش جزم شد تا اینکه مجریان طرح با گروه‌های دوستار محیط زیست نظیر سنستا و همچنین صندوق تسهیلات کوچک جهانی sgp آشنایی پیدا کردند و افقی تازه پیش روی طایفه قرار گرفت .

نماینده صندوق شورای معیشت پایدار عشایر کوچرو طایفه فرخ وند  در چهارمحال و بختیاری عنوان کرد: تقریبا از سال ۱۳۹۰ با همکاری این گروه‌های محیط‌زیستی ادامه کار احیای مراتع در منطقه مازه ادامه پیدا کرد و طرح موفقی نیز در ۵۰۰ هکتار از اراضی طایفه به انجام رسید، در آخرین مورد نیز طرحی تحت عنوان قرق بومی منطقه مازه کواه از لبد اولیا در چهارمحال و بختیاری در سطحی برابر با ۱۵۰ هکتار  انجام و در مراحل گزارشات پایانی است، البته به‌طور مداوم نیاز به ادامه قرق، حفاظت و نگهداری احساس می‌شود

وی با بیان اینکه به‌علت یکجا نشینی و احداث روستا دام‌ها بدون ضابطه و خارج از فصل وارد مراتع می‌شوند، تصریح کرد: این کاراجازه دانه‌ریزی و رشد و نمو گیاهان را می‌گیرد و در طول سالیان به مرور موجبات نابودی منطقه را فراهم می آورد، اما مردم محلی تا حدود زیادی توجیح شدند و در خارج از فصل چرا به دام‌های خود جو و کاه ذخیره شده می‌دهند تا حدود زیادی  از فشارمضاعف  به این مناطق کاسته شود.

فرخ‌وند تاکید کرد: استفاده از علم روز، کمک‌های مالی و معنوی که توسط دوست‌داران محیط زیست در صندوی تسهیلات کوچک جهانی در جهت پیشبرد اهداف طرح احیای پوشش گیاهی در منطقه مازه و استفاده از تجربیات ریش‌سفیدان و معتمدین که وارثان هزاران ساله تجربه نگهداری سرزمین‌های اجدادی هستند، همه و همه می‌تواند به‌عنوان درس آموخته‌ای برای استفاده از تجربیات و راه و روش به سرانجام رسانیدن این گونه طرح ها در راستای حفظ محیط زیست باشد، قطعا کسی جز مالکان واقعی مناطق عرفی که همان  ایلات و عشایری بودند که هزاران سال با بهره‌برداری اصولی موجبات حفظ، پایداری و احیای این مناطق در همه حال بوده‌اند و به‌درستی و سینه به سینه علم نگهداری و بهره‌برداری درست را به نسل‌های بعد منتقل کرده‌اند، نمی‌تواند در احیا موفق شود.

انتهای پیام