به گزارش ایسنا، ۱۱ دی ماه بود که سازمان هواشناسی نسبت به وقوع سیل در جنوب کشور هشدار داد و ۱۳ دی ماه برخی از استان‌های کشور در پی تشدید بارش‌ها دچار سیلاب شدند که منجر به فوت ۹ نفر و وارد آمدن میلیاردها تومان خسارت شد. در نهایت پس از چهار روز، سازمان‌های مربوطه به کنترل نسبی شرایط دست یافتند این در حالیست که پس از هربار وقوع سیلاب پرسشی که ذهن را مشغول می‌کند، این است که آیا این حجم از خسارت جانی و مالی قابل پیشگیری نیست؟ به گفته جزی آبخیزداری موثرترین اقدام برای کاهش آثار خشکسالی و کاهش خسارات سیل است. آبخیزداری می‌تواند برای مردم تمام روستاها و شهرهای یک حوزه آبخیز امکان زندگی و معیشت را میسر کند و موثرترین راه برای حفظ امنیت غذایی و زیستی در کشور است.
هوشنگ جزی در گفت و گو با ایسنا با اشاره به سیلاب‌های اخیر اظهارکرد: ۲۹ استان در کشور دچار بارش شدید و در این میان حدود ۱۷ استان با سیلاب مواجه شدند که این شرایط برای هشت استان خیلی شدید بود و از میان آن‌ها استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان، فارس و بوشهر بیش از سایر استان‌ها تحت تاثیر سیلاب قرار گرفتند.
وی در ادامه به تعریف آبخیزداری پرداخت و گفت: آبخیزداری یعنی مدیریت پایدار و جامع حوزه آبخیز که به تناسب موقعیت انسانی، اجتماعی، جغرافیایی و طبیعی طراحی و اجرا می‌شود. اقدامات آبخیزداری شامل اقدامات بیولوژیکی یعنی حفظ و احیای پوشش گیاهی، بیومکانیکی یعنی تلفیق عملیات مکانیکی و بیولوژیکی، مکانیکی یعنی بندها و سدهای کوتاه می‌شود. در واقع آبخیزداری اقدامات مدیریتی و حفاظتی محسوب می‌شود.
مدیرکل دفتر حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور افزود: تکنیک‌های کاربردی که در مناطق کم‌شیب انجام می‌دهیم مثل بخش سیلاب و تغذیه حوضچه‌های مصنوعی مربوط به تغذیه آبخوان‌ها و تکنیک‌هایی که در بالادست انجام می‌شود مانند مدیریت سیلاب، کنترل فرسایش، مدیریت رسوب در حوزه‌های کوهستانی برنامه ریزی می‌شود.
وی درباره میزان تاثیر آبخیزداری و آبخوان‌داری بر کاهش اثرات مخرب سیل جنوب کشور اظهار کرد: برآوردهای اولیه در هشت استان ذکر شده نشان می‌دهد که حداقل ۲ میلیارد مترمکعب سیلاب توسط سازه‌های آبخیزداری مدیریت شده است که البته هنوز در بسیاری از نقاط این منطقه سیل به طور کامل فروکش نکرده و لازم است تا در روزهای آینده اطلاعات دقیق‌تری جمع‌آوری کنیم.
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در عین حال گفت: در مناطقی از شهرستان‌های چابهار و دشتیاری، به دلیل ایجاد سازه‌های آبخیزداری بارش شدید باران و سیلاب به‌خوبی کنترل شد. در استان هرمزگان به‌خصوص در میناب حوزه شهری اقدامات بسیار مناسبی در خصوص کنترل سیلاب انجام داد و در بشاگرد این اقدامات موجب رضایت مردم شده است چراکه به جای آسیب وارد کردن به منطقه، توانست منابع آبی مناسبی را آماده‌سازی کند.
وی با اشاره به تاثیر ۷۰درصدی آبخیزداری بر کنترل سیلاب گفت: بر اساس گزارش‌های موجود آبخیزداری توانسته حداقل ۷۰ درصد سیلاب در سطح کشور را در خود استحصال و به نفوذ و یا کاهش سرعت آن کمک کند که این عدد در مدیریت سیلاب عدد بسیار قابل توجهی است و در هشت استانی که سیل ایجاد و در حوزه های آبخیز که آبخیزداری انجام شده است، برآورد اولیه از سیلاب ۴۹۶۲میلیون متر مکعب و حجم سیلاب مدیریت شده معادل ۲۶۹۶ میلیون مترمکعب بوده است.
جزی افزود: در صحبت‌های رییس جمهوری همچنین در بازدید محمد مخبر - معاون اول رییس جمهوری - بر لزوم مدیریت سیلاب، اثربخشی اقدامات آبخیزداری و ضرورت گسترش عملیات آبخیزداری تاکید شد چراکه در پی تخصیص بودجه از محل صندوق توسعه ملی طی سه سال گذشته، آبخیزداری نتایج مثبت مشهودی داشته است.
مدیرکل دفتر حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با ذکر مثالی به تبعات جاری شدن سیل اشاره کرد و گفت:طی دو سه سال اخیر در منطقه دشتیاری با تشدید پدیده مخرب فرسایش خندقی در پی جاری شدن سیل مواجه بوده‌ایم که حدود ۲۵۰روستا و فعالیت‌های دامداری و کشاورزی این منطقه را در معرض تهدید قرار داده است این در حالیست که در روستای «نلیت» دشتیاری با همکاری مردم چند روستا به طور مشترک عملیات آبخیزداری انجام شد و درجریان سیل اخیر در حدود ۷۰۰۰هکتار اراضی دیم و مرتعی مردم که تنها محل معیشتی مردم است پس از ۱۵ سال احیا و قابل بهره برداری و موجب شادی و شکرگزاری مردم چند روستا شد.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به «آبخوان‌داری» و تاثیرآن در مناطق دشتی اشاره و اظهارکرد: آبخوان‌ها همان سفره‌های آب زیرزمینی هستند که در حوزه‌های آبخیز قرار دارند. در واقع آبخوان‌داری به معنای مدیریت آبخوان‌ها است. اراضی دشت‌ها در آبخوان‌ها قرار گرفته‌اند و چاه‌های حفر شده در دشت‌ها از آبخوان‌ها بهره‌برداری می‌کنند.
مدیرکل دفتر حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور ادامه داد: در بحث آبخوان‌داری دو اقدام مهم تغذیه و مدیریت بهره برداری باید انجام شود. در این صورت می‌توان گفت که آبخوان‌داری در حال انجام است و یا مدیریت آبخوان انجام می‌دهیم اما متاسفانه مدیریت بهره‌برداری بسیار ضعیف است و برای تغذیه آبخوان‌ها سرمایه‌گذاری بسیار کمی انجام شده است.
وی درباره دلیل ضعف در مدیریت بهره‌برداری از آب اظهار کرد: تعداد چاه‌های حفرشده در کشور باعث برداشت زیاد آب از آبخوان ها شده که این عمل فرونشست زمین را در پی داشته و مشکلات اساسی برای آبخوان‌ها به وجود آورده است.
جزی در پایان با اشاره به تغذیه آبخوان‌ها گفت: ما از طریق اقدامات آبخیزداری امکان تغذیه آب‌ها را فراهم می‌کنیم که می‌تواند به بهبود وضعیت آبخوان‌ها کمک کند بنابراین آبخوان در حوزه آبخیز قرار گرفته است یعنی از کوه‌ها و منطقه پرشیب به مناطق کم شیب که آبخوان قرار دارد، جاری می‌شوند بنابراین باید یکپارچه مدیریت شوند که در این صورت می‌گوییم آبخیزداری انجام شده است.
انتهای پیام
نظرات