به‌گزارش ایسنا، خانه‌های خشت و گلی و غیرمقاوم مانند یک بمب ساعتی هستند که در موقع زلزله و سایر بلایای طبیعی امکان دارد سقف آن‌ها بر سر ساکنان فرود آید و درد و رنج آن پس از گذشت چند سال هم‌چنان بر پیکر مناطق زلزله‌زده باقی بماند.
بامداد پنجم دی‌ماه در سال ۸۲ یک زنگ خطر جدی برای مسئولان حوزه مدیریت بحران و مسئولان مرتبط با مقاوم‌سازی ساختمان‌های فرسوده است، کشور ایران و بالتبع آن چهارمحال و بختیاری یکی از نقاط زلزله‌خیز در کشور محسوب می‌شود که هر لحظه ممکن است یکی از این گسل‌ها از خواب زمستانی بیدار شود و تبعات جبران‌ناپذیری را بر جای بگذارد.
وقوع زلزله ۵.۷ ریشتری در ۱۲ مهرماه در شهرستان کوهرنگ از توابع چهارمحال و بختیاری که باعث تخریب بالغ بر ۳۰۰۰ واحد مسکن روستایی و آسیب به سایر منازل، زیرساخت‌ها، راه‌های روستایی، واحدهای دامداری، تاسیسات آبرسانی و واحدهای دامداری شد، نشان می‌دهد خطر زلزله بیخ گوش همه مناطق زلزله‌خیز است و این گسل‌های ممکن است دردساز شوند.
ویرانه‌های زلزله منجیل و رودبار، بم در کرمان، ناغان در چهارمحال و بختیاری هیچ‌گاه از خاطر مردم ایران پاک نمی‌شود، این زلزله‌ها موجب فوت تعداد زیادی از هموطنان و مجروح شدن تعداد کثیری از ساکنان مناطق زلزله‌زده شد، با گذشت سال‌ها از وقوع این حوادث تلخ هر زمان تصاویر آن را از رسانه‌های مختلف می‌بینیم دلمان به درد می‌آید که شاید اگر اندکی به بحث مقاوم‌سازی و امنیت منازل توجه می‌شد شاید خسارات زلزله کمتر و کمتر می‌شد.
هنوز هم در بسیاری از نقاط کشور و مناطق محروم استان‌هایی مانند چهارمحال و بختیاری مردم در خانه‌هایی ساخته شده از گل، خشت و سنگ سکونت دارند و تکانه‌های زلزله به راحتی و کسری از ثانیه می‌تواند این منازل غیرایمن را تخریب کند، قطعا هیچ فردی نمی‌خواهد در خانه غیرمقاوم سکونت داشته باشد، اما مسائل مختلفی مانند افزایش هزینه‌های ساخت و ساز، کم بودن تسهیلات مقاوم‌سازی، صعب‌العبور روستاها و نبود امکان برای حمل مصالح و .... دست به دست هم داده تا روند مقاوم‌سازی منازل به کندی پیش برود، البته وجود خانه‌های غیرمقاوم تنها مختص مناطق روستایی نیست و امروز در شهرهای بزرگ نیز واحدهای مسکونی بسیاری وجود دارد که غیرمقاوم هستند و بر اساس اصول ایمنی احداث نشده‌اند.
۳۹ هزار واحد روستایی غیرمقاوم در روستاهای چهارمحال و بختیاری نیازمند مقاوم‌سازی است
مهدی مرادی- معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به بحث مقاوم‌سازی منازل روستایی در استان، اظهار کرد: نرم میانگین کشور در بحث مقاوم‌سازی منازل روستایی ۵۱ درصد بوده، در حالیکه در این استان نرم مقاوم‌سازی منازل در شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر و روستاها به ۵۳ درصد رسیده است.
وی افزود: در حال حاضر بر اساس آخرین سرشماری سال ۹۵ حدود ۸۳ هزار و ۳۲۰ واحد مسکونی روستایی در استان وجود دارد که تاکنون ۴۴ هزار و ۲۰۰ واحد مقاوم‌سازی شده است، تسهلات مورد نیاز برای مقاوم‌سازی این واحدها از محل تسهیلات بهسازی مسکن روستایی و تسهیلات بازسازی حوادث غهری و غیرمترقبه تامین شد.
مرادی با بیان اینکه ۳۹ هزار واحد روستایی غیرمقاوم در روستاهای چهارمحال و بختیاری نیازمند مقاوم‌سازی است، عنوان کرد: پیش‌بینی می‌شود این واحدها تا سال ۱۴۱۰ مقاوم‌سازی شوند.
معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی چهارمحال و بختیاری توضیح داد: شاید به‌نظر برسد در شهرستان‌های محروم مانند لردگان، اردل و لردگان تعداد واحدهای روستایی غیرمقاوم نسبت به سایر شهرستان‌ها بالاتر باشد، اما باتوجه به جابجایی روستاهای در معرض خطر و احداث شهرک‌های حوادثی آمار مقاوم‌سازی در این مناطق بالاتر بوده، برای مثال درصد مقاوم‌سازی منازل در شهرستان اردل ۶۰ درصد است.
وی با اشاره به اینکه شهرستان بن کمترین میزان مقاوم‌سازی واحدهای فرسوده را به خود اختصاص داده است، خاطرنشان کرد: همچنین در برخی مناطق شهرستان کوهرنگ مانند روستای سرآقاسید، چین و بخش بازفت استقبال از مقاوم‌سازی منازل از سایر نقاط در شهرستان کوهرنگ کمتر است که از دلایل آن می‌توان به بالا بودن هزینه ساخت و ساز برای اهالی، سخت بودن حمل مصالح و پراکنش روستاها اشاره کرد.
مرادی با تاکید بر اینکه تسهیلات بازسازی و بهسازی منازل روستایی غیرمقاوم تنها در زمان زلزله، رانش و سیل تخصیص پیدا نمی‌کند، بیان کرد: هرساله تسهیلات بهسازی و مقاوم‌سازی برای روستاها و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر در نظر گرفته می‌شود، این تسهیلات ۱۰۰ میلیون تومان با سود پنج درصد و بازپرداخت ۲۰ ساله است.
در شهرهای چهارمحال و بختیاری آمار دقیقی از تعداد واحدهای غیرمقاوم وجود ندارد
خسرو کیانی- مدیرکل مدیریت بحران چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص ضرورت مقاوم‌سازی منازل فرسوده و غیرایمن در برابر حوادث طبیعی مانند سیل، زلزله و رانش، اظهار کرد: در پنجم دی‌ماه سال ۱۳۸۲ زلزله‌ای به بزرگی ۶.۶ ریشتر موجب تخریب شدن منازل مسکونی، فوت ۴۰ هزار نفر از هموطنان و مصدوم شدن تعداد کثیری شد، به‌همین مناسب سالروز زلزله بم به‌نام ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی نامگذاری شد.
وی ادامه داد: زلزله شاخص‌ترین رخداد طبیعی محسوب می‌شود که انسان هیچ نقشی در آن ندارد، عموما ۹۵ درصد رخدادها و حوادث طبیعی منشاء جوی و اقلیمی دارند و همچنین قابل پیش‌بینی و پیشگیری نیز هستند، اما در وقوع زلزله هیچ‌گونه کنترلی نداریم و زمان و مکان آن نیز به‌طور دقیق قابل پیش‌بینی نیست.
کیانی با بیان اینکه منشاء زلزله گسل یا همان شکستگی‌های موجود در پوسته زمین است، توضیح داد: اکثر نقاط کشور در کمربند زلزله‌خیز واقع شده‌اند، دو زون اصلی گسل‌های زلزله‌خیز در کشور در رشته‌کوه زاگرس و البرز وجود دارد.
مدیرکل مدیریت بحران چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه ۳۶ گسل در استان شناسایی شده است، عنوان کرد: ۱۸ گسل از ۳۶ گسل شناخته شده در استان در حال حاضر فعال هستند، فعالیت برخی از این گسل‌ها روزانه و یا هفتگی است، روزانه در استان شاهد وقوع زلزله‌های زیر سه ریشتر هستیم.
وی ادامه داد: همچنین زلزله‌های بالای سه ریشتر هر دو هفته یکبار و زلزله‌های بالای چهار ریشتر را از شش ماه یکبار در چهارمحال و بختیاری تجربه می‌کنیم، این استان لرزه‌خیز است و به‌طور مستمر با این بلای طبیعی دست و پنجه نرم می‌کند.
کیانی با بیان اینکه در طول پنج سال گذشته بالغ بر ۵۰ درصد منازل روستایی چهارمحال و بختیاری مقاوم شده‌اند، یادآور شد: در شهرها آمار دقیقی از مقاوم‌سازی و تعداد واحدهای غیرمقاوم وجود ندارد، اما وضعیت منازل شهری بهتر از روستاها است، برای مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده در شهرها اعتبارات خوبی در نظر گرفته شده و می‌طلبد دستگاه‌های متولی در این خصوص برنامه‌ریزی لازم را داشته باشند.
مدیرکل مدیریت بحران چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اینکه از نظر زلزله هیچ نقطه‌ای امنی در استان وجود ندارد، توضیح داد: عملکرد ما باعث خسارت‌زا شدن زلزله شده، این استان از نظر خطرپذیری زلزله به دو دسته خطر زیاد و بسیار زیاد تقسیم می‌شود و منطقه کم‌خطر نداریم.
زلزله‌ها دارای دوره بازگشت هستند
عبدالله رحیمی- کارشناس مرکز زلزله‌نگاری شهرکرد پیش از این در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص علل وقوع زلزله در مناطق مختلف، اظهار کرد: زلزله به دو صورت طبیعی و بر اثر دستکاری در طبیعت رخ می‌دهد، از نظر زمین‌شناسی زمین از تعدادی صفحه بر روی هم تشکیل شده است، انرژی‌هایی در محل شکستگی(گسل) این صفحات بر اثر اصطحکاک ذخیره می‌شود و پس از مدتی این انرژی به‌صورت زلزله آزاد می‌شود که کاملا طبیعی است.
وی افزود: یک‌سری زلزله‌ها نیز بر اثر انجام پروژه‌هایی مانند سدسازی و انفجار رخ می‌دهد، این عوامل مصنوعی باعث تحریک گسل و آزادسازی انرژی‌های ذخیره شده می‌شود، اما عموما بزرگی زلزله‌هایی که بر اثر انفجار و سدسازی رخ می‌دهد از سه ریشتر تجاوز نمی‌کند، قطعا وقوع زلزله‌های غیرطبیعی کاملا قابل تشخیص است.
رحیمی با تاکید بر اینکه گسل‌ها در دوره‌ای غیرفعال و سپس فعال می‌شوند، گفت: زلزله‌ها دارای دوره بازگشت هستند، در زمان وقوع زلزله انرژی‌های ذخیره شده در گسل‌ها آزاد می‌شود و با پس‌لرزه‌ها این انرژی به‌مرور تخلیه خواهد شد.
کارشناس مرکز زلزله‌نگاری شهرکرد با اشاره به شاخص مرکالی در ارزیابی شدت زلزله، توضیح داد: زمانیکه یک زلزله به وقوع می‌پیوندد، کارشناسان پس ارزیابی خسارت‌های وارده به منطقه میزان مرکالی را می‌سنجند، هر چه میزان خسارت پایین‌تر باشد، عدد مرکالی نیست پایین‌تر می‌آید.
وی با اشاره به بزرگی زلزله‌ها، یادآور شد: شاید از نظر ظاهری عدد زلزله ۵.۷ ریشتری با شش ریشتری کمتر از نیم درصد متفاوت باشد، اما هر دهم ریشتر در مقیاس ارزیابی حدود ۱۰ برابر در شدت زلزله تاثیرگذار است، خوشبختانه زلزله شهرستان کوهرنگ خسارت چندانی نداشت.
رحیمی با اشاره به اینکه گسل زاگرس از چهارمحال و بختیاری عبور می‌کند، بیان کرد: زلزله اخیر در شهرستان کوهرنگ به‌علت فعال شدن گسل سرخون رخ داده است، در حال حاضر شهرستان کوهرنگ، اردل، ناغان، بلداجی و گندمان بیش‌تر سایر نقاط استان در معرض خطر وقوع زلزله قرار دارند.
کارشناس مرکز زلزله‌نگاری شهرکرد با تاکید بر اینکه وقوع زلزله با شدت بالا تنش در منطقه زلزله‌زده را افزایش می‌دهد، تصریح کرد: این تنش‌ها خود را در قالب پس‌لرزه با شدت‌های مختلف نشان می‌دهد، بنابراین تا مدت‌ها شاهد پس‌لرزه خواهیم بود، اما به مرور تعداد و بزرگی پس‌لرزه‌ها کاهش پیدا می‌کند.
وی در پایان عنوان کرد: از نظر زمین‌شناسی شهرستان‌های شهرکرد، بن و سامان میزان خطرپذیری کمتری از نظر وقوع زلزله نسبت به سایر نقاط استان دارند.
انتهای پیام
نظرات