مراسم بزرگداشت علامه شهیدی در بروجرد امروز ۲۵ آذرماه با حضور سید محمد حسینی معاون پارلمانی رئیس جمهور، احمد گودرزیان معاون استاندار لرستان و فرماندار بروجرد، حجت الاسلام سید علی حسینی امام جمعه، جمعی از مسئولین لرستان و شهرستان در سالن سینما فلسطین بروجرد برگزار شد.

سیدجعفر شهیدی فرزند سیدمحمد سجادی که از دانشمندان و مفاخر بزرگ ادبی ایران به‌شمار می‌رفت، در سال ۱۲۹۷ هجری خورشیدی در یکی از محلات قدیمی شهر بروجرد به دنیا آمد. وی دوران تحصیل ابتدایی و اندکی از متوسطه را در این شهر و سپس ادامه آن را در تهران به انجام رساند. شهیدی ابتدا به نام سجادی معروف بود که بعدها تغییر شهرت داده و با نام شهیدی در مراکز علمی و دانشگاهی شهرت پیدا کرد.

در سال ۱۳۲۰ برای تحصیل علوم دینی و فقه و اصول راهی نجف شد و تحصیلات حوزوی‌اش را در شهر نجف که شهر علم نام داشت تا حد رسیدن به درجه اجتهاد که درجهٔ بسیار بالایی در حوزهٔ علمیه محسوب می‌شود، بالا برد. شهیدی پس از آن چند سالی را در عوالم طلبگی در قم سپری و از محمد علی لطفیان سرگزی- سید حسین طباطبایی بروجردی و بسیاری از مراجع و بزرگان دینی استفاده کرد، اما بعد از هشت سال، بیماری او را به ایران بازگرداند. هر هفته باید خود را به پزشک نشان می‌داد و در نتیجه از رفتن به حوزه بازمی‌ماند.

برای گذران زندگی و به‌منظور ترجمهٔ متون عربی، نزد کریم سنجابی (وزیر فرهنگ وقت) می‌رفت اما به او اشتغال به تدریس پیشنهاد شد. سپس در دبیرستان ابومسلم مشغول به تدریس شد و با توجه به اهمیت مدرک تحصیلی در میزان حقوق، بدون شرکت در کلاس‌ها، لیسانس الهیات را با بهترین نمره‌ها می‌گیرد.

برخورد با محمد معین، باب آشنایی وی را به حضور علی‌اکبر دهخدا فراهم کرد و بعد از تشکیل مؤسسه لغت‌نامه دهخدا، معاونت سازمان رابه‌عهده گرفت. سپس علامه دهخدا از سیدجعفر شهیدی دعوت به همکاری کرد و در نامه‌ای به آذر (وزیر فرهنگ وقت) نوشت: «او اگر نه در نوع خود بی‌نظیر، ولی کم‌نظیر است.» دهخدا در این نامه می‌خواهد که به جای ۲۲ ساعت، به او شش ساعت تدریس اختصاص دهند تا بقیهٔ وقتش را در لغت‌نامهٔ دهخدا بگذراند. مدتی این‌گونه می‌گذرد تا سال ۱۳۴۰ که با مدرک دکتری به دانشگاه منتقل می‌شود. تدریس در دانشگاه تا حدود سال ۱۳۴۵ ادامه پیدا می‌کند، اما بعد با ناامنی دانشگاه، دانشجویان خود را به لغت‌نامه می‌برد. پس از سال‌ها نیز تا پایان عمر وی هنوز دانشجویانش چهارشنبه‌ها به دفتر وی در مؤسسه لغت‌نامه دهخدا می‌رفتند و با شهیدی جلساتی را داشتند. بعد از مرگ محمد معین، شهیدی مسؤولیت ادارهٔ سازمان لغت‌نامهٔ دهخدا را بر عهده گرفت. او در زمینه‌های ادبیات عرب و فارسی استادی بنام بود و درک محضر و همنشینی با استادانی نظیر بدیع‌الزمان فروزانفر، دهخدا، جلال‌الدین همائی و محمد معین اعتبار علمی و معنوی او را دو چندان کرد. او همچنین دوستی نزدیک و ارتباط علمی با سید موسی صدر در ایران، بیروت و قاهره داشت.

شهیدی اولین کتابش را در نجف در رد احمد کسروی نوشت، هرچند بر خوب بودن کارهای تاریخی او (تاریخچهٔ چپق و قلیان، مشعشیان و…) تأکید داشت. دیگر کتابش، سه جلد «جنایات تاریخ» توسط ساواک توقیف شد، اما بعدها بعضی مطالب انتقادی را از چاپ بعدی حذف کرد.

وی داماد استاد سید غلامرضا سعیدی از نویسندگان معاصر بیرجندی بود. در سال ۱۳۶۹ برای ترجمه نهج‌البلاغه، مجموعه سخنان امام اول شیعیان و در سال ۱۳۸۵ هجری خورشیدی برای نگارش کتاب تاریخ تحلیلی اسلام برندهٔ جایزه کتاب سال ایران شد.

تألیفات ایشان شامل؛ «مهدویت در اسلام»؛ ۱۳۲۴ جنایات تاریخ، جلد اول و دوم، تهران، شهریور ۱۳۲۷ «جنایات تاریخ»، جلد سوم، دفتر نامة فروغ علم، تهران ۱۳۲۹ - «چراغ روشن در دنیای تاریک» (یا زندگانی امام سجاد) تهران، کتابفروشی و چاپخانه محمد حسن علمی ۱۳۳۵ در راه خانه خدا، دانش نو، تهران ۱۳۵۶- «پس از پنجاه سال»، پژوهشی تازه پیرامون قیام امام حسین علیه السلام، چاپ اول، امیر کبیر ۱۳۵۸، چاپ شانزدهم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۷۲- «شرح لغات و مشکلات دیوان انوری»، چاپ اول انجمن آثار ملی ۱۳۵۸، چاپ دوم انتشارات علمی و فرهنگی ۱۳۶۴ - «تاریخ تحلیلی اسلام»، تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان، تهران، مرکز نشر دانشگاهی ۱۳۶۲ - «زندگانی حضرت فاطمه (ع) »، چاپ اول تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۶۰، چاپ هجدهم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۷۳- «آشنایی با زندگانی امام صادق(ع)»، جامعة الامام الصادق، تهران ۱۳۶۲ - «زندگانی علی بن الحسین (ع)»، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۶۵، چاپ پنجم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۷۲ - «ستایش و سوگ امام هشتم در شعر فارسی»؛ ۱۳۶۵ «عرشیان»، نشر مشعر، قم ۱۳۷۱ - «شرح مثنوی شریف»، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۳، جلد چهارم (دنبالة کار ۳ جلد مرحوم فروزانفر) و جزء ۵ و ۶ (دفتر دوم)، شرح مثنوی دفتر سوم - «از دیروز تا امروز»، مجموعة مقاله ها، به کوشش هرمز ریاحی و شکوفه شهیدی، تهران، انتشارات قطره ۱۳۷۳ - «علی از زبان علی»، شرح زندگانی امیرمؤمنان، تهران، دفتر نشر؛ ۱۳۷۶ - شرح مثنوی دفتر چهارم، پنجم و ششم؛ ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۰: - «تصحیح آتشکده آذر» اثر لطفعلی بیک آذر بیگدلی، مقدمه، فهرست و تعلیقات سید جعفر شهیدی، مؤسسه نشر کتاب ۱۳۳۷ - «تصحیح دره نادره» اثر میرزا مهدیخان استرآبادی، چاپ اول، انجمن آثار ملی ۱۳۴۱، چاپ دوم انتشارات علمی و فرهنگی ۱۳۶۶ - «براهین العجم»، اثر محمد تقی سپهر، حواشی و تعلیقات سید جعفر شهیدی، دانشگاه تهران ۱۳۵۱ - «ابوذر غفاری نخستین انقلابی اسلام»، بی نا ۱۳۲۰، چاپ سوم، نشر سایه ۱۳۷۰ - «شیر زن کربلا اثر بنت الشاطی»، بروجرد ۱۳۳۲ - «انقلاب بزرگ» اثر دکتر طه حسین، تهران، مؤسسه مطبوعاتی علی اکبر علمی ۱۳۳۶ - «ترجمه نهج البلاغه»، تهران چاپ اول، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی ۱۳۶۸، چاپ ششم ۱۳۷۳ - «محمد خاتم پیامبران»، مقاله از ولادت تا بعثت، ج اول، از بعثت تا هجرت، ج دوم، حسینیه ارشاد ۱۳۴۷ - (مجموعه) باستانی پاریزی و ایرج افشار، تهران، مجله یغما ۱۳۵۷(مجموعه) علامه امینی، با همکاری محمدرضا حکیمی ۱۳۵۱ - (مجموعه) مطالعات سید محمد محیط طباطبایی با محیط ادب، مجموعه سی گفتار به پاس پنجاه سال تحقیقات و همکاری حبیب یغمایی، محمد ابراهیم است.

استاد در سال ۱۳۷۴ منزل مسکونی خود را در اختیار شهرداری نارمک جهت استفاده کتابخانه قرار داد. استاد در سال ۱۳۸۱ به عنوان چهره ماندگار انتخاب و معرفی شد.

این استاد گرانقدر در ۲۳ دی ماه ۱۳۸۶ بر اثر کهولت سن و بیماری دار فانی را وداع گفتند و جامعه علمی، ادبی و فرهنگی کشور را داغدار کردند.

معاون استاندار لرستان و فرماندار بروجرد در این مراسم گفت: علامه شهیدی د. علم، علوم دینی، مذهبی و ادبیات کشور سهم بسزایی داشته است.

احمد گودرزیان اظهار کرد: علامه سید جعفر شهیدی یکی از بزرگان بوده که در علم، علوم دینی، مذهبی و ادبیات کشور سهم بسزایی داشته‌اند.

وی تصریح کرد: یک برجستگی ایشان این بوده که پدر شهید احسان شهیدی بودند.

فرماندار بروجرد خاطرنشان کرد: در حال حاضر کتابخانه‌ای به نام احسان شهیدی نامگذاری شده و در حال فعالیت است.

انتهای پیام