«هفت قلم آرایش»، «هفت‌وند» یا «هرهفت»، هفت وسیله آرایش (بزک یا مشاطه) بود؛ اما امروزه، به طعن، برای آرایش کامل و غلیظ می‌گویند. عدد هفت ارزش نمادین و مذهبی داشته و نشان تکامل او [و کمال] است.

«هفت قلم» ابتدا در داستان «سمک عیار» به کار رفته است. براساس برهان قاطع، این هفت قلم عبارتند از: 

سرمه، که قدیمی‌ترین و رایج‌ترین است با ترکیبات متفاوت نگار (حنا)، برای نقش کردن بر دست و پا (با آنچه برای مو است تفاوت دارد) 

سفیداب، پودر سفیدرنگی مخلوط با سرب برای روشن کردن پوست 

سرخاب (گلگونه)، از روناس، مرمر سرخ و... برای گونه‌ها و لب‌ها 

وسمه (نیل)، برای تقویت و سیاهی و آرایش ابرو 

زرک، گرد طلای خالص برای موها و پوست؛ در بعضی کتاب‌ها به جای زرک، قلیا (عطر) آورده شده

خال، که در کنار لب، میان ابروها، گونه یا چانه نقش می‌شده (و زمینه‌ای برای خالکوبی شد که در دوره صفویه رواج یافت). 

برگرفته از: مژگان محمدیان نمینی، مقاله «هفت قلم آرایش - لوازم آرایش ایرانیان». در «کتاب ماه هنر»، ۱۳۸۱، شماره ۴۵ و ۴۶.»

منبع: صفحه گروه واژه‌گزینی فرهنگستان و زبان ادب فارسی 

انتهای پیام