به گزارش ایسنا، از دلِ دیدارهایی که ضرغامی در این مدت با برخی تشکل‌های خصوصی گردشگری داشته است، تا کنون گزینه پیشنهادی بیرون نیامده و درباره آن نظری پرسیده و مشورتی نشده است و فقط به داشته‌ها و نداشته‌های گردشگری در کلیت و برخی مطالبات صنفی پرداخته شده است.

در حوزه مرتبط با گردشگری به واسطه خسارت چندهزار میلیارد تومانی که به آن وارد شده، سوای این‌که چه شخصی سکان هدایت صنعت گردشگری کشور را به عهده می‌گیرد، انتظاراتی از او مطرح است که چگونه با کمترین آسیب و بیشترین بهره‌وری این صنعت را هدایت کند. به همین منظور در نشستی رسانه‌ای که با مشارکت شورای هماهنگی سازمان‌های غیردولتی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در بستر «کلاب هاوس» برگزار شد، این موضوع به بحث گذاشته شد.

تاکید بسیاری از شرکت‌کنندگان در این نشست مجازی بر این بود که گزینه منتخب برای معاونت گردشگری از اعمال تصمیم‌ها و رفتارهای سلیقه‌ای و شخصی که گفته شد در گذشته آسیب بسیاری را به صنعت گردشگری وارد کرده و محل اختلاف‌های صنفی شده است، پرهیز کند و قائل به برنامه‌های موجود باشد و چرخ را دوباره اختراع نکند.

چرخ را دوباره اختراع نکنید

محمد محب خدایی که همراه علی‌اصغر مونسان از جزیره کیش به سازمان وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آمد و حدود یک سال سکان هدایت معاونت گردشگری را در دست داشت و نقدهایی نیز متوجه مدیریت او بود، حالا به یکی از منتقدان جدی مدیریت گردشگری در کشور تبدیل شده است و با استناد به تجربه گذشته، توصیه می‌کند: مسؤولی که قرار است برای مدیریت گردشگری کشور انتخاب شود قدرت ریسک بالایی داشته و مسؤولیت‌پذیر باشد و دنبال اثبات ایده‌های شخصی نباشد.

او تاکید می‌کند: با وضع موجود صنعت آسیب‌دیده گردشگری لازم نیست دنبال توسعه باشیم، بلکه بهره‌وری وضع موجود را باید افزایش دهیم، مدلی که همه دنیا استفاده می‌کند.

محب خدایی می‌گوید: متاسفانه همیشه در دولت‌ها دنبال توسعه و ساخت‌وساز بوده‌ایم، درحالی‌که افزایش بهره‌وری توسعه را شکل می‌دهد. لازم است شرایط گردشگری تثبت و از حال موجود خارج شود.

او با انتقاد از نادیده گرفتن ۴۰ _ ۵۰ سال برنامه و مطالعه در مدیریت‌های مؤخر گردشگری، اظهار می‌کند: در همزمانی مسیرهایی که طی می‌کنیم نیاز داریم مطالعات گذشته و برنامه‌هایی که در ۴۰ _ ۵۰ سال گذشته انجام و تهیه شده است، از کتابخانه‌ها خارج شود و به عنوان اسناد اصلی مورد استفاده قرار گیرد، حال ممکن است آن برنامه‌ها و مطالعات به اصلاحاتی نیاز داشته باشد، اما نباید به کل آن‌ها را نادیده گرفت. در مدیریت اخیر گردشگری این اتفاق افتاده است و هر مطالعه‌ای که در زمان ما انجام شده بود با وجود صرف هزینه‌های بسیار دور انداخته شد. قرار نیست معاون جدید هم دوباره چرخ را اختراع کند.

شیرازه کار از دستمان دررفته است

رقیه حاتمی‌پور، عضو انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی، گردشگری و زیارتی استان تهران و رئیس انجمن دوستی ایران و استرالیا نیز با بیان این‌که امیدواریم معاون جدید گردشگری، شخصی مستقل و مبرا از گروه‌بندی و گرایش‌های خاص و بدون تاثیرپذیری از افراد باشد، متذکر می‌شود: افرادی قبلا در این حوزه بوده‌اند و امکانات کشور را در اختیار داشته‌اند، اما استفاده نکرده‌اند، اگر دوباره همین افراد انتخاب شوند، مسلما یک بار دیگر فرصت را از خودمان گرفته‌ایم.

او همچنین درباره غفلت‌های مدیریتی و انتظاراتی که از هدایتگر جدید گردشگری می‌رود، می‌گوید: آن‌چه در این سال‌ها مغفول مانده برنامه ریشه‌ای و اساسی است. آموزش‌های نیم‌بند که هیچ‌گاه کار را از پیش نمی‌برد و باید در حد استانداردهای واقعی گردشگری که سازمان جهانی جهانگردی نیز تعریف کرده است، باشد.

حاتمی‌پور تاکید می‌کند: باید نقشه راه و برنامه روشنی برای آینده داشته باشیم که فعالیت بخش خصوصی و دولت را مشخص کند، برنامه‌ای که فقط روی کاغذ نباشد و استاندارد و چارچوبی برای تعیین مأموریت هر بخش را مشخص کند. قوانینی وجود دارد که یا عمل نمی‌شود، یا نیم‌بند عمل می‌شود و یا اصلا روی میز نمی‌آید. نظارت باید دقیق و مستمر باشد تا چهره ایران توسط افرادی که گردشگران را سرگردان و کشور را بدنام می‌کنند، تخریب نشود. شیرازه کار گردشگری از دستمان دررفته است و باید آن را درست کنیم.

او رایزن گردشگری و کنسول گردشگری را پیشنهاد می‌کند و درباره آن می‌گوید: آرزوهایی که برای بازاریابی داریم و امیدواریم از سوی وزیر محقق شود، به جای خود. ظرفیت خوبی در انجمن‌های دوستی که در بالغ بر ۹۰ کشور ثبت شده‌اند، وجود دارد که کم‌هزینه‌ترین راه معرفی ایران است و می‌تواند همکاری سفرای خارجی را جلب کند.

بخشنامه‌های اخیرالصدور را متوقف کنید

حرمت‌الله رفیعی، رییس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران که در حال حاضر از جمله منتقدان سیاست‌های معاونت گردشگری به شمار می‌آید، پیشنهاد می‌کند: بخش خصوصی گزینه مورد اجماع خود را برای مدیریت گردشگری کشور به وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی معرفی کند.

او می‌گوید: بیشترین آسیبی که به گردشگری وارد شد در مقطعی بود که اتفاقا یکی از اهالی گردشگری برای مدیریت آن انتخاب شد. نه این‌که در دیگر دوره‌ها همه چیز گل و بلبل بوده باشد. به هر حال، هر شخصی که انتخاب می‌شود نمی‌تواند بیگانه از این صنعت باشد.

او اظهار می‌کند: قانون برنامه ششم توسعه درحالی رو به پایان است که با وجود دخل و تصرف معاونت گردشگری در آن، اما به نتیجه و سرانجام نرسید. توقع داریم شخصیتی معرفی شود که تعامل صددرصد با بخش خصوصی داشته باشد. درخواست می‌کنم قانون برنامه هفتم با بخش خصوصی و اهل آن تدوین شود. تصدی‌گری را واگذار کند و به پیشنهاد اتاق گردشگری بپردازد.

او بخشنامه‌های اخیرالصدور را ناقص و دست و پاگیر می‌خواند و از ضرغامی درخواست می‌کند نسبت به توقف این بخشنامه‌ها اقدام کند.

اگر برجام نبود گردشگری ایران در چه حد و اندازه‌ای بود؟

سجاد شالیکار، تورگردان و فعال گردشگری درباره معیارهای هدایتگر گردشگری و انتظارات از این بخش چنین اظهارنظر می‌کند: همیشه در تحلیل‌های مربوط به توسعه اشتباه می‌کنیم.  برای توسعه به ساختار و سیستم درست نیاز داریم. در کشورهای توسعه‌یافته هم سیستم کار می‌کند و نه شخص. سیستم اگر کارآمد نباشد، تفاوتی نمی‌کند شخصی را از داخل سیستم انتخاب کنید یا خارج آن. ضمن این‌که همه این مدل‌ها را ما در ایران تجربه کرده‌ایم. وزیر باید به این سیستم و ساختار بپردازد.۸

او همچنین بیان می‌کند: معتقدم با سیستم فعلی، گردشگری توسعه نمی‌یابد. برجام که خارج از سیستم ارادی گردشگری بود، بخشی از این صنعت را نجات داد و ما پشت آن پناه گرفتیم، اگر برجام نبود گردشگری ما در چه حد و اندازه‌ای بود، چه حالا و چه قبل از کرونا؟ بنابراین خارج از این‌که به معیار معاونت بپردازیم، باید به کارهایی که می‌تواند انجام دهد بپردازیم.

آمار را بفهمد؛ آمارسازی نکند

آرش نورآقایی، از پژوهشگران و کارشناسان گردشگری بر لزوم ارتباط و تعامل بیشتر معاونت گردشگری با میراث فرهنگی و صنایع دستی و زیرمجموعه این وزارتخانه، ذی‌نفعان و کسان دیگری که در ارتباط با گردشگری هستند، تاکید می‌کند و ادامه می‌دهد: صنعت گردشگری از سه رأس مثلثِ دولت، ذی‌نفعان و دانشگاه تشکیل شده است. تا کنون در برقراری ارتباط با این سه رأس مثلث به خوبی کار نشده است و اساسا دانشگاه را ندید گرفته‌اند. هرگز نمی‌بینیم ذی‌نفعان گردشگری از دانشگاه استفاده کنند، همچنان که دولت کمتر از بخش آکادمیک گردشگری بهره می‌برد.

او یادآور می‌شود: معاون گردشگری رییس توریسم ایران است و توریسم در دنیا، مناسبات و رفتار خاص خود دارد. مهمترین کلیدواژه‌ای که در گردشگری به کار می‌آید نوع دیپلماسی است. شخص معاون، فارغ از تمام توانایی‌ها، باید دیپلمات باشد، از نوع قدرت نرم که بتواند با جهان ارتباط خوبی داشته باشد.

نورآقایی همچنین تسلط و درک آمار را مهم می‌داند و می‌گوید: در آرزوهای خود علاقه دارم شخصی معاون گردشگری شود که آمار و تحلیل‌های آماری را بفهمد. تمام کسانی که تا الان معاون گردشگری شده‌اند به آمار نیم‌نگاهی داشته‌اند، اما این‌که از آن آمار چه استفاده‌ای کرده‌اند و چگونه باید با روش تحلیل آمار برخورد شود، مهم است؛ آماری صحیح که فقط برای ارائه به مدیر بالاتر و رییس‌جمهور و رییس مجلس نباشد، فقط برای این‌که نشان دهند تا قبل از آن همه‌چیز فاجعه بوده و الان درحال رشد هستیم؛ موضوعی که همیشه شاهد آن بوده‌ایم.

کسی را انتخاب کنید که جزو ملتمسین نباشد

محسن امامی، عضو هیات مدیره انجمن متخصصان گردشگری ایران با یادآوری تجربه انتخاب وزرا و مدیران میانی در دولت حسن روحانی که آن دوره هم مثل حالا، تعداد متقاضیان برای گرفتن پست مدیران میانی رو به فزونی رفته بود، می‌گوید: باید فردی به میدان دعوت شود که جزو ملتمسین کنونی نباشد و منافع ملی را به فردی ترجیح دهد. کسی را انتخاب کنید که به این پست اعتبار دهد، نه این‌که از این پست اعتبار بگیرد، کسی که در قواره ایران باشد.

انتقاد مساوی با حذف

فرید جواهرزاده، رییس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران نیز آفت و مشکلات گردشگری را به دو بخشِ "سیاسی‌کاری" و "عملگرا و تخصصی ندیدن این حوزه" تقسیم می‌کند و می‌گوید: انتصاب معاونی که براساس همین دو موضوع اتفاق می‌افتد، مشکلات و مسائل بعدی را در سیستم به دنبال دارد. گردشگری فاقد نظام علمی است، این نظام به دولت ربط ندارد، یعنی یک سیستم علمی وجود دارد که به موضوعات و راهبردها توجه دارد و بر مبنای خوشایند فرد یا دستگاه و سیستم بالادستی تصمیم نمی‌گیرد و اتفاقات گردشگری را جامع و فرادست نگاه می‌کند.

او بیان می‌کند: کشور ما به اندازه کافی سیاسی است و نظام سیاسی هم در ایران، گردشگری را به رسمیت نمی‌شناسد، برای همین بخش خصوصی احساس بی‌پناهی دارد. در گردشگری فضایی برای انتقاد کردن نیست. در دولت‌های پیشین اگر شخصی در سیستم گردشگری انتقاد می‌کرد بلافاصله به حذفش منجر می‌شد. این آفت است. در این ساختار، علم رشد نمی‌کند و گردشگری هم علمی رشد نمی‌کند.

ما را ندید گرفته‌اند!

الیار عاصمی‌زاده، رییس شورای هماهنگی سازمان‌های غیردولتی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور که این نشست با مشارکت این شورا برگزار شد، با اشاره به سند بالادستی ایران که انتظار ورود ۲۰ میلیون گردشگر خارجی را تا پایان سال ۱۴۰۴ دارد،  می‌گوید: طبق آماری که سازمان وقت میراث فرهنگی و گردشگری در سال ۹۶ منتشر کرده است ۵ میلیون و ۱۱۳ هزار ۵۲۴ نفر در آن سال وارد ایران شدند، یعنی ۱۵ سال از تدوین این سند گذشته بود که فقط ۴۵ درصد آن آمار محقق شد که نشان می‌دهد سیستم مدیریتی در معاونت گردشگری و تجارب در این حوزه موفق نبوده است.

وی با انتقاد از بی‌توجهی به تشکل‌های مردم‌نهاد، اظهار می‌کند: اولویت معاونت گردشگری، کار با تشکل‌های حرفه‌ای و اصناف است و معمولا تمایلی به همکاری با نهادهای مدنی نداشته که دلیل آن آشنا نبودن با رأس سیستم و نهادهای مدنی و NGO ها بوده است. امیدوارم این رویه اصلاح شود. بارها در دولت قبل درخواست کردیم اما حتی حاضر به برگزاری جلسه مشترک نشدند. بدنه معاونت گردشگری به بازتعریف نیاز دارد. استان‌ها با فقر بدنه گردشگری مواجهند و در رأس دیگر نیروهای خبره باقی نمانده‌ است.

عاضمی‌زاده بیان می‌کند: انتظار داریم از معاونت گردشگری سیاست‌زدایی شود. امیدوارم تخصص‌گرایی حاکم شود، نگاه مجمع‌الجزایری جمع شود و این کُت در قواره گردشگری ایران باشد.

مدیر استراتژیست و ریسک‌پذیر می‌خواهیم

منتظری، سرارزیاب تأسیسات و مشاور گردشگری نیز بر لزوم تثبت شرایط در گردشگری تاکید می‌کند و عارضه‌یابی، بهبود در حوزه اثربخشی فرآیند حاکم در وزارتخانه و افزایش بهره‌وری فرآیندها را چاره کار گردشگری در شرایط حاضر می‌داند و می‌گوید: قطعا هر شخصی که انتخاب می‌شود اولین ویژگی‌اش باید آشنایی با حوزه استراتژی و مدیریت ریسک باشد. ضمن این‌که ریسک‌پذیری به تنهایی جواب نمی‌دهد و باید با دانش مدیریت ریسک آشنا باشد.

او نیز یادآوری می‌کند که به اختراع دوباره چرخ نیاز نداریم، چون همه مدل‌ها در دنیا تجربه شده است. باید از ظرفیت بخش خصوصی، دانشگاه و تشکل‌های مردم‌نهاد برای شبکه‌سازی که معاونت گردشگری باید قائل بر آن باشد، استفاده شود. باید حواس‌مان باشد دنیا در جای دیگری بازی می‌کند و معاون گردشگری ما به جای آن‌که وارد موضوعات تصدی‌گری و مداخله در انتخابات تشکل‌ها شود، بهتر است وارد حوزه استراتژی شود.

تفویض سوری اختیارها

کاظمیان، عضو هیأت مدیره جامعه بومگردی برخلاف گروهی که معتقدند برای هدایت گردشگری تخصص الزام نیست، تاکید می‌کند: مشکل گردشگری ورود افراد غیرمرتبط و غیرمتخصص است، با ادعاها و آمارهای کذب همچون این‌که ایران جزو ۱۰ کشور اول گردشگری است و گردشگری قرار است جایگزین نفت شود، عبارت‌های کلی و بدون برنامه. قطعا معاون گردشگری باید از خانواده گردشگری باشد و آن را بفهمد.

او ادامه می‌دهد: تفویض اختیار به بخش خصوصی موضوع مغفول‌مانده در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است. مشورت، جلسه و همفکری فقط در قالب جوامع حرفه‌ای که خود وزارتخانه هدایت و حمایت کرده و طبق قانون اسناد بالادستی باید شکل می‌گرفت، انجام می‌شود. اگرچه جوامع مختلفی شکل گرفته و در ظاهر تفویض اختیاری توسط وزیر قبل شکل گرفته، اما در واقع این اتفاق نیافتاد و مدیران دولتی از تفویض اختیارات می‌ترسند.

سمیه مراغی از انجمن یادمان‌های قزوین و شورای هماهنگی تشکل‌های مردم‌نهاد میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز یادآوری می‌کند: تا زمانی که فرهنگسازی و مشارکت مردمی اتفاق نیافتد توسعه همچنان چالش‌برانگیز خواهد بود. تشکل‌های مردم‌نهاد یک ظرفیت است. فرهنگسازی و جلب مشارکت مردمی باید در جایی ساختارمند شود و برای تشکل‌ها هم جایگاهی تعریف شود؛ این ظرفیت را فراموش کرده‌ایم و به قوانین بالادستی روی آورده‌ایم که موفق نبوده‌ایم.

محمود بنکدارنیا، عضو جامعه تورگردانان هم می‌گوید: معاون گردشگری مهمترین مقام است و باید به این انتصاب بیشتر فکر شود. فردی که برای هدایتگری گردشگری انتخاب می‌شود باید با ذی‌نفعان ارتباط داشته باشد، اگر قرار باشد بخش خصوصی را طرد کند و چند بخش دولتی را مستقر کند خب با همان‌ها کار را انجام دهد. متاسفانه در این دوران علیه تشکل‌های خصوصی کار شده است. آیین‌نامه‌ای نوشته شده و در دقیقه ۹۰ ابلاغ شده است.

همچنین مسعود عبداللهی، عضو جامعه راهنمایان گردشگری تاکید می‌کند: معاون گردشگری براساس مقررات و قوانین، پاسخگوی بخش خصوصی و رسانه‌ها باشد.

انتهای پیام