به گزارش ایسنا، در اخلاص و استقامت و پایمردی، نمونه است و در هر خصلت نیک و صفت ارزشمندی، که کرامت یک انسان به آن بسته است، سرمشق است. ما پیوسته دین‌باوری و حق‌جویی و باطل‌ستیزی و جانبازی را از او آموخته‌ایم.

حضرت عباس(ع) در چهارم ماه شعبان سال بیست و ششم هجری در مدینه به دنیا آمد. او فرزند بزرگ ام‌البنین(س) و پسر چهارم امیرالمومنین علی(ع) است. مادر او فاطمه دختر حزام بن خالد از قبیله کلاب است که تاریخ گواهی می‌دهد که پدران و دایی‌های ام البنین(س) در دوران قبل از اسلام جزو دلیران عرب محسوب می‌شدند و مورخان آنان را به دلیری در هنگام نبرد ستوده‌اند، افزون بر این، آنان علاوه بر شجاعت و قهرمانی، سالار و بزرگ و پیشوای قوم خود نیز بوده‌اند، آن‌چنان که سلاطین زمان در برابرشان سر تسلیم فرود می‌آورده‌اند. اینان همانانند که عقیل به امیرالمومنین علی(ع) گفت: در میان عرب از پدرانش شجاع‌تر و قهرمان‌تر یافت نشود.

وقتی حضرت عباس(ع) به دنیا آمد، حضرت علی(ع) در گوش او اذان و اقامه خواند، نام خدا و رسول را به گوش او خواند و نام او را عباس نهاد. امام گاه گاهی قنداق عباس را در آغوش می‌گرفت، بازوانش را می‌بوسید و گریه می‌کرد. روزی امّ البنین علّت این گریه را پرسید. امام در جواب فرمود: این دست‌ها در راه کمک به امام حسین(ع) قطع خواهند شد.

حضرت عباس(ع) در خانه حضرت علی(ع) و در دامان مادری با ایمان و وفادار و در کنار امام حسن(ع) و امام حسین (ع) رشد کرد و از این خاندان پاک درس‌های بزرگ انسانیت، شهادت و صداقت آموخت.

فضایل حضرت عباس(ع) بسیار زیاد است، اولین فضیلت ایشان ادب بود چرا که حضرت علی(ع) از همان اوایل خردسالی حضرت عباس(ع)، توجه خاصی به تربیت او داشت و او را به تلاش‌ها و کارهای مهم و سخت مانند کشاورزی، تقویت روح و جسم، تیراندازی، شمشیرزنی و سایر فضایل اخلاقی، تعلیم و عادت داده بود.

روایت شده است که حضرت عباس(ع) بدون اجازه در کنار امام حسین(ع) نمی‌نشست و پس از کسب اجازه مانند عبدی خاضع دو زانو در برابر مولایش می‌نشست. او تربیت شده حضرت علی(ع) است که از همین مکتب درخشان درس ادب آموخته بود.

حضرت عباس (ع) هیچگاه به خود اجازه نداد امام حسین (ع) را برادر خطاب کند، مگر در لحظه شهادت که فرمود ای برادر مرا دریاب.

یقین از دیگر فضایل اخلاقی ایشان بود،(درجه بالای ایمان) ویژگی است که کمتر در غیر معصوم ایجاد می‌شود، اما حضرت عباس(ع) از همان کودکی، یقین به وجود آفریدگار یکتای جهان داشت و در سراسر زندگی خود با همان ویژگی مستظهر به عنایات الهی بود و از این رهگذر ویژگی‌های دیگر خود را متبلور می‌ساخت.

وفاداری حضرت در کل دوران تاریخ مثال‌زدنی و ستودنی است. وفای او نسبت به اهل بیت علیهم‌السلام به غایت زیاد و در خور نخستین است. در وفا همین بس که باقر شریف قریشی، نویسنده عرب زبان معاصر، در کتاب "حیاة الامام حسین بن علی علیهما السلام" می‌نویسد: " در تاریخ انسانیت، در گذشته و امروز، برادری و اخوتی صادق‌تر و فراگیرتر و با وفاتر از برادری ابوالفضل (ع) نسبت به برادر بزرگوارش امام حسین(ع) نمی‌توان یافت که براستی همه ارزش‌های انسانی و نمونه‌های بزرگواری را در بر داشت."

دلاوری حضرت یکی دیگر از فضایل اخلاقی حضرت است که نه تنها این دلاوری در حماسه کربلا نمایانگر بود، بلکه در صفین نیز نمایان شده بود به ویژه در جنگ صفین افراد زیادی را کشت و حیرت همگان را از آن دلاوری برانگیخت.

القاب حضرت عباس(ع)

حضرت عباس(ع) القاب گوناگونی دارد که به مهمترین آنان اشاره می‌کنیم:

باب‌الحوائج: بر اثر بروز کرامات و برآورده شدن حاجات متوسلین به این لقب مشهور شد.

سقا: در روزهایی که اهل کوفه آب را بر روی اهل بیت امام حسین(ع) بستند، قمر بنی هاشم(ع) برای آنها آب آورد.

سپهسالار: لقب سپهسالار به بزرگترین شخصیت فرماندهی و ستاد نظامی داده می‌شود و آن حضرت را نیز به سبب اینکه فرمانده نیروهای مسلح امام حسین(ع) در روز عاشورا بود و رهبری نظامی سپاه ایشان را بر عهده داشت سپهسالار نامیده‌اند.

قمر بنی هاشم: از آنجا که آن حضرت در میان بنی‌هاشم از نظر زیبایی ممتاز بود وی را ماه بنی هاشم می‌نامیدند.

اطلس: ظاهرا یکی از معانی اطلس شجاعت است و چون آن حضرت شجاع بوده و از کثرت شجاعت صفوف دشمن را می‌شکافته است، به وی اطلس می‌گفتند.

پرچمدار: از القاب مشهور حضرت، پرچمدار و "حامل اللواء" است، زیرا ایشان ارزنده‌ترین پرچم‌ها، پرچم سرور آزادگان امام حسین(ع) را در دست داشتند. حضرت به دلیل توانایی‌های نظامی فوق العاده در برابر خود، از میان یاران خود، پرچم را تنها به ایشان سپردند.

طیار: دیگر از القاب حضرت ابوالفضل(ع) طیار است، یعنی پرواز کننده در فضای قدس و درجات و مقامات عالی بهشت.

المستجار: از دیگر القاب حضرت، مستجار یعنی منجی و نجات دهنده است.

العبد الصالح: دیگر از القاب آن جناب عبد صالح است، چنانکه در زیارت او می‌خوانیم" السلام علیک ایها العبد الصالح المطیع لله و لرسوله"؛

حامی‌الضعیفه: از القاب مشهور حضرت ابوالفضل(ع) حامی الضعیفه به معنی حامی بانوان است به خصوص در نقشی که در دفاع از بانوان حرم و اهل بیت نبوت بر عهده داشت. (12)

ایثار و جانبازی راز و رمز تعالی حضرت عباس (ع)

با توجه به روایاتی که در شأن حضرت عباس (ع) از ائمه علیهم السلام رسیده و در آن به ایثار و فداکاری در راه امام خویش تصریح شده است، به روشنی، فضیلت و مقام آن بزرگوار آشکار می‌شود. حضرت عباس (ع) فرزند کسی است که آیه ( وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ بقره-207) در شانش نازل شد و از سلاله دودمانی است که اسوه ایثار و از خودگذشتگی بودند و سوره هل اتی، در شأن ایثار ایشان نازل شده است.

فداکاری، ایثار و جانبازی در اسلام و مکتب اهل بیت علیهم‌السلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ به طوری که امیرمومنان در جایی ایثار را برترین فضیلت اخلاقی می‌داند.

در جایی دیگر، علی (ع) ایثار را بالاترین عبادت معرفی می‌کند و در روایتی دیگر غایت و هدف تمام مکارم اخلاقی را ایثار و از خودگذشتگی می‌داند.

علی (ع) در قسمتی از نامه خود به حارث همدانی می‌فرماید: بدان که برترین مومنان کسی است که در گذشتن از جان و خانواده و مال خویش از دیگر مومنان برتر باشد.

حال در اینجا این سوال مطرح می‌شود که، مگر سایر شهیدان از جان خود نگذشتند، پس چه چیزی حضرت عباس را از سایر شهیدان متمایز می‌سازد؟

جواب این است که معرفت حضرت عباس (ع) از همه شهیدان والاتر و اطاعتش از امام خویش، کامل‌تر بود. براساس دیدگاه اسلام و مکتب اهل بیت (ع) آنچه اعمال نیک را از یکدیگر متمایز می‌سازد و ارزش اعمال را متفاوت می‌کند، همان معرفت و بینش و نیت شخص است و کلام پیامبر اسلام (ص) که فرمود:

(ضَربَةُ عَلِی یَومَ الخَندَقِ اَفضَلُ مِن عِبادَةِ الثّقلین، ارزش این فداکاری بالاتر از عبادت تمام جنّ و انس ‍است.) شاید ناظر به این معنا باشد.

در ضمن روایاتی که در مورد ثواب و عقاب عمل به صورت‌های گوناگون و متفاوت نقل شده، به این دلیل است که ثواب یا عذاب یک عمل معین، با توجه به معرفت و نیت عامل آن متفاوت می‌شود. به عنوان مثال، ثواب زیارت امام رضا (ع) در روایت‌های معتبر به صور متفاوت نقل شده است و در بعضی روایات تصریح شده که این تفاوت ثواب، به دلیل تفاوت در معرفت اشخاص است.

حضرت عباس (ع) با کمال معرفت در راه دین و امام خویش جانبازی کرد و مراحل کمال و تعالی را طی کرد.

منبع:

سردار کربلا، ترجمه العباس مرحوم مقرم، انتشارات الغدیر، ص 154

پرچمدار نینوا، شیخ محمد اشتهاردی، ص 20.

محمد ناصرعلایی، آینه حیدرنما

چهره درخشان قمر بنی هاشم، علی ربانی خلخالی، ص 146.

همان، ص 147.

همان، ص 148.

همان، ص 143.

همان، ص 147.

زندگانی حضرت ابوالفضل (ع) ، ص 25.

خصائص العباسیه، ص 131.

همان، ص 131.

همان، ص 148.

انتهای پیام