خبرنگارها این روزها به لحاظ روحی و روانی شرایط دشواری را تجربه می کنند. انتشار مداوم اخبار مربوط به مبتلایان و مرگ و میر ناشی از کرونا در کنار مشکلات و دلنگرانی هایی که خود برای حفظ همزمان پروتکل ها و تهیه خبر پیش رو دارند، روزهای سختی را مقابلشان قرار داده است. اما مگر می شود به خبر گفت برو و فردا بیا؛ من امروز حالم بد است. خبر و اطلاع رسانی هر لحظه یقه خبرنگار را می گیرد و کاری هم ندارد در چه حالی هستی، تازه اگر درست و به موقع سروقتش نروی که ضربه فنی ات می کند. در چنین شرایطی خبرنگارها برای اینکه بتوانند خود را از این وضعیت روحی و روانی بیرون بکشند و قلم و ذهنشان را همچنان پویا و زنده نگهدارند، چه راهی پیش رو دارند؟

اگر کسی کار آرام می خواهد باید برود ثبت احوال شناسنامه صادر کند

فریدون صدیقی ـ استاد روزنامه نگاری ـ در گفت و گویی با ایسنا در این زمینه می گوید: واقعیت امر این است که روزنامه نگاری یک کار پراسترس، پرتنش و پر ریسک است. روزنامه نگاری یک کار عادی و معمولی نیست که یک نُرم قاعده شکل و ماهیت نظام مند داشته باشد و روال طبیعی را دنبال کند. اگر قائل به این باشیم که خبرنگار و روزنامه نگار قرار است خبر رویدادهایی که اتفاق افتاده یا در پیش روست را بدهد، که گونه های متنوعی دارد، یک بخشی از این رویدادها هم تلخ و سرد و زخمی است که خبرنگار را آزرده می کند. همه ی خبرنگاران آسیب پذیرند در قبال جزء به جزء اخباری که از رویدادهای تلخ می دهند. بنابراین خود این شغل استرس زاست. من سال هاست توصیه می کنم این کار ریسک پذیر است. در این حرفه آدم یا سر کار است یا سر دار! البته منظورم به شوخی این بود که می گفتم دار قالی. ولی واقعیت این است که اگر کسی می خواهد کار آرامی داشته باشد باید برود ثبت احوال آنجا شناسنامه صادر کند و به تعداد جمعیت بیفزاید. شغل خبرنگاری به خودی خود کاری است پر استرس و پر تنش و همه با بیم و امید و ... مواجه اند.  

 امنیت حرفه ای روزنامه نگار هم از بین رفته 

صدیقی ادامه می دهد: مدت های مدیدی است که آسیب های بسیاری دامن گیر خبرنگاران و رسانه های ما اعم از شبکه های خبری و سایت ها و خبرگزاری ها و روزنامه ها، به دلایل مختلفی که همه از آن آگاهیم، شده است. می خواهم بگویم در میان این همه مشاغل، آسیب پذیرترین شغل، روزنامه نگاری است. قبلا این امیدواری بود که روزنامه نگار امنیت شغلی ندارد، ولی امنیت حرفه ای دارد، به این معنا که چون با حرفه ی خبرنگاری آشناست، اگر جایی کارش را از دست دهد، می رود و جای دیگری کار می کند، الان این امنیت هم از بین رفته است. حال در زیست کرونایی ما که دیگر واویلاست!

رسانه ای که من در آن کار می کردم من را تهدید می کرد

او در عین حال می گوید: شاید باید بگوییم امیدوار باشیم. به امید زنده ایم. امیدوار باشیم اتفاقی بیفتد و معجزه ای صورت بگیرد. شاید وضعیت بهتر شود. من در عمر ۴۸ سالی که کار روزنامه نگاری کرده ام و هنوز هم این کار را به شکل دیگری دنبال می کنم، آن زمان که موظف بودم به سرکار می رفتم و می آمدم و همیشه در بهترین موقعیت های ممکن که فرض کنید سردبیر روزنامه بودم، عضو شورای سردبیری روزنامه بودم و وارد مرحله ای شده بودم که خود کار، مشکل من نبود. خود کار و ذات آن را می شناختم. مشکل هم نبود؛ ولی در همان شرایط هم من دغدغه مند بودم که کاری را اشتباه انجام ندهم، یا در همان شرایط هم مخاطراتی، کار من را تهدید می کرد. حتی رسانه ای که من در آن کار می کردم من را تهدید می کرد.

اگر چشمهایمان خسته شد چه کنیم؟

صدیقی در مقام یک روزنامه نگار باسابقه چنین اظهار می کند: واقعیت این است، همه ی روزنامه نگاران در جهان با یک دغدغه و بیم و امید در قبال کارشان زندگی می کنند، منظور از بیم و امید، زنده ماندن یا مردن نیست، بودن یا نبودن نیست. روزنامه نگاران هر کدام در جاهای مختلف دنیا زندگی می کنند و هر جایی شرایط و دغدغه خودش را دارد؛ بنابراین این نگرانی و دغدغه همیشه با خبرنگاران هست، اما شکل قوی و ضعیف دارد. ما روزنامه نگاران بند بازیم. باید روی بند باشیم. چوب تعادل همیشه دستمان باشد و اگر یک لحظه از دستش بدهیم از آن بند پایین می افتیم.  سوال اینجاست که اگر خسته شدیم چه؟ اگر چشمهایمان خسته شد چه کنیم؟ می گویم مثل بایسیکل ران آقای مخملباف، باید چوب کبریت بین چشمانمان قرار دهیم تا پلکهایمان باز بماند. کار ما این است. ذات کار ما این است. نباید امید را از دست داد. همیشه باید امیدوار بود. بزرگترین امید این است که در شرایط فعلی مواظب خودمان، تندرستی و آرامشمان با همان حداقل های مقدور که در دسترسمان است و آن عنصر سلامت است، باشیم. باید امیدوار بود و اگر امیدمان را از دست بدهیم به نظرم پایان یافتیم. چون مسئله ی امیدواری در شرایط فعلی فقط شامل حال خبرنگاران نیست یک مشکل عمومی است.

چگونه در این فضا روح و روان خبرنگار سالم بماند؟

صدیقی درباره پیشنهادش برای فضای کنونی رسانه و خبر و اینکه که چگونه در این فضا روح و روان خبرنگار را می توان سالم نگه داشت؟ می گوید: خبرنگاران گرچه متاثر از زیست اجتماعی و خانوادگی و ... هستند، اما با همه ی اینها رسانه و خبر دغدغه اولشان است و دغدغه های دیگر پشت سر قرار می گیرند. خبرنگار هر روزی که احساس کند در کاری که انجام می دهد، مفید است، این بهترین تسلی برای اوست. هرزمان خبرنگار احساس کند مصاحبه ای خبری یا گزارشی تهیه کرده، عکسی گرفته که کارکرد داشته، مخاطب را درگیر کرده، برای مخاطب چاره جو و راهگشاست؛ به نظرم اتفاق فرخنده ای است که کار ما در فضای کنونی سر و کار داشتن با زیست روانی مخاطب است. اگر پزشک یا بیمارستان با زیست جسمی بیمار کار دارد ما با زیست روانی مخاطب کار داریم. ما در تشکل و در تسلای خاطر مخاطب نقش داریم. اگر بتوانیم به اندازه چند نفر هر روز این کار را انجام دهیم به نظرم کار پویایی کرده ایم. روزنامه نگاری در هر شرایطی کاری زنده و نامیراست. مدیوم های آن فرق می کند. در این شرایط نباید امیدمان را از دست دهیم نباید از قابلیت هایمان کوتاه بیاییم. روزآمد و کارآمد باشیم.

امروز روز خبرنگار نیست، روز کروناست

صدیقی در پایان می گوید، «امروز روز خبرنگار نیست، روز کروناست» و اظهار می کند: یک و سال و نیم است که هر روز، روز کروناست و کرونا همه چیز را در پرتو وجود ویرانگر خود قرار داده است. راه می رویم، می نشینیم، حصر خانگی هم ظاهرا در این ایام کفایت نمی کند. حصر استانی ما، شهرستانی ما حصر خیابانی ما و قرنطیه ها کفایت نمی کند، برای اینکه از همه ی روزنه ها وارد می شود و یقه ما را می گیرد. بنابراین امروز روز کروناست. اگر سلامتی مهم تر است، اول باید سالم بود تا سالم فکر کرد، سالم رفتار کرد، پس به نظرم هر روز روز کروناست. نه روز پزشک، نه روز دندانپزشک و نه روز معلم.  همه اینها در پرتو آثار مخرب کرونا به حیات خود ادامه می دهند و همه ما این کار را می کنیم. آن رفتگری هم که در این شرایط بزرگواری می کند و زباله ها را جمع می کند، او هم متاثر از این فضاست. جراح و پزشک بزرگواری که به بخش های مختلف در فضای فعلی با حداقل امکانات سرک می کشد، برای نجات بیمارانش تلاش حداکثری می کند، آن هم به نظر من متاثر از فضای کروناست و می داند روز کروناست. 

انتهای پیام