محققان معتقد هستند ردپای "تغییر اقلیم" در بسیاری از این مشکلات دیده میشود، آنها میگویند از سال ۱۳۷۰ که بحث تغییر اقلیم به گستردگی در رسانههای غربی طرح میشد از مناطق بهرهبر و زیانبر از این امر نیز سخن به میان میآمد.
کارشناسان اعتقاد دارند بهطور کلی در آن زمان کشورهای شمالی که در عرضهای میانه و بالا جای گرفتهاند در گروه بهرهبران دستهبندی میکردند، چون با گرمایش فراگیر امکان کشت در بسیاری از سرزمینهایی که دارای فصل سرد طولانی بودند، فراهم میشد و مناطقی با اقلیم گرم تا نیمهگرمسیری و خشک تا نیمه خشک، مانند ایران در گروه سرزمینهای زیانبر دستهبندی میشدند.
اساتید دانشگاه معتقدند "امروزه با داشتن آگاهی و مدارک بیشتر در زمینه تغییر اقلیم با اطمینان بیشتری میتوان در این زمینه داوری کرد، نیازهای پایه همه آدمیان شامل خوراک، آب، تندرستی و مکانی برای زندگی است و تغییر اقلیم بر همه این نیازهای پایهای اثر آشکار میگذارد".
برخی از محققان معتقدند که گرمایش جهانی موجب تغییر اندازه و فراوانی رخداد آنها میشود، برای نمونه گرمایش فراگیر سبب افزایش دماهای بیشینه، کمینه و کاهش طول فصلهای سرد خواهد شد، پرفسور رائینی در این زمینه میگوید: این پیشآمدها موجب افزایش نیازآبی گیاهان میشود بنابراین برای تولید گیاهی نیاز به آب بیشتری است، کاهش دوره سرما به این معنی است که نیاز سرمایی درختان و گیاهانی که برای گلانگیزی به دماهای پایین نیاز دارند تامین نمیشود.
تخریب جنگل های مازندران از طریق فشار محیط زیستی و تغییر اقلیم
عزیز عابسی عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل در گفتوگو با ایسنا با اشاره به اینکه وضعیت امروز محیط زیست نتیجه تعادلی است که طی چند صد هزارسال گذشته به طور خاص و بعد از اخرین عصر یخبندان در هزار سال پیش آغاز شده است، گفت: در سال های اخیر بعد از انقلاب صنعتی به خصوص در چهل، پنجاه سال اخیر بعد از جنگ جهانی دوم که روند صنعتی شدن و استخراج منابع نفت و گاز و زغال سنگ سرعت یافت، ورود گاز های گلخانه ای موجب ایجاد پدیده گرمایش دهانه زمین شده و نتیجه گرم شدن زمین براساس مدل های اقلیمی، کاهش بارش، افزایش تبخیر و خشک تر شدن فلات مرکزی ایران از جمله منطقه مازندران است.
عابسی اظهار کرد: پیش بینی میشود افزایش دما تا سه، چهار درجه در بخشی از نقاط ایران به خصوص محدوده دریای خزر، کاهش بارندگی و افزایش تبخیر به وقوع بپیوندد. این امر موجب میشود که نظم جدیدی لازم باشد، در واقع به وضعیت جدیدی برسیم که در نهایت به یک تعادل جدید ختم شود.
وی با اشاره به اینکه تعادل جدید به معنی ایجاد تغییراتی که از ۲۰ سال گذشته آغاز شده و تا ۱۰۰ سال آینده تصویری از آن به دست خواهد آمد، گفت: به نظر میرسد این تصویر جدید مثبت نیست و جای نگرانی دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل معتقد است که گرمایش جهانی زمین و در ادامه کاهش بارندگی و خشکتر شدن محدوده شمال ایران یا حتی فلات مرکزی، موجب اعمال فشار بیشتر به جانوران میشود، چرا که این خشک شدن، موجب تغییر در وضعیت علوفه، مراتع، افزایش فرسایش و از بین خاک و غیره خواهد شد.
عابسی به این نکته اشاره میکند که نقش انسان در تحقق این فشار به حیات جانوران پررنگ است، انسان به عنوان یک موجود هوشمند فشار را از خود به محیط زیست منتقل میکند، به عنوان مثال اگر با مشکل کمآبی رو به رو شد، به دنبال رفع این مشکل میرود، برای این امر به رودخانهها و منابع آب زیرزمینی فشار میآورد، در واقع این تاثیر غیرمستقیم خشکسالی است که دسترسی به آب برای انسانها را کاهش داده و انسانها نیز به محیط زیست خود فشار بیشتری وارد میکنند.
افزایش مهاجران اقلیمی و کلانشهر شدن شهرهای مازندران
عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل با ابراز تاسف از ساختو ساز بیرویه در اراضی جنگلی مازندران و از بین رفتن این جنگلها در مناطقی همچون لفور، سوادکوه، دو هزار و سه هزار تنکابن و غیره، به محیط زیست فشار زیادی آورده شده است.
وی معتقد است، اگر فشار شرایط اقلیمی به انسان بیشتر شود این فشار به محیط زیست از طریق انسان نیز منتقل خواهد شد و شاهد افزایش ورود توریست و یا مهاجر اقلیمی خواهیم بود، موضوعی که بسیاری از شهرهای مازندران را به یک کلانشهر تبدیل کرده است، این امر موجب افزایش تجاوز به طبیعت شده و جانوران دیگر جایی برای زندگی ندارند.
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه تصور کنید ببر مازندران اگر منقرض نشده بود الان کجا باید زندگی میکرد، گفته که، امروز دیگر میانکاله نیز برای محیط زیست مناسب نیست و به یک منطقه صنعتی و گردشگری تبدیل شده و جایی برای طبیعت وجود ندارد که این ببرها، پلنگ ها و موجودات وحشی زندگی کنند.
عابسی در ادامه به موضوع کمبود منابع آب زیرزمینی در مازندران اشاره کرد و معتقد است به طور طبیعی اگر آب کمتر در دسترس باشد انسان برای تامین آن به سوی منابع زیرزمینی روی میآورد.
وی تصریح کرد که، حدود 100 سال پیش برای تامین آب از اعماق زمین در مازندران برای کاشت برنج، برقی وجود نداشت تا بتواند به وسیله موتورپمپها، از زیرزمین آب را استخراج کنند، این اراضی به رودخانهها و آببندانها وابسته بودند و تامین شرایط آبی ممکن بود اما این روزها، حتی با موتور و تجهیزاتی چون برق، به سختی آب اراضی کشاورزی تامین میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل خاطرنشان کرد که، روند کمی پساب زیرزمینی به سمت بدتر شدن میرود، آبخوانها افت میکنند و از لحاظ کیفی نیز با افزایش نیترات، شاهد آلودگیهای بیشتری هستیم، بنابراین این مشکلات موجب میشود تا فشار به طبیعیت همچنان از سوی انسانها ادامه داشته باشد.
به گزارش ایسنا، به نظر میرسد با شرایط موجود، باید برنامهریزی در زمینه استفاده بهینه از منابع آب با نگاهی محیط زیستی، برنامهریزی برای بهنژادی گیاهانی که سازگار اقلیم آینده خواهند بود، ارائه راهکار برای بیمه فرآوردههای گیاهی برای کاهش آسیب پدیدههای اقلیمی، برنامهریزی برای مبارزه با علفهای هرز، آفات و بیماریهای تازه وارد و غیربومی و برنامهریزی برای کاهش شدت اثرگذاری بر بخش دامی و شیلاتی باید در دستور کار قرار بگیرد.
همچنین سیاستگذاران در مازندران باید همسو با سیاست کلان کشور، برپایه توافقنامه پاریس، نسبت به کاهش مصرف سوختهای فسیلی و برنامهریزی برای افزایش کارآیی مصرف سوخت در مراکز صنعتی، راهکارهایی در پیش گیرند و در زمینه فرهنگسازی و آگاهیرسانی به مردم سرمایهگذاری کنند، از سوی دیگر، در زمینه سازگاری با این شرایط، مسئولان باید سیاستهایی را در پیش گیرند تا در همه زمینههایی که تغییر اقلیم اثر برگشتناپذیری بر آن بخش گذاشته است بهبود یابد.
گزارش از: نیایش عرب خبرنگار ایسنا مازندران
انتهای پیام
نظرات