به گزارش ایسنا،  نشست شبکه ملی تحقیقات کشور به صورت مجازی و با حضور دکتر باقر لاریجانی؛ رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، دکتر فرید نجفی؛ معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، دکتر علیرضا رئیسی؛ معاونت بهداشت وزارت بهداشت و دکتر قاسم جان‌بابایی؛ معاونت درمان وزارت بهداشت برگزار شد.

دکتر فرید نجفی در این مراسم با اشاره به اهمیت بیماری دیابت از لحاظ بار بیماری گفت: بر اساس مطالعات GDB (مطالعات بار بیماری‌ها در جهان)، دیابت هشتمین علت بار بیماری‌ها در جهان و هفتمین علت بار بیماری‌ها در ایران است و بار بسیار سنگینی را به کشور و دنیا تحمیل می‌کند.

معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت ضمن تاکید به لزوم تعیین اولویت‌ها و نقشه پژوهشی کشور و اهمیت آن در کشورهای در حال توسعه تشریح کرد: یکی از نکات خیلی مهمی که تاکید کردیم بحث تعیین اولویت‌ها و نقشه پژوهشی کشور بود. در زمینه بیماری‌ها ۱۰ بیماری مهم کشور را تعیین کردیم که یکی از آن‌ها دیابت است.

وی ادامه داد: بحث Research Trial Setting یکی از نکات مهم است که در همه کشورها چه کشورهای در حال توسعه و چه کشورهای پیشرفته به آن تاکید می‌شود که اهمیت آن در کشورهای در حال توسعه چندین برابر کشورهای پیشرفته است. به دلیل اینکه ما منابع کم‌تری داریم و حیف است که این منابع را پراکنده هزینه کنیم.

وی ضمن مقایسه مبالغ گرنت‌های اعطا شده در دنیا با ایران افزود: اخیرا برای نیماد یک کارگروهی تشکیل شد تا Granting Body یا مراکز اعطاکننده گرنت در دنیا را بررسی کنیم تا ببنیم آن‌ها چگونه گرنت می‌دهند. مثلا بسیاری از این مراکز در استرالیا، انگلیس و آمریکا، بودجه سالانه آن‌ها چیزی حدود ۱۵۰ میلیارد دلار است؛ در حالی که این رقم در جایی مثل نیماد، حدود دو میلیون دلار در سال است که اصلا قابل مقایسه نیست. این نشان می‌دهد که ما باید به بحث اولویت‌های پژوهشی خیلی توجه کنیم.

نجفی با عنوان این‌که پرداختن به بحث مراقبت سلامت و بحث درمان موضوعی مهم در تحقیقات است و نیماد هم به هر دو وجه این موضوع توجه دارد، گفت: تحقیقات تقاضا محور، بخش جدیدی است که نیماد به آن توجه داشته ودر نامه‌هایی از معاونت بهداشت و معاونت درمان خواسته شده موضوعات مورد علاقه را به شکل عادلانه ارائه بدهند و با تقبل ۵۰ درصد از هزینه توسط نیماد ما این نیازها را پاسخ دهیم و خوشبختانه پاسخ‌های خوبی از حوزه‌های مرتبط گرفته شده است.

وی ادامه داد: در جلسه‌ای که با دکتر قانعی؛ رئیس کمیته فناوری نیماد داشتیم، با تفاهم و گفتگویی که صورت گرفت در این زمینه، حدود هفت میلیارد تومان اعتبار از ستاد توسعه زیست فناوری در اختیار نیماد قرار گرفت که پروژه‌هایی که در سطح کشور ارائه می‌شود، ستاد توسعه زیست‌فناوری هم سرمایه‌گذاری می‌کند. این اتفاقی است که به طرق مختلف می‌تواند با معاونت بهداشت و معاونت درمان در حوزه‌هایی که ما به فکر مراقبت و درمان هستیم می‌تواند اتفاق بیفتد.

نجفی شبکه‌های تحقیقاتی را اتاق فکر کشور برای طراحی تحقیقات دانست و گفت:نگاهم به شبکه‌های تحقیقاتی به عنوان حلقه واسطی است که بین معاونت بهداشت، معاونت درمان و معاونت تحقیقات و فناوری قرار دارد. این موضوعی است که در شبکه تحقیقات دیابت افتاده و به نوعی اولویت‌های تحقیقاتی و نقشه پژوهشی کشور به نوعی شکل گرفته و این به ما کمک می‌کند.

وی مجددا به توجه نیماد به فراخوان‌های تقاضا محور اشاره کرد و گفت: از این به بعد هر طرحی که در نیماد قرار می‌گیرد؛ به جای این‌که فراخوان باز اعلام کند، فراخوان تقاضا محور و مبتنی بر نقشه پژوهشی بیماری‌های کشور است، اعلام شود که این اتفاق الان در مورد سرطان در حال انجام است. در دیابت هم قبلا این اتفاق افتاده و از این به بعد هم در کنار شبکه تحقیقات، اولویت‌هایی که از طرف شبکه تحقیقات اعلام می‌شود را به فراخوان می‌گذارد و سعی می‌کند این موارد را در نظر بگیرد.

نجفی ضمن تاکید مجدد به اهمیت اولیت‌های پژوهشی و کاربرد آن‌ها در مراکز اعطای گرنت افزود: ما در کشور شورای علوم تحقیقات و فناوری داریم که زیر نظر ریاست جمهوری شکل می‌گیرد و مسئولیت کلی آن با وزارت علوم است. اما یک حوزه‌اش به طور مشخص با وزارت بهداشت مرتبط است و آن سلامت، امنیت غذایی و رفاه اجتماعی است که معاونت تحقیقات و فناوری وزارتخانه در راس آن قرار می‌گیرد. این اتفاق در آن‌جا هم افتاده و تعیین اولویت‌های تحقیقاتی در کل کشور در حال طراحی هستیم و حتما اصرار داریم که آن اولویت‌ها در اختیار شبکه‌های تحقیقاتی و معاونت‌های تحقیقاتی و معاونت‌های درمان قرار بگیرد تا آن‌ها را بازبینی کنند. مجموعه این اولیت‌ها می‌تواند در اختیار مراکز اعطای گرنت قرار بگیرد که یکی از آن نیماد است.

وی الگویی که در نیماد در حال طراحی است را  برگرفته از بهترین مراکز اعطای گرنت در دنیا دانست و گفت: در بررسی انجام شده، مراکز اعطای گرنت در کانادا، استرالیا، آمریکا و حتی روسیه و چین مورد ارزیابی قرار گرفته و ما برای اولین بار در نیماد فاوندهای به شکل استراتژیک فاوند و پارتنرشیپ فاوند را طراحی می‌کنیم.

نجفی با ذکر مثالی تشریح کرد: مثلا اداره سالمندان معاونت بهداشتی می‌تواند در کنار ما قرار بگیرد و گرنت کاری را که می‌خواهند انجام دهند را هم از نیماد و هم از معاونت بهداشتی می‌توانند تامین کنند. این مجموعه اقداماتی است که ما سعی کردیم در مشخص کردن مشکلات کشور و توجه دقیق‌تر و کامل‌تر به حوزه‌هایی که نهادهای کشور به آن علاقه‌مند باشند، سعی کردیم به آن‌ها توجه کنیم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت علوم در پایان موضوع ترجمان دانشی را یکی مهم‌ترین اقدامات عنوان کرد و ادامه داد: بحث ترجمان دانش خیلی حائز اهمیت است که باید هم در حوزه سیاست‌گذاری و هم در حوزه تولید دانش و هم در حوزه اجتماعی و هم در حوزه اقتصادی باید مورد توجه قرار گیرد. امروزه بحث اقتصاد دانش‌بنیان مسئله‌ای است که قابل تفکیک از حوزه‌های اجرایی و حوزه‌های دانشی نیست. ما سعی کردیم در این مجموعه حوزه‌های اقتصادی و شرکت‌های دانش‌بنیان هم به نوع مناسبی ببینیم.

دکتر باقر لاریجانی در خصوص اقداماتی که در شبکه تحقیقات دیابت، انجام شده به تدوین چارچوب ارائه خدمت در دیابت، تدوین و بومی‌سازی گایدلاین‌های مرتبط با دیابت مثل گایدلاین‌های روزه‌داری در دیابت و روزه‌داری، ایجاد سامانه و نرم‌افزار ثبت دیابت و فرآیند شکل‌گیری کلینیک‌های دیابت اشاره کرد.

وی ضمن اشاره به تدوین نقشه تحقیقات دیابت، تشریح کرد: ما در مرکز تحقیقات بررسی کردیم که در حوزه تحقیقات دیابت کجا هستیم و چه کارهایی در حال انجام است و در چه بخش‌هایی از این تحقیقات گپ وجود دارد.

لاریجانی لزوم توجه به تحقیقات جامع در کشور را امری مهم دانست و تاکید کرد: واقعیت این است که ما از تکرار تحقیقات کوچک دستاوردی پیدا نمی‌کنیم. ما باید مشکل کشور را به صورت جامع ببنیم. اگر مسئله دیابت را می‌خواهیم حل کنیم نباید تحقیقات کوچک در مورد شیوع آن انجام دهیم. ما باید مسائل مربوط به آن را بررسی کنیم و زمینه‌های ژنتیکی، تغذیه، کنترل، مراقبت و ... را بررسی کنیم.

وی همچنین به پروژه‌های بزرگ و تحقیقات جامع انجام شده در شبکه تحقیقات مثل پروژه STEP و مطالعات بار جهانی بیماری‌ها اشاره و برنامه‌های آتی شبکه تحقیقات را ذکر کرد.

دکتر علیرضا رئیسی نیز در این مراسم عملکرد شبکه تحقیقات دیابت را مناسب دانست و گفت: این مرکز تحقیقات در سطح کشور از معدود بخش‌هایی است که تولیدات و رویکرد آن در نظام شبکه و نظام درمان بسیار قابل لمس است و برای ارزیابی عملکرد این مراکز باید یک شاخصی اضافه شود و در خصوص این مراکز از ما هم نظرسنجی کنند. تا از نگاه‌های مختلف سنجش انجام شود.

معاونت بهداشت وزارت بهداشت به دیدگاه‌های مختلف در مورد تحقیقات مرتبط با بیماری‌ها اشاره کرد و گفت: در مورد تحقیقات هر بیماری غیر واگیری چند نوع دیدگاه وجود دارد: ۱. شناخت بیماری، فیزیوپاتولوژیکی و ارتباط با سایر بیماری‌ها، ۲. شیوع و بروز بیماری، ۳.پیشگیری از بیماری، ۴. درمان بیماری و ۵. توانبخشی آن بیماری. 

وی افزود: این‌ها حیطه‌هایی هستند که در شبکه‌های تحقیقاتی باید به آن‌ها توجه شود و آن را به صورت پازل و بخش‌های مختلف تحقیقات در نظر گرفت. نمی‌توان در مورد یک بیماری مثل فشار خون صحبت کرد ولی در مورد توانبخشی آن شواهد و تحقیقات نداشت و یا در مورد پیشگیری و درمان آن صحبت نکرد.

رییسی ضمن عنوان این‌که برای هر بیماری یک شبکه مراقبت و درمان وجود دارد و ما باید برای هر بخش از این شبکه محتوا و گایدلاین تدوین کنیم، تشریح کرد: مثلا برای مراقبت و درمان دیابت، ما فرد، خانواده ، محله، خانه بهداشت، مرکز بهداشت، کلینیک‌های دیابت پزشکان عمومی، کلینیک‌های دیابت متخصصین و کلینیک‌های توانبخشی داریم که باید به هر کدام از این بخش‌ها توجه داشته باشیم و تحقیقات و سنجش‌ها را در حوزه‌های مختلف این شبکه مراقبت، انجام دهیم. 

وی در پایان با اشاره به اهمیت توجه به مسائل حوزه سالمندان در کشور، نبود توجه به مسائل این حوزه را یکی از آسیب‌ها در کشور دانست و گفت: الان نزدیک به ۱۰ درصد در کشور سالمند داریم ولی در دو سه دهه آینده می‌رسیم به ۲۵ درصد ولی در مورد آن فکری نکردیم و باید در این حوزه بیشتر کار کنیم. 

در ادامه این نشست دکتر قاسم جان بابائی به نقش مهم بیماری‌های متابولیکی در افزایش عوارض و مرگ‌ومیر در دوران کووید اشاره کرد و گفت: چیزی که در این دوران مشخص شد این است که اگر چه کووید را یک بیماری واگیری می‌دانند ولی واقعیت این است که چیزی که باعث افزایش مرگ‌ومیر و عوارض آن در کشور و دنیا شده، مشکلات متابولیکی آن است. چیزی که در این بیماری ویروسی بیمار را از بین می‌برد اختلالات متابولیکی و پاسخ ایمنی است که ناشی از بیماری و ناشی از درمان‌ها است.

معاونت درمان وزارت بهداشت ادامه داد: بیشترین مرگ ومیر ما در سنین بالا اتفاق افتاده است و در زمان همه‌گیری کرونا ۷۴ درصد مرگ و میر در کشور در افراد بالای ۶۰ سال بود. در بعضی استان‌هایی که دیابتی بیشتر داشتند و یا افراد مسن بیشتر داشتند، مثل برخی استان شمال‌غرب کشور و استان‌های مرکزی، تا ۸۰ درصد مرگ‌ومیر بالای ۶۰ سال بود و این نشان می‌دهد که خیلی مهم است که عوارض این بیماری را بشناسیم و اگر بیماری‌های متابولیسمی را کنترل کنیم، می‌توانیم از مرگ و میر و عوارض بیماری جلوگیری کنیم.

جان‌ بابایی در پایان به نقش متخصصان بیماری‌های متابولیکی در درمان کووید اشاره کرد و گفت: در برخی بیمارستان و مراکز بیماران کووید که بیمارهای زمینه‌ای مثل دیابت داشتند را در بخش‌های دیگری بستری می‌کردند و متخصصان بیماری‌های متابولیکی در کنار متخصصان عفونی به درمان آن‌ها می‌پرداختند و مشاهده شد که  در بیمارستان‌ها و استان‌هایی که تیم متخصصان بهتری در زمینه بیماری‌های متابولیکی وجود داشت، آمار مرگ و میر کم‌تری دیده شد.

انتهای پیام