خسرو طالب زاده در نشست مجازی «اسناد ملی و میراث مکتوب؛ پلی به آینده» که به همت سازمان اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال کشور برگزار شد، با بیان اینکه نقش و کارکرد سند در توسعه کشور تا حدودی مورد غفلت واقع شده است، اظهار کرد: به این جنبه از مفهوم سند خیلی توجه جدی و شایسته نشده است.

وی با اشاره به تاخیر ۷۰ ساله تاسیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، افزود: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در سال ۱۳۴۹ و ذیل سازمان امور اداری و استخدامی کشور تاسیس شده و لذا این تاخیر در تاسیس چنین سازمانی ضایعات زیادی به همراه داشته و بخش قابل توجهی از اسناد گردآوری و ثبت و ضبط نشده است.

معاون اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، فلسفه تاسیس این سازمان را جمع آوری اسناد دستگاه های دولتی دانست و اضافه کرد: بخش قابل توجهی از اسناد جمع آوری شده مربوط به اسناد میراثی و نفیس است، اما نسبت به اسناد ملی درصد کمی را تشکیل می دهند.

طالب زاده، از جمع آوری چهار میلیون و ۳۰۰ هزار پرونده اسنادی طی ۵۱ سال گذشته خبر داد و عنوان کرد: از این میزان تنها ۴۵ هزار سند مربوط به میراث مکتوب تاریخی و نفیس است؛ البته رویکرد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و محصولات تولیدی آن بیشتر به نفع میراث ارزشمند تاریخی بوده است.

وی میراث مکتوب و نفیس را منبعی برای تحقیقاتی تاریخی در حوزه های معین همچون ادبیات، فرهنگ، اندیشه، حوادث و وقایع و رجال گذشته دانست و گفت: اسناد ملی تجربه زیسته و دانش ضمنی دستگاه های دولتی است. در واقع سازمان اسناد و کتابخانه ملی و آرشیو ملی ایران تبلور تجربه و دانش مدیریتی کشور در پنج دهه گذشته محسوب می شود.

معاون اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، با بیان اینکه متاسفانه تاکنون جامعه ما نتوانسته از تجربیات گذشته خودش استفاده کند، متذکر شد: بخش قابل توجهی از تجربیات حکومتی و مدیریتی کشور به نسل های بعد منتقل نمی شود.

وی به نقش دنیای مدرن در بی حافظگی و کم اعتنایی جامعه معاصر به تجربه نسل های گذشته اشاره و خاطرنشان کرد: بشر در دنیای مدرن تحت بمباران اطلاعات و داده ها قرار دارد و اطلاعات ورودی آنقدر زیاد است که دیگر دانش و تجربه گذشته ناکارآمد شده؛ در چنین شرایطی تجربه اصیل از بین می رود و تجربه آنی، پراکنده، خام و غیر زیستی جایگزین آن می شود.

طالب زاده، جامعه ایرانی را جامعه کوتاه مدت دانست که تجربه های مدیریتی به نسل های بعد منتقل نمی شود و اظهار کرد: سند به عنوان منعکس کننده تجربیات زیسته می تواند این ضعف را جبران و تجربه نسل های مدیریتی گذشته را به نسل های جدید منتقل کند.

معاون اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، با اشاره به نقش اسناد در توسعه پایدار دانش محور، ادامه داد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران می تواند در توسعه کشور نقش برجسته ای داشته باشد و به جای ذخیره کردن اسناد، راهکار دسترسی مدیران به این اسناد را تعریف کند؛ متاسفانه سازمان اسناد تاکنون نتوانسته قابلیت، فواید و کارکردهای توسعه ای خودش را نشان دهد.

وی با بیان اینکه اسناد ملی از ۸۰ منشا حاکمیتی گردآوری شده است، خاطرنشان کرد: باید این داده های خام را ساختاریافته، سازمان یافته، پردازش و داده کاوی کنیم و مجدد به دستگاه ها بازگردانیم، یعنی هر مدیری باید بتواند به صورت شبکه ای به سازمان اسناد متصل شود و از اسناد استفاده کند.

طالب زاده، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران را بایگانی نظام مدیریتی کشور دانست که باید ارتباط لحظه ای با مدیران داشته باشد و گفت: سازمان اسناد زمینه مطالعات و تحقیقات تخصصی در حوزه های مالی، صنعتی، اقتصادی، بازرگانی، تجاری، بهداشتی، درمانی و قضایی را فراهم می کند.

ژاله حساس خواه، مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال کشور نیز، اسناد ملی را شناسنامه هویتی یک ملت دانست و اظهار کرد: اسناد ملی و تاریخی معیاری برای شناسایی کمبودها و کاستی ها و قوت ها و مزیت ها در دوره معاصر است.

وی با بیان اینکه از لا به لای اسناد و مدارک تاریخی می توانیم اطلاعات و آگاهی های مربوط به هویت اجتماعی را بیرون بکشیم، افزود: برای اینکه درست ببینیم و درست و منصفانه قضاوت کنیم، به اسناد ملی نیاز داریم. در واقع اسناد ملی در پژوهش های تاریخی مانند چراغ راهنماست و مورخ با استفاده از اسناد به عنوان مصالح به بازسازی تاریخ می پردازد.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال، اسناد ملی را میراث پیشینیان ما دانست و یادآور شد: اسناد ملی و میراث مکتوب هدیه ای از نسل های پیشین به نسل های بعدی هستند و لذا هرچقدر بیشتر به اسناد هویتی توجه کینم، نشان می دهد که کشور متمدن و فرهیخته ای هستیم.

حساس خواه، شاخص فرهیختگی و تمدن کشورها را میزان توجه و مراقبت آنان از اسناد ملی دانست و عنوان کرد: این اسناد در فضای بین المللی نشان دهنده تنوع ملت ها و گوناگونی فرهنگ ها و نژادها و زبان هاست لذا آرشیو ملی هر کشور یکی از شاخص های توسعه فرهنگی آن کشور محسوب می شود.

وی اسناد ملی را پلی به سوی آینده دانست و تصریح کرد: به کمک اسناد ملی در کنار تاریخ شفاهی می توانیم به زوایای تاریک تاریخ نور بتابانیم و داشته هایمان را بهتر و بیشتر درک کنیم.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال، با بیان اینکه نیاز مورخان تاریخ معاصر به اسناد و مدارک اهمیت آرشیو ملی را اثبات می کند، متذکر شد: هیچ مورخی نمی تواند بدون تکیه بر اسناد ملی، تاریخ معاصر جامعه خویش را به نگارش درآورد.

وی روز اسناد ملی و میراث مکتوب را یادآور نقش انکارناپذیر سازمان های مرجع در تامین اسناد و مدارک مورد نیاز جامعه دانست و اضافه کرد: برای هر محقق، پژوهشگر و دانشگاهی ضرورت دارد با سازمان اسناد و کتابخانه ملی آشنا شود.

حساس خواه، با بیان اینکه بسیاری از اندیشمندان ریشه مشکلات و چالش های جامعه معاصر را ناشس از عدم استفاده بهینه از ذخیره دانایی می دانند، گفت: یونسکو دنیای مدرن را دنیای داشتن اطلاعات می داند، زیرا اطلاعات قدرت ایجاد می کند و لذا دسترسی جهانی به اطلاعات، موجب توزیع مساوی قدرت می شود و برای همگان فرصت برابر جهت انتخاب آگاهانه و ایفای نقش سازنده در جامعه و تعامل کامل با گفتمان عمومی و فرایندهای دموکراتیک را فراهم می کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، افزایش سطح اطلاعات غلط را یکی از آفات دنیای مدرن دانست و بیان کرد: جامعه دانایی محور که سطح بالایی از سواد اطلاعاتی را به همراه دارد قدر است با تکیه بر منابع تاریخی، اطلاعات معتبر و قابل اعتماد را از اطلاعات نادرست که با هدف انحراف افکار عمومی طراحی شده، تشخیص دهد.

وی با یبان اینکه یونسکو بر مرکزیت آرشیوها و کتابخانه های ملی جهت تحقق جامعه دانایی محور تاکید دارد، اظهار کرد: همه کشورها باید چارچوب هایی برای حفظ و دسترسی به میراث مستند از جمله دیجیتاب را تهیه و اجرا کنند، زیرا آرشیوها نگهبان حافطه جمعی بشریت است که از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود.

حساس خواه، آرشیوها را اساس جامعه دانایی محور و منبع کلیدی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار دانست و گفت: نباید اجازه دهیم که اسناد ملی از بین بروند لذا نیازمند ترویج فرهنگ پاسداری از اسناد ملی و میراث مکتوب در میان مردم هستیم.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال، با بیان اینکه حافظه تاریخی هر ملت طی نسل های مختلف دچار نوسان می شود، عنوان کرد: آرشیوها حافظان اسناد ملی و مدارک متقن هستند که می تواند جای خالی حافظه فراموش شده یک ملت را پُر کنند؛ البته آرشیو پدیده تازه ای نیست و از قدیم وجود داشته است، اما با ایجاد حکومت ها و دولت ها بر اهمیت سیاسی آرشیوها افزوده شد. همچنین ظهور تکنولوژی دسترسی به اسناد ملی و سیاست های حاکم بر آن را تحت تاثیر قرار داده است.

وی قدمت آرشیو در ایران را مربوط به دوره هخامنشی دانست و خاطرنشان کرد: آرشیوهای ملی حافظه دولت ها، ملت ها و جهان را شکل می دهند و لذا آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران حافظه ملی ایرانیان است که علاوه بر نگهداری نسخ خطی ارزشمند، از اسناد اداری و مدیریتی که تجربه و سابقه برنامه ریزی، سیاستگذاری و تصمیم سازی در نظام اداری کشور را نشان می دهد، حفاظت می کند.

حساس خواه، آرشیو ملی ایران را یکی از قدرتمندترین سازمان ها در منطقه غرب آسیا دانست که بخش مهمی از تاریخ جهانی که روزگاری در حوزه نفوذ ایران قرار داشته را در خود جای داده و یادآور شد: این سازمان با کمک ۱۲ مدیریت منطقه ای و استانی به دنبال افزایش غنای گنجینه اسناد ملی است.

به گزارش ایسنا، در این نشست مجازی غلامرضا عزیزی و ناصر عظیمی نیز به سخنرانی پیرامون پژوهش های تاریخی و محلی پرداختند.

انتهای پیام