اثرات این فناوری در حوزه نانو مواد و پزشکی بسیار چشمگیر بوده است. طراحی و ساخت حسگرهای زیستی، مواد هوشمند و نانو داروها از مواردی هستند که همیشه اخباری از آن‌ها شنیده می‌شود. در ایران نیز این فناوری بیش از یک دهه قبل شروع شده و ایران اکنون جایگاه اول منطقه و جایگاه پنجم دنیا را در اختیار دارد. محققان در پژوهشی با عنوان «اهمیت نانو فناوری در سلامت مواد غذایی» آورده‌اند، نانو فناوری شناخت، تولید و به کارگیری مواد در ابعاد کوچکتر از ۱۰۰ نانومتر در مقیاس اتمی، مولکولی و ماکرو مولکولی است.
این پژوهش که توسط احمد مهرآوران استادیار نانوفناوری دارویی مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، سارا اسدپور دانشجوی دکترای بیولوژی سلولی ملکولی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، فاطمه فیروزی کارشناسی ارشد میکروبیولوژی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، مهدی فخار دانشیار انگل شناسی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، محمدرضا شیران دانشیار فارماکولوژی مرکز تحقیقات فرآورده‌های گیاهی و دامی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و جواد اختری استادیار نانوفناوری پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شده نشان می‌دهد، نانوفناوری در حوزه پزشکی و سلامت بسیار تأثیرگذار بوده است و بیشتر کاربردهای آن را در پزشکی و داروسازی می‌توان در دارورسانی به سرطان خلاصه کرد.
تأثیر فناوری نانو و کاربردهای آن در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی بی‌شمار است و این کاربردها در مراحل مختلف از جمله بهبود طعم و رنگ مواد غذایی، سلامت غذا، بسته‌بندی و نگهداری مواد غذایی، تولید غذا و فرآیندهای غذایی می‌تواند باشد. فناوری نانو با استفاده از روش‌های گوناگون بخصوص ضدعفونی و ضد میکروبی نمودن سطوح، حفاظت آنتی اکسیدانی و دستورزی و کنترل فعالیت آنزیم‌ها می‌تواند در نگهداری مواد غذایی مؤثر واقع شود.
کلیه موجودات زنده برای ادامه حیات و زندگی در تکاپو و جستجوی غذا هستند و این امر بزرگ‌ترین و مهم‌ترین نیاز همه موجودات زنده است، بشر نیز این ضرورت غریزی را دنبال می‌کند. زنجیره غذایی انسان با تأمین غذای سایر حیوانات اهلی و غیراهلی نیز گره خورده است. به گونه‌ای که بشر امروز بایستی منابع غذایی دام‌های خود را نیز تأمین کند تا بتواند نیاز رو به رشد غذایی و تنوع غذایی جامعه را تأمین کند.
محققان می‌گویند، نانوتکنولوژی به عنوان یک فناوری نوظهور که در تمام جنبه‌های زندگی بشر وارد شده است، می‌تواند در این مهم هم تأثیرگذار باشد. واضح است که امروزه نانوتکنولوژی از تولید مواد غذایی تا حمل و نقل، بسته‌بندی و رسیدن به دست مصرف کننده وارد شده است و در تأمین سلامت این مواد و رفع آلودگی‌های مختلف میکروبی هم ایفای نقش می‌کند. روز به روز بر استقبال مردم از محصولات بر پایه نانو افزوده می‌شود و می‌توان این فناوری را نماد کامل همکاری در سلامت مواد غذایی از مزرعه تا سفره در نظر گرفت.
یکی از موارد اثر نانوتکنولوژی در صنایع غذایی، رفع آلودگی‌های میکروبی در مراحل مختلف خصوصا در مرحله بسته‌بندی تا مصرف است. استفاده از نانو ذرات مختلف و کامپوزیت‌های آغشته به نانو ذرات، نانوفیلم‌ها و... سبب بهبود کیفیت و ماندگاری مواد غذایی نیز شده است. در کنار مزیت‌های گفته شده از آنجا که ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ذرات در دنیای نانو تغییر می‌کند، سمیت و اثرات ناشناخته آن‌ها را هم نباید نادیده گرفت.
براساس این پژوهش، ورود این ذرات به مواد غذایی یا تماس نزدیک با آن‌ها در بسته‌بندی مواد غذایی ممکن است خطراتی را ایجاد کند. به هر حال علم نانوتوکسیکولوژی به موازات نانوتکنولوژی در حال پیشرفت است و همانطور که کاربردهای بیشتری از این فناوری شناخته می‌شود، راه به سمت شناخت سمیت احتمالی آن‌ها نیز هموارتر می‌شود. به هر حال وظیفه سازمان‌های نظارتی در کشورها مانند سازمان غذا و دارو باید این عوارض را بررسی کرده و فقط به موارد بسیار ایمن اجازه تولید و کاربری دهند.
افزایش ماندگاری مواد غذایی و حذف آلودگی‌های میکروبی و جلوگیری از فساد آن‌ها و بسیاری موارد دیگر می‌تواند با کمک این فناوری هر روز بهبود یابد و امید است که همکاری بین علوم سبب ایجاد یک زنجیره غذایی ایمن، سالم و پایدار شود و غذای سالم، جامعه سالم‌تری را به وجود آورد.
این پژوهش در مجله پزشکی ارومیه منتشر شده است.
انتهای پیام