اگرچه متخصصان معتقدند که تجربه میزانی از استرس و اضطراب برای مراقبت فرد از خود لازم است لیکن باید مراقب بود این نگرانی از حالت طبیعی خارج نشود. در این گزارش با نگاهی به تجربه دو زن که این ویروس را در دوره بارداری خود تجربه کردهاند، به بررسی موضوع پرداخته و سپس نظر متخصص عفونی را درباره خطرات این ویروس برای مادران باردار و توصیههای وی به زنان باردار مبتلا به کرونا را جویا شده ایم. با ایسنا همراه باشید...
استرس بدترین خاطره من از آن دوران بود
الهه مادری ۳۷ ساله است که بارداری دوم خود را در سال کرونایی تجربه کرد. وی که در میانهی ماه چهارم بارداری درگیر ویروس کرونا شده در توصیف آن روزهای سخت به ایسنا میگوید: «چون باردار بودم و برای جنین بسیار نگران، به تمام معنی افسرده شده بودم، ظاهرا پزشک زنان هم از من ترسیده بود و آزمایش و سونوگرافیهایم را از طریق فضای مجازی برایش می فرستادم.»
الهه که هم اکنون یک ماهی از تولد فرزندش می گذرد، بزرگترین خاطره آن روزهای سخت را استرس و ترس و اضطرابش بیان می کند. او از دشواری اینکه مجبور بوده تمام این ماهها را در خانه و بدون تحرک بماند میگوید و سختی وضع حمل خود را نیز از بدیها و عوارض کرونا می داند.
از علائم او در دوران بارداری کرونایی پرسیدیم که شرایط خود را اینگونه توصیف کرد: «حس بویایی و چشایی را از دست دادم و تب و لرز، کوفتگی، و سرفه را نیز به مدت سه هفته تجربه کردم، ولی خدا را شکر چون ریههایم درگیر نشد، مشکل خاصی برایم پیش نیامد.»
وضعیت سلامتی نوزادش را جویا شدیم، او درباره شرایط فرزندش گفت: «دخترم نیز خوب است، اگرچه در آزمایش بعد از تولدش کمکاری تیروئید را تشخیص دادند ولی پزشکش گفته این ربطی به کرونا ندارد.»
تجربه اول بارداری و تجربه کرونا
سراغ مادری دیگر رفتیم، سکینه بانویی ۲۰ ساله است که تجربه اول بارداری را میگذراند و هم اکنون در ماه هشتم بارداری به سر میبرد، او درباره تجربه ابتلا به ویروس کرونا به ایسنا می گوید: «پنج ماهه بودم که درگیر این ویروس شدم، از علائمم نیز سرفه، تب، بدن درد، و از دست دادن حس بویایی و چشایی بود که مجبور شدم برای بهبودی دو بار سرم بگیرم و دیفن هیدرامین و استامینوفن مصرف کنم.»
احتمال ابتلای زنان باردار با سایرین تفاوتی ندارد
فرهاد عباسی، متخصص بیماریهای عفونی و گرمسیری در گفتوگو با ایسنا عنوان کرد: «خانم های باردار نیز مثل سایر افراد جامعه درگیر این ویروس میشوند، و همانطور که بقیه افراد ممکن است در اثر تنفس، ویروس وارد بدنشان شود زنان باردار نیز از این قضیه مستثنی نیستند و آنها هم ممکن است در اثر مواجهه با آن، ویروس وارد بدنشان شده و همانطور که بارها گفته ایم بسته به میزان و دوز ویروسی که وارد بدن فرد مبتلا می شود سیستم ایمنی بدن و تعامل بدن با ویروس ممکن است علائم و نشانه های متفاوتی را نشان دهد.»
علائم کرونا در زنان باردار
وی ادامه داد: «علائم در زنان باردار شبیه افراد عادی است یعنی بین افرادی که به این ویروس مبتلا می شوند و زنان باردار تفاوتی نیست، تنها تفاوت آنها با سایرین این است که خانم های باردار از نظر پزشکی گروه خاص محسوب میشوند و در واقع جزء گروههای ویژه هستند که هم سیستم بهداشت و درمان و هم پزشکان توجه ویژهای به این گروه دارند و ملاحظاتی که در موردشان انجام میشود این است که ما تا حدی دستمان برای تشخیص بسته است، چون گرفتن عکس و سی تی اسکن در شرایط خاص انجام میشود و معمولاً سعی میکنیم که از آنها عکس یا سی تی اسکن نگیریم.»
درمان زنان باردار مبتلا به کرونا
متخصص بیماریهای عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی بوشهر اظهار کرد: «اگر نشانهها در بیمار، علائم عمومی بیماری یعنی تب، سردرد، بدن درد، علائم گوارشی و علائمی که نشاندهنده بیماری خفیف تا متوسط است باشد لازم نیست کار ویژه ای برای این افراد انجام شود، و همان درمان هایی تجویز می شود که در حالت عادی برای کرونا ارائه میشود، یعنی از آنها تست گرفته میشود که این تست، هم به صورت PCR است که از مخاط گرفته می شود و هم تست به صورت آنتیبادی که از خون گرفته میشود، البته با احتیاط بیشتری برای درخواست عکس یا سیتیاسکن برای خانم های باردار تصمیمگیری میشود.»
تلاش میکنیم از زنان باردار عکس یا سی تی اسکن نگیریم
فرهاد عباسی تصریح کرد: «عموماً درجه اشباع خون اکسیژن خانمهای باردار سنجش شده و اگر درجه اشباع اکسیژن آنها مناسب باشد معمولاً اقدام به گرفتن عکس یا سیتیاسکن نمیکنیم، چون به هرحال اشعهای که از طریق گرفتن عکس یا سیتیاسکن به مادر داده میشود ممکن است برای جنین مضر باشد.»
این متخصص عفونی بیان کرد: «اگر شرایط ویژه ای پیش بیاید و ناگزیر باشیم که از آنها عکس گرفته شود، پوششهایی مانند شیلدهای ویژهای که بر روی شکم و لگن قرار می گیرد و جنین را محفوظ می کند در رادیولوژی به کار برده می شود و سپس عکس یا سی تی اسکن گرفته میشود.»
وی افزود: «گفتنی است که سیتی هم low dose ct هست، یعنی با کمترین میزان اشعه گرفته میشود و میزان درگیری بیمار به ویروس سنجش شده و به میزان آن مادر تحت درمان قرار میگیرد.»
زنان باردار را مانند بیماران خفیف کرونایی درمان میکنیم
عباسی خاطرنشان کرد: «بیمارانی داشتیم که مراجعه کرده و در دورههای مختلف بارداری، یعنی سه ماهه اول، سه ماهه دوم و یا سه ماهه سوم بودند، اگر اینها علائم خفیف یا متوسط داشته باشند و شواهدی مبنی بر درگیری ریه، تنگی نفس یا سرفه شدید و تبهای طولانی نداشته باشند، آنها را مانند بیماران خفیف کرونایی درمان میکنیم، ولی اگر شواهد درگیری دیگری مشاهده شود ناگزیر هستیم که از آنها عکس گرفته شود و به بیمارستان ارجاع دهیم، سپس عکس ساده از قفسه سینه یا سیتیاسکن با دوز پایین اشعه گرفته میشود و متناسب با میزان درگیری، درمان اختصاصی برای آنان آغاز میشود.»
جان مادر بر جنین ارجح است
وی در خصوص داروهای خانم های باردار مبتلا به کرونا به ایسنا گفت: «داروهایی که لازم است برای زنان باردار مبتلا به کرونا تجویز شود داروهایی هستند که برای جنین مضر نباشند و اغلب داروهای که در درمان کووید۱۹ مورد استفاده قرار میگیرند قابل استفاده در خانم های باردار هم هست و اگر ملاحظاتی وجود داشته باشد که امکان استفاده از دارویی را ندهد از داروهای دیگری که در بارداری منعی نداشته باشند، استفاده میشود.»
متخصص بیماریهای عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی بوشهر یادآور شد: «اگر بیمار نیاز به بستری داشته باشد و لازم باشد داروهای خاص بگیرد باز هم طبق قواعد و قوانین پزشکی، جان مادر بر جنین ارجح است و اگر لازم شد کار ویژهای برای مادر انجام شود که برای جنین هم ممکن است مضر باشد باز هم آن جان مادر را به جان جنین ارجح میدانیم که البته این موارد بسیار نادر است.»
تاثیر کرونا بر جنین
دکتر فرهاد عباسی در خصوص تجربه بستری خانم های باردار مبتلا به کرونا گفت: «ما مادران بارداری هم داشتیم که بستری شدهاند و از آنها سی تی اسکن گرفتیم و چون درگیری ریه داشتند، بستری شده و درمان گرفتند و با حال عمومی خوب مرخص شدهاند و بعد از مدتی هم نوزاد با شرایط خوب و نرمال و بدون هیچ مشکلی به دنیا آمده است.»
وی درباره تاثیر ویروس کرونا بر روی جنین عنوان کرد: «من خودم شخصاً موردی نداشتم و بین همکارانی نیز که در ارتباط هستم مورد خاصی گزارش نشده است، حتی بعد از تولد نوزاد اگر مادر شیردهی مبتلا به کرونا شود و نیاز باشد به فرزندش شیر دهد توصیه میکنیم ماسک استفاده کنند و بچه را شیر دهد.»
این متخصص ادامه داد: «تا الان گزارش موثّقی که منع شیردهی را ثابت کند نیز وجود ندارد، ولی چون هنگام شیردهی، فاصله مادر با نوزاد خیلی نزدیک است توصیه میکنیم که حتماً وسایل محافظتی مثل ماسک و غیره داشته باشند تا ویروس به نوزاد منتقل نشود.»
بارداری جزء ریسک فاکتورهای ابتلا به کووید-۱۹ محسوب نمیشود
متخصص بیماریهای عفونی و گرمسیری در زمینه احتمال ابتلای زنان باردار نسبت به بقیه افراد عنوان کرد: «به نظر نمیرسد که تفاوتی وجود داشته باشد، چون مادر باردار هم مثل بقیه اعضای جامعه است.»
وی اضافه کرد: «بارداری جزء ریسک فاکتورهای ابتلا به کووید-۱۹ محسوب نمیشود که احتمال ابتلای این گروه را نسبت به بقیه بیشتر کند، ما ریز فاکتورهایی مانند مصرف داروهای مضر ایمنی، مشکلات قلبی ریوی، فشار خون، دیابت، چاقی مفرط، و غیره داریم که اینها به عنوان فاکتور خطر برای ابتلا به کووید ۱۹ محسوب میشوند، اما بارداری جزء فاکتورهای خطر نیست.»
استرس، ریسک فاکتور بزرگ گسترش کرونا
فرهاد عباسی تصریح کرد: «یکی از فاکتورهایی که در بیماران مبتلا به کووید-۱۹ خیلی مهم است ترس و اضطراب ابتلا به بیماری است. فردی که مبتلا می شود ممکن است ترس درگیری ریه، بستری شدن و غیره را داشته باشد، بنابراین ما همواره سعی میکنیم که بیماران را آرام کنیم و آنها را از استرس دور نگه داریم، تجربه ما در این چند ماه نشان داده که استرس یکی از ریسک فاکتورهای بزرگ گسترش بیماری است لذا به هر ترتیب ممکن سعی میکنیم بیماران را آرام نگه داریم.»
زنان باردار توصیههای بهداشتی را باید بیشتر رعایت کنند
متخصص بیماریهای عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی بوشهر در پایان، ضمن ارائه توصیههایی به زنان باردار گفت: «خانم های باردار توصیه های ایمنی و پروتکلهای بهداشتی را باید بیشتر از بقیه رعایت کنند، استفاده از ماسک بسیار مهم است، از حضور در اماکن و نقاط شلوغ و حضور در جایی که غیر ضروری است پرهیز کنند. و بهتر است در دوره بارداری شخص دیگری مسئولیت کارهای آنها در بیرون از خانه را بر عهده بگیرد، همچنین از حضور در مهمانی ها، شب نشینی ها، جشن تولدها، مراسم عزا، عروسی و غیره نیز دوری کنند. توصیههای عمومی که به همه افراد داریم درباره خانمهای باردار هم صادق است، منتهی آنها باید جدی تر توصیه ها را رعایت کنند تا از ابتلا مصون بمانند.»
وی ادامه داد: «خانم های باردار نسبت به افراد عموم جامعه تا حدی سطح اضطرابشان بالاتر است، درست است که شرایط خاصی است و شاید قدری ترس هم لازم باشد که فرد از خودش محافظت کند، ولی اضطراب بیش از حد را اصلاً توصیه نمی کنم، این قشر نیز مثل بقیه افراد جامعه آرام باشند، چرا که رعایت نکات گفته شده، می تواند مادر باردار را از ابتلا به بیماری کرونا محافظت کند.»
انتهای پیام