«دکتر شهریار عدل، مصداق درخت پر باری از دانش بود که در طول عمر با برکتش، بدون داشتن هرگونه رابطه استخدامی و اداری با سازمان میراث فرهنگی، همیشه یار و یاور این سازمان بود و همواره مشاوری آگاه و دانا برای کارشناسان و مدیران این حوزه محسوب می‌شد.»

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، محمدحسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - که از سال‌های دور وظیفه‌ی تدوین پرونده‌های ثبت جهانی ایران را برعهده داشت، در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری ایسنا قرار داده، درگذشت «شهریار عدل»، مردی که وقف میراث فرهنگی ایران بود، را فقدانی جبران ناپذیر دانسته است.

وی در یادداشت خود آورده است: «سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز/ مرده آنست که نامش به نکویی نبرند.

خبر کوتاه بود و جانکاه، غیر منتظره و دور از گمان. "دکتر شهریار عدل دیده از جهان فرو بست" مردی که وقف میراث فرهنگی ایران بود.

پروفسور «شهریار عدل» یک خدمتگزار وطن و برای جامعه میراث فرهنگی یک پیشکسوت و کارشناس دانا و توانمند بود. وی از معدود پژوهشگرانی بود که بر علوم باستان‌شناسی و جنبه‌های گوناگون شناخت و حفاظت میراث فرهنگی اشراف کامل داشت.

عشق او به میراث فرهنگی و تلاش های بی‌وقفه‌اش باعث شد تا بیشتر عمر پر برکت خود را صرف پژوهش و کار میدانی در حوزه ایران فرهنگی کند. پژوهش‌های ارزشمند و علمی او در تاریخ و باستان شناسی کشورهای منطقه ایران بزرگ، شهرت او را دو چندان کرد.

تلاش او در زمینه‌ی ثبت میراث فرهنگی ایران در فهرست جهانی یونسکو به ویژه نخستین ثبت‌ها، تخت جمشید، چغازنبیل و میدان نقش جهان در سال 1358 و شروع مجدد فعالیت ثبت جهانی با همت او بعد از 24 سال وقفه با پرونده‌های تخت سلیمان و پاسارگاد و بویژه سلطانیه و بم، اعتقاد راسخ او به قرارگیری نام پر آوازه ایران در قله‌های فرهنگی جهانی و فهرست میراث جهانی بشری را نشان می‌داد. تلاش‌های بی مرز وی در همین عرصه و در حوزه فرهنگی ایران از افغانستان تا آسیای میانه مثال‌زدنی است.

دکتر عدل، مصداق درخت پر باری از دانش بود که افتادگی و بی‌ادعائیش از بارزترین ویژگی‌هایش به شمار می‌آمد. در طول عمر با برکتش وی بدون داشتن هرگونه رابطه استخدامی و اداری با سازمان میراث فرهنگی همیشه یار و یاور این سازمان بود و همواره مشاوری آگاه و دانا برای کارشناسان و مدیران این حوزه محسوب می‌شد.

شهریار عدل با استفاده از اسناد تاریخی و عکس‌های هوایی که معمولا با هدایت و همراهی او صورت می‌گرفت و با بهره‌گیری از علوم چند رشته‌ای و میان رشته‌ای به شناخت متفاوتی از تاریخ و فرهنگ ایران دست یافت، تا جاییکه تحلیل و تفسیر تاریخی او با وسعت دید و بینشی عمیق و نتایجی دقیق همراه بود. شهریار عدل کارشناسی شناخته شده در مجامع علمی داخلی و بین‌المللی به خصوص یونسکو بود و در تمام منطقه خصوصا در ایران و افغانستان و آسیای میانه آگاهی علمی بی‌مانندی داشت.

شهریار عدل همزمان راهنما و معلم بزرگی برای کارشناسان حوزه میراث فرهنگی به ویژه ثبت، حفاظت و مستند نگاری و باستان‌شناسی و تاریخ و هنر بود. اشراف او به میراث دوره اسلامی ایران بویژه دوره قاجار و علاقه وافرش به آثار آن و تلاش‌های پر تعداد او در زمینه حفاظت آثار منقول و فرهنگی از جمله فیلم‌های قاجار بی‌مانند بود.

همیاری دراز مدت وی در بازشناسی و حفاظت از آثار تاریخی خراسان و همکاری‌های اخیر و بسیار نزدیک او با معاونت میراث فرهنگی در پروژه‌های مهمی مانند بم و دیگر نقاط کشور همچنین تلاش اخیر او در زمینه‌سازی همکاری موزه لوور با کاخ گلستان و نمایشگاه قاجار که در حال شکل گرفتن بود، از فعالیت‌های این اندیشمند است.

تلاش برای ایجاد لابراتور خاص و مستندسازی نوین با همکاری فرانسوی‌ها از آخرین تلاش‌های بی وقفه و ارزشمند او خبر می دهد که با کمال تاسف و تاثر دست قضای روزگار این سعادت را از حوزه میراث فرهنگی گرفت. باید به جامعه فرهنگی ایران برای از دست دادن یک وطن دوست دانا و یک پیشکسوت و کارشناس ارزنده تسلیت گفت.

معاونت میراث و همکاران این حوزه این ضایعه را جبران ناپذیر دانسته و به خانواده میراث فرهنگی تسلیت می‌گویند. یاد و خاطر این بزرگوار جاوید می‌ماند.»

پیام تسلیت ایکوموس برای خادم میراث فرهنگی ایران

به گزارش ایسنا، روز دوشنبه همچنین «ایکوموس ایران» نیز در صفحه‌ رسمی (شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی) درگذشت پروفسور شهریار عدل را تسلیت گفت.

در متن این پیام تسلیت نیز آمده است؛‌ «به سرای سپنج مهمان را/ دل‌نهادن، همیشگی نه رواست (رودکی)

با کمال دریغ و تأسف در آخرین روز بهار سال ۹۴ با خبر شدیم یکی از شاخص‌ترین چهره‌های فرهنگی ایران و یکی از برجسته‌ترین اعضای ایکوموس ایران استاد گرانقدر جناب آقای دکتر «شهریار عدل» این دنیای فانی را ترک گفتند و جمع بسیاری از دوستداران و علاقمندان به فرهنگ ایران، استادان، محققان و کارشناسان حوزه میراث فرهنگی را داغدار کردند.

او متولد ۱۴ بهمن سال ۱۳۲۲ در تهران بود و تحصیلات دانشگاهی خود را در مدرسه عالی علوم تاریخی در سوربن و مدرسه موزه لوور و با موضوع رساله فتوحات همایون ادامه داد، علاوه بر آن وی عضو موسسه ملی تحقیقات علمی فرانسه CNRS ، کارشناس عالی ایکوموس ایران، مسئول مستقیم آغاز فرایند ثبت میراث ایران در فهرست میراث جهانی، دارای پژوهش‌ها و تحقیقات میدانی و کتابخانه‌ای تراز اول در سطح جهانی در خصوص ابعاد مختلف فرهنگ جهان ایرانی بود.

طرح تدوین تاریخ تمدن آسیای میانه، ثبت جهانی تخت جمشید، چغازنبیل، میدان نقش جهان و بعدها تخت سلیمان، پاسارگاد، منظر فرهنگی بم، مطالعات عمیق در خصوص مجموعه بایزید بسطامی و حوزه تاریخی فرهنگی قومس، شهر تاریخی زوزن، مسجد نه گنبد بلخ و انبوهی از مطالعات و پژوهش‌های دیگر اهتمام قریب به نیم قرنشهریار عدل، کارنامه درخشانی را به عنوان شخصیتی ایرانی و البته فراملی فراهم کرده است.

ایکوموس ایران با عرض تسلیت و ابراز مراتب عمیق تاسف خود از فقدان این عالم برجسته و عضو هیئت مدیره ایکوموس ایران (معاونت امور بین الملل) به خانواده محترم و و جامعه فرهنگی ایران و علاقمندان به این سرزمین، آرزو دارد پژوهشگران به ویژه جوانان این مرز و بوم بتوانند با شناخت ابعاد مختلف شخصیت وی راه او را در فهم و حفظ این فرهنگ سترگ ادامه دهند.»

به گزارش ایسنا، پروفسور شهریار عدل صبح روز یکشنبه (31 خرداد)،‌ پس از ایست قلبی و به طور ناگهانی در فرانسه دارفانی را وداع گفت. وی علاوه بر اقدامات مختلف و مهمی که در حوزه‌های مختلف میراث فرهنگی در ایران و سایر کشورها انجام داده است،‌ معاون امور بین‌الملل موسسه فرهنگی ایکوموس در ایران بود.

انتهای پیام