آسیب دیدگی رباط صلیبی یکی از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین صدمات در بین ورزشکاران است. تحقیقات بسیاری برای پیشگیری از این آسیب و درمان آن صورت پذیرفته است.

دکتر امیر حسین براتی متخصص پزشکی ورزشی تحقیقی درباره پیشگیری از آسیب‌های ACL انجام داده و نتایج آن‌ را در اختیار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، قرار داده است.

او در این تحقیق آورده است:

«یکی از جدی‌ترین آسیب‌های ورزشی خصوصا در ورزش‌هایی چون بسکتبال، فوتبال و هندبال صدمات ACL است. تفاوت جنسیتی در بروز آسیب ACL بسیار مشهود است، به‌طوری که میزان آسیب در زنان 6 تا 8 برابر بیشتر است. مکانیسم آسیب عمدتا غیر برخوردی است و این بدان معنی است که بین دو بازیکن برخوردی رخ نمی‌دهد.

عوامل زیادی در بروز عدم تعادل که منجر به آسیب غیر برخوردی می‌شود، مهم است. اغلب آسیب‌ها در سرعت بالای ورزشکار که میزان گشتاور نیرو زیاد است رخ می‌دهد. میزان صدمات ACL در هنگام مسابقات بیشتر از تمرین است. آسیب ACL در دراز مدت با یکسری از عوارض بالقوه مثل از دست دادن حس مفصل و نیز آرتروز زودرس مفصل همراه است. عوامل خطرساز بالقوه موجب آسیب ACL می‌شود اما این آسیب‌ها در زنان از اهمیت خاصی برخوردار است، بدین لحاظ که عوامل سرشتی در خانم‌ها از جمله زانوی ضربدری، عریض بودن لگن و نیز تاخیر در فعال‌سازی بعضی از عضلات اندام تحتانی در بروز این آسیب دخیل است.

به طور کلی عوامل خطرساز آسیب ACL را به دو شکل تقسیم می‌کنند: 1- عوامل خطرساز بیرونی مثل سطح بازی، نوع کفش، بازی در چمن مصنوعی و استفاده از گل میخ در ته کفش در فوتبالیست‌ها.

2- عوامل خطرساز درونی مثل ترکیب بدنی، جنسیت زن و عوامل آناتومیکی مانند افزایش زاویه Q (زاویه‌ای که استخوال ران با راستای عمود تشکیل می‌دهد)

افزایش زاویه Q عموما با افزایش بیش از حد و الگویی همراه است البته این مورد در همه جا صادق نیست، اما به طور کلی با افزایش این زاویه که در خانم‌ها بیشتر دیده می‌شود احتمال پارگی ACL افزایش می‌یابد. نسبت عرض لگن به طول پا نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار بر این آسیب است. میزان شکاف بین کندیل ران که هرچه کوچکتر باشد با کوچکتر بودن ACL همراه است، اما مطالعات در این زمینه ضد و نقیض است.

وجود هورمون جنسی پروژسترون در خانم‌ها و افزایش آن خصوصا در اواسط دوره قاعدگی با یک شلی منتشر در لیگامان‌های بدن همراه است و دیده شده که اکثر آسیب‌های ACL در خانم‌ها در این زمان رخ می‌دهد.

به جز عوامل بالا که به آن اشاره شد، الگوهای حرکتی خاص در زنان می‌تواند عامل خطرساز باشد. به عنوان مثال زنان در هنگام فرود تمایل دارند با زانوی صاف بر روی زمین قرار بگیرند و نیز در هنگام فرود تمایل دارند که بیشتر از عضلات جلوی ران استفاده کنند تا عضلات پشت ران.

همچنین در هنگام فرود پس از یک پرش قایل به خم کردن زانو به سمت داخل دارند، هر دوی عوامل فوق از موارد تاثیرگذار در بروز صدمه ACL است.

پیشگیری از آسیب‌های ACL یکی از وظایف مربیان است و بدین لحاظ آموزش صحیح فرود آمدن به صورت فرود با پاهای باز و نیز زانوهای چرخیده به خارج و همچنین تمرینات انعطاف‌پذیری در عضلات پشت ساق و نیز تاکید بر افزایش قدرت عضلات همسترینگ در جهت حفظ تعادل با عضله چهار سر ران،‌انجمن تمرینات لی‌لی، اسکات تک پا و بالاخره انجام تمرینات تعادل با و بدون دستگاه می‌تواند به نحو موثری از آسیب ACL پیشگیری نماید.»

توضیحات:

1.acl : مخفف کلمه Anterior Cruciate Ligament به معنای رباط صلبی قدامی است.

2.زاویه Q : اگر امتداد حد فاصل بین مچ پا تا زانو را به صورت یک خط راست ادامه دهیم، به انحرافی که در این خط مستقیم و در امتداد بین زانو تا لگن بوجود آمده زاویه Q می‌گویند. این زاویه در خانم‌ها به دلیل بزرگتر بودن لگن انها نسبت به مردان بیشتر است.

3.عضلات همسترینگ (Hamstring muscles)‏: سه ماهیچه در ناحیه پشت اسخوان ران هستند.وترهای این ماهیچه‌ها به استخوان‌های ساق پا(درشت نی یا نازک نی و یا هر دو استخوان) اتصال دارند. عمل اصلی این گروه از ماهیچه ها، خم کردن زانو است.کشیدگی همسترینگ همانند کشیدگی ماهیچه چهارسر رانی، باعث اختلال در عملکرد مفصل زانو می گردد که میزان آن به شدت آسیب بستگی دارد.این ماهیچه ها، ازطریق عصب سیاتیک عصب دهی می شوند.

4.پروژسترون: یک هورمون جنسی است ( استروئید 21 کربنه‌)

انتهای پیام