«مدرسه‌ي چهارباغ با فعاليت مترو پيش از سي‌وسه پل تخريب مي‌شود»
يك كارشناس حوزه‌ي ميراث فرهنگي معتقد است: ايجاد ترك در دهانه‌ي سي‌وسه پل فقط به زمان حال و حفاري تونل مترو مربوط نيست و از گذشته نيز مشكلاتي در اين زمينه وجود داشته است. مرتضي فرشته‌نژاد در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بيان كرد: براساس برآورد انجام‌شده، در خط مترو مرقد حضرت امام (ره) تا تجريش در تهران حداقل 16 قطار شهري در داخل تونل تردد مي‌كنند و در هر ايستگاه دست كم هر پنج دقيقه يك‌بار يك قطار متوقف مي‌شود، يعني به‌طور مرتب آن‌ها در حال تردد هستند. خط مترو اصفهان نيز به همين ترتيب است و يك خط شمالي ـ جنوبي است كه به نظر مي‌رسد، دست كم به هشت قطار نياز دارد كه در داخل تونل‌ها شبانه‌روز تردد كنند. ارتعاشات اين قطارها براي سي‌وسه پل و مدرسه‌ي چهارباغ مي‌تواند خطرهاي زيادي به‌دنبال داشته باشد. او ادامه داد: تا وقتي ماشين به اصفهان نيامده بود، هيچ‌يك از پل‌هاي تاريخي با مشكل روبه‌رو نبودند، ولي با ورود ماشين به اصفهان چند پل تاريخي مانند مارنان، سي‌وسه پل، خواجو و جويي به پل‌هاي ارتباطي بين دو بخش شمالي و جنوبي زاينده‌رود تبديل شدند و وسايل نقليه از روي آن‌ها عبور مي‌كردند. اين پل‌ها در آن زمان آسيب‌هاي فراوني ديدند و شكستگي‌هايي در برخي نقاط آن‌ها ايجاد شد و مجبور شديم در حالت شكستگي، آن‌ها را تثبيت كنيم. اين كارشناس بازنشسته‌ي رشته‌ي مرمت در استان اصفهان با اشاره به مرمت اساسي سي‌وسه پل در دو مرحله در سال 1349 و سال 1380 كه در آن، شكستگي‌ها تثبيت شد، گفت: با اين كار، اين پل‌ها مانند پيرمردي شدند كه استخوان‌هاي‌شان كج شد و با تثبيت، به همان حالت باقي ماند. اين تثبيت و مقاومت‌بخشي به سازه‌هاي پل، با اين تفكر و محاسبه انجام شد كه در آينده، هيچ ماشيني از روي آن‌ها عبور نكند. وي با اشاره به عبور ادوات جنگي و ماشين از روي پل‌هاي تاريخي اصفهان از جمله سي‌وسه پل در دوران پهلوي و پيش از ساخته شدن پل‌هاي جديد، اظهار كرد: عبور اين ماشين‌ها و ارتعاشاتي كه به پل وارد مي‌شد، آسيب‌هاي زيادي را به سي‌وسه پل وارد كرد. اكنون نيز با حفر تونل در كنار سي‌وسه پل اين ارتعاشات به پايه‌هاي پل مي‌رسد. اين كارشناس حوزه‌ي ميراث فرهنگي توضيح داد: سازه‌ي معماري سي‌وسه پل آجر، ملات و گچ است. اين مصالح تاق را تشكيل داده‌اند، اگر براثر يك ارتعاش كوچك ارتباط بين آجرها از بين برود، اين مصالح ديگر گيرايي نخست را نخواهند داشت و اين مانند آن است كه آجرها را بدون ملات روي يكديگر بچينيم. اكنون اين نگراني براي سي‌وسه پل وجود دارد كه ارتعاشات موقت دستگاه‌ها در تونل مترو باعث تخريب تدريجي پل شود. هرچند ارتعاش ماشين‌هايي كه از روي پل عبور مي‌كردند، برطرف شده، ولي اكنون اين ارتعاشات با چند برابر قدرت به زير زمين منتقل شده است. او با اشاره به فاصله‌ي كم پل با تونل مترو، بيان كرد: اين فاصله‌ي كم سبب تخريب پل مي‌شود، هرچند اكنون تكنولوژي‌هاي بسيار مدرني براي جلوگيري از وارد شدن آسيب به پل داريم، ولي چطور مي‌توان ادعا كرد كه ارتعاشات حتما به پايه‌هاي سي‌وسه پل نمي‌رسد. وي گفت: با آغاز فعاليت مترو، چند بنا در اين محدوده‌ي تاريخي مانند مدرسه‌ي چهارباغ، سي‌وسه پل، هشت بهشت و بستر چهارباغ كه سازه‌هاي زمان صفويه در آنجا در زير خاك است، در معرض خطر قرار مي‌گيرند. وقتي مترو در محدوده‌ي سي‌وسه پل فعاليت خود را آغاز كند، حتما به اين پل تاريخي آسيب وارد مي‌شود. فرشته‌نژاد تأكيد كرد: بايد به اين نكته توجه كنيم كه با آغاز فعاليت مترو، پيش از تخريب كامل سي‌وسه پل، مدرسه‌ي چهارباغ به‌طور كامل تخريب مي‌شود، چون اين مدرسه دقيقا كنار تونل قطار شهري قرار گرفته است و با توجه به جزييات سازه‌ي مدرسه، مطمئنا اين مكان زودتر فرومي‌ريزد. او با اشاره به قرار گرفتن مادي «فرشادي» در كنار مدرسه‌ي چهارباغ، اظهار كرد: وجود اين مادي در آن محدوده سبب ايجاد يك فضاي خالي در كنار مدرسه شده و تونل مترو نيز مزيد بر علت براي خالي بودن فضاي زير زمين مدرسه‌ي چهارباغ شده است. از سوي ديگر، ارتعاشاتي كه از حركت مترو به اين بنا وارد مي‌شود، با آجر و ملات آنجا هم‌خواني ندارد. اين كارشناس حوزه‌ي ميراث فرهنگي اضافه كرد: با آغاز فعاليت مترو در اصفهان، در آينده هيچ اثري از اين مكان‌هاي تاريخي باقي نخواهد ماند. انتهاي پيام