گزارشي درباره‌ي دردسرهاي يك ميدان جهاني يک کارشناس گردشگري: ورود تعداد زيادي گردشگر بناهاي ميدان نقش جهان را تهديد مي‌كند
پشت اسکناس‌هاي دوهزار توماني تصوير ميداني است که به‌عنوان دومين ميدان بزرگ جهان شناخته مي‌شود. ميداني که بهدليل شاخص‌هاي منحصربه‌فردي که در معماري آن وجود دارد، 31 سال پيش به‌عنوان يکي از آثار ميراث جهاني ايران ثبت شد. هنرمندان اصفهاني در ساخت ميدان نقش جهان فلسفه و تفکر مردم‌گرايانه‌ي ايراني، يعني زندگي بر مبناي اجتماع را به جهان عرضه کرده‌اند. اگر بپذيريم که جهان بر چهار ستون اصلي علم، سياست، مذهب و اقتصاد استوار است، هنرمندان عصر صفوي با ساختن عمارت عالي‌قاپو، بازار قيصريه، مسجدجامع عباسي و مسجد شيخ لطف‌الله به‌عنوان سمبل‌هايي از سياست، اقتصاد، مذهب و علم، جهان را در قالب ميداني زيبا و باشکوه به نام ميدان نقش جهان تصوير کرده‌اند. ميداني که اكنون به‌عنوان يكي از اصلي‌ترين جاذبه‌هاي گردشگري کشور مطرح و نماد و سمبل گردشگري اصفهان است. به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در اصفهان، ميدان نقش جهان برخلاف آنچه در ديگر نقاط جهان معمول و مرسوم است، به‌عنوان يک اثري جهاني و شاخص گردشگري در شهر اصفهان، روزگار خوشي را سپري نمي‌كند. تعداد گردشگران ورودي به يک اثر تاريخي بايد متناسب با فضا و ظرفيت گردشگري آن بنا تعريف شود تا گردشگر از بازديدش رضايت داشته باشد و مباحث مربوط به حفاظت و حراست از بنا رعايت شود. اين درحالي است که بهدليل نبود برنامه‌ريزي کلان در حوزه‌ي گردشگري در شهري مانند اصفهان که آثار متعدد تاريخي دارد و بهدليل معرفي نشدن ديگر بناهاي شاخص اين استان در روزهاي پيک ورود گردشگران به شهر، بخش قابل توجهي از گردشگران به سمت ميدان نقش جهان هدايت مي‌شوند، بدون اين‌که براي اين تعداد گردشگر امکانات مناسب خدماتي، رفاهي و تفريحي بيش‌بيني شده باشد. در اين‌باره، يک کارشناس ارشد رشته‌ي جغرافيا و برنامه‌ريزي توريسم معتقد است: تناسب ورود گردشگر با فضا و ظرفيت گردشگري دست كم در ميدان نقش جهان به هيچ وجه رعايت نشده و ورود بيش از ظرفيت گردشگر به ميدان نقش جهان، بناهاي تاريخي قرارگرفته در آن را با تهديدهاي جدي روبه‌رو کرده است. فرخ ميرشاهزاده در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا در اصفهان، اظهار كرد: اين غيرمنطقي است که بنايي را به‌عنوان يک اثر شاخص معرفي کنيم، اما بازديد گردشگر از آن محدوديت زمان داشته باشد. اتفاقي که اکنون در ميدان نقش جهان شاهد آن هستيم. علاوه بر اين‌که ساعتي خاص در طول روز بهدليل برگزاري نماز، گردشگران نمي‌توانند مسجد را ببينند، حتا ورود گردشگر بهدليل برگزاري برخي مناسبت‌هاي ملي و مذهبي در ميدان نقش جهان با محدوديت مواجه است. او ادامه داد: در حالي که ساخت بناهايي مانند مصلا با کاربري‌هاي جديد مي‌تواند بخش قابل توجهي از بار تحميلي بر ميدان نقش جهان را بهدليل برگزاري مناسبت‌هاي گوناگون کم كند و همچنان حيات اجتماعي اين ميدان حفظ شود. ميرشاهزاده با بيان اين‌که براي حفظ هويت جهاني يک اثر تاريخي ارائه‌ي اطلاعات جامع و کامل درباره‌ي آن بنا به گردشگر از جمله مسائل ضروري است، گفت: از نگاه روانشناختي گردشگري، انسان در هر موضوع جديدي به‌دنبال نشانه‌هاي تازه مي‌گردد. بنابراين بايد در هر بناي تاريخي علاوه بر افرادي كه به‌عنوان راهنما به مردم اطلاعات مي‌دهند، بروشور و کتابچه نيز به گردشگران داده شود. وي معتقد است: بيش‌تر راهنماها دانش کافي براي معرفي بنا به گردشگران ندارند و آن گروه از راهنمايان که اطلاعات خوبي در اين زمينه دارند، بهدليل نبود برنامه‌ريزي و نظارت بر اين حوزه، به ارائه‌ي اطلاعات تمايل ندارند. در حالي که يکي از اصول در صنعت گردشگري، توضيح و معرفي کامل محصول به مخاطب است. موضوعي که برنامه‌ريزان و مديران گردشگري در ايران به‌راحتي از کنار آن مي‌گذرند. اين کارشناس توريسم اضافه كرد: ديدگاه گردشگري نسبت به اثري که به‌عنوان اثري شاخص مطرح مي‌شود، توسعه‌ي اقتصادي است. از اين مرحله به بعد بايد ارائه‌ي خدمات رفاهي و تفريحي به گردشگران متناسب با موقعيت مکاني اثر مورد توجه قرار گيرد. به‌عنوان نمونه، ايجاد سرويس بهداشتي مناسب يکي از ابتدايي‌ترين خدماتي است که بايد به گردشگر ارائه شود. در حالي که سرويس‌هاي بهداشتي موجود در ميدان نقش جهان به سرويس‌هاي بهداشتي واقع در مسجد امام محدود است که استفاده از آن براي بسياري از گردشگران ممکن نيست. به گزارش ايسنا، شايد دليل مشکلات يادشده نبود متولي مشخص براي سامان دادن به گردشگري ميدان نقش جهان باشد و وجود چند متولي سبب بروز ناهماهنگي بيش‌تر در ميدان شده است. اصولي‌ترين کار اين است که متولي اجرايي يک فضا، سياست‌گذار اجرايي آن نيز باشد، موضوعي که در مديريت ميدان نقش جهان وجود ندارد. همين امر سبب شده است گردشگران در بازديد از اين اثر جهاني، دچار ترديدهاي فراوان شوند. به‌عنوان مثال، در حالي که گردشگران براي ديدن موزه بايد در خيابان‌هاي حاشيه‌ي ميدان نقش جهان از اتوبوس پياده شوند و بخشي از مسير را پياده طي کنند، در بيش‌تر مواقع بهدليل تردد وسايل نقليه در ميدان، شاهد ترافيک سنگين هستند. اگر ميدان نقش جهان را به‌عنوان يک اثر شاخص گردشگري پذيرفته‌ايم، بايد خود را ملزم به رعايت قوانين و مقررات خاص حريم اين اثر تاريخي نيز بدانيم. يکي ديگر از مشكلات ميدان نقش جهان، محروم کردن گردشگران از بازديدهاي شبانه از اين ميدان ثبت‌شده در فهرست ميراث جهاني است. ميدان نقش جهان در دنيا به‌عنوان يک اثر تاريخي تداعي‌کننده‌ي نام ايران است و اين شاخص بودن سبب شده تا اتفاق‌هاي مربوط به اين ميدان تاريخي مانند مشكلات ناشي از ارتفاع برج جهان‌نما و مخدوش شدن حريم منظري ميدان، در سطح جهاني مطرح شود. بهدليل همين حساسيت، مسؤولان استان و کشور بايد بيش از گذشته به اين گنجينه‌ي ملي توجه داشته باشند. انتهاي پيام