يك مدرس دانشگاه: اثرهاي حاصل از توسعه‌ي گردشگري بايد در طرح‌ها بررسي شوند انبوه جمعيت سامان‌دهي‌نشده تخريب منابع را سبب مي‌شود
عضو هيأت علمي دانشگاه علامه طباطبايي اظهار كرد: براي ارزيابي اثرهاي هر برنامه‌ي توسعه‌ي گردشگري معمولا اين اثرها را در چهار مقوله‌ي زيست‌محيطي، اقتصادي، اجتماعي ـ فرهنگي و سياسي مي‌سنجند كه مقوله‌ي سياسي بيشتر مخصوص كشورهاي درحال توسعه است. حميد ضرغام در گفت‌وگو با خبرنگار بخش گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بيان كرد: براي اين ارزيابي‌ها معمولا يك مجموعه نرم‌افزارهايي را كه در اين‌باره طراحي شدهاند و به كمك داده‌هاي جدول «داده ـ ستانده» به‌دست مي‌آيد، رقم دقيق اثرها را در هر زمينه‌اي مي‌توان محاسبه كرد. او ادامه داد: وجه‌ي اقتصادي اثرها معمولا بر اثرهاي ديگر غالب است و با توسعه‌ي جهانگردي مثلا اگر در يك منطقه‌ي گردش‌پذير، گسست خانواده‌ها ايجاد شود، براي جبران عيوب حاصل از گسست، مي‌توان مشخص كرد كه براي اين خانواده‌ها چه مقدار از بودجه‌ي عمومي بايد هزينه شود. به اين ترتيب، اندازه‌ي اثر گردشگري مشخص مي‌شود. وي بيان كرد: اكنون همه‌ي طرح‌هاي توسعه‌ي گردشگري كه در كشور ما انجام مي‌شوند، علي‌الاصول بايد در آن‌ها مطالعه‌ي اثرهاي حاصل از توسعه‌ي گردشگري انجام شود؛ اما به‌جز بخش اقتصادي چون ملموس‌تر است و اطلاعات آن راحت‌تر در دسترس قرار مي‌گيرد، بقيه‌ي بخش‌ها بسيار بد كنترل مي‌شوند يا ارزيابي آن‌ها ناقص است. ضرغام ادامه داد: در بخش زيست‌محيطي نيز سازمان حفاظت از محيط زيست ملاك‌هايي را براي كنترل بخش‌هاي توسعه‌ي گردشگري كه در بسياري زمينه‌ها كارآمد است، درنظر گرفته است؛ اما در كنترل‌هاي سازمان در برخي موارد به‌نظر مي‌رسد كه واقعيت‌هاي موجود منطقه درنظر گرفته نمي‌شوند و سخت‌گيري‌هاي زيادتر از حد معمول مي‌كنند. در برخي موارد نيز بسيار تساهل مي‌كنند كه هر دو شكل آن‌ها در درازمدت بسيار خسارت‌بار خواهد بود. گرچه در كوتاه‌مدت ممكن است كه خسارت‌هاي آن عيان نباشد. عضو هيأت علمي دانشگاه علامه طباطبايي اظهار داشت: اصول ارزيابي اثرهاي طرح‌هاي توسعه‌ي گردشگري در همه‌ي زمينه‌ها بايد جدي گرفته شوند. در جهان، مدل‌هايي توسعه پيدا كرده‌اند و بايد آن‌ها را با واقعيت‌هاي ايران انطباق دهيم، به كساني كه دست‌اندركار اين نوع برنامه‌ها هستند، آموزش‌هاي لازم را منتقل كنيم و نظارت جدي بر رعايت اصول كنترل اثرهاي طرح‌هاي توسعه‌يي داشته باشيم. ضرغام تأكيد كرد: چه بخواهيم و چه نخواهيم، گردشگري توسعه خواهد يافت، چون يك نياز انساني است و با توسعه‌ي جامعه‌هاي بشري و پيچيده‌تر شدن روابط اجتماعي، جهانگردي روبه توسعه است؛ ولي اگر متوليان جهانگردي فرد لازم را به‌كار گيرند، اثرهاي منفي را مي‌توانند پيش‌بيني و كنترل كنند. او گفت: آنچه ما امروز در صنعت گردشگري شاهد آن هستيم، تعريف اثرهاي مثبت است و هرجا كه صحبت از اثرهاي منفي شود، تلاش مي‌كنيم كه كم‌رنگ و گذرا از آن بگذريم، چون بسياري از اثرهاي منفي، توسعه‌ي جهانگردي را از بين مي‌برند. وي بيان كرد: منابع طبيعي و يادمان‌هاي باستاني از منابع عمده‌ي گردشگري كشور ما هستند؛ اگر ظرفيت اين منابع به‌درستي تعيين نشود و متناسب با ظرفيت تحمل، گردشگر جذب نشود، حتما با تخريب بناهاي باستاني مواجه مي‌شويم، هم‌چنان كه نوروز امسال تخريب تخت جمشيد (پارسه) را شاهد بوديم. او تصريح كرد: حجم انبوه جمعيت به‌صورت سامان‌دهي‌نشده موجب تخريب منابع جهانگردي مي‌شود كه به نسل‌هاي بعدي نيز متعلق‌اند. متأسفانه بخشي از منظره‌ها در محيط زيست در اختيار بخش خصوصي درآمده است و ديوارهاي سربه فلك كشيده، مردم را محروم مي‌كنند و تخريب منابع طبيعي، منابع گياهي و فرسايش خاك را به‌دنبال خواهند داشت. به علاوه، زباله‌ها و فاضلاب اكنون به‌عنوان يك معضل منابع طبيعي ما هستند. وي اظهار داشت: مديريت اثرهاي گردشگري هزينه دارد و ما براي جبران اثرهاي منفي ناچاريم هزينه كنيم تا آن منابعي را كه داد مي‌زنيم و روي آن‌ها صحبت‌هاي هيجان‌انگيز مي‌كنيم، از دست ندهيم. اين مدرس دانشگاه در پاسخ به پرسش خبرنگار ايسنا درباره‌ي اين‌كه آيا در انواع و شاخه‌هاي گوناگون صنعت گردشگري مديريت اثرهاي گردشگري درنظر گرفته شده است، گفت: براساس ظواهر ماجرا، پاسخ مثبت است، يعني هم در طرح ملي توسعه‌ي گردشگري و هم در شرح خدمات طرح‌هاي توسعه‌ي استاني و منطقه‌يي اين ضوابط اعمال شدهاند؛ ولي در عمل، موضوع اندكي نااميدكننده است كه شايد در انجام مطالعات، صداقت علمي لازم رعايت نشده است و شايد به‌دليل كم‌اطلاعي، برخي جنبه‌ها از قلم افتاده‌اند و براي عملياتي شدن ايده‌هايي كه در طرح‌هاي توسعه مطرح شدهاند، با مشكلات زيادي مواجه هستيم. انتهاي پيام