مدرس دانشگاه علامه طباطبايي درباره‌ي روش‌هاي صحيح آمارگيري در كشورهاي جهان، اظهار داشت: در دنيا، نظام جامع آمارگيري وجود دارد؛ در اين نظام، به گردشگري كه از مرز وارد مي‌شود، پرسش‌نامه‌اي مي‌دهند كه در آن اطلاعات مسافر ثبت مي‌شود. هنگام خروج نيز دوباره اطلاعات مربوط به مسافر درباره‌ي سفرش ثبت مي‌شود. اسماعيل قادري در گفت‌وگو با خبرنگار بخش گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بيان كرد: منبع آماري ما در ايران از اداره‌ي اتباع خارجي است و درباره‌ي گردشگران داخلي نيز بيشتر آمارها تقريبي و تخميني‌اند و مشخص نيست كه اگر شخصي به شهر كاشان وارد شده است، آيا در آن شهر اقامت كرده يا فقط وارد شهر شده يا از كمربندي شهر گذر كرده است. او گفت: آيا در اين نظام آماري، هركسي از معبري گذر كرده است، شمرده و جزو تعداد گردشگران محاسبه مي‌شود؟ گردشگر تعريف دارد و در قانون توسعه‌ي جهانگردي، هر گردشگر بايد دست كم 24 ساعت در مقصدش اقامت داشته و با هدف كار يا فعاليت‌ اقتصادي سفر نكرده باشد. وي توضيح داد: يك مسافر زماني به‌عنوان گردشگر در شهري مانند اصفهان محسوب مي‌شود كه دست كم 24 ساعت در آن شهر اقامت كند و هدف او كار و درآمد نباشد؛ اما ما اكنون در نظام آمارگيري از چنين تعريفي پيروي نمي‌كنيم و هركسي را كه به شهر وارد شود، به‌عنوان گردشگر ثبت مي‌كنيم. ما تعداد ماشين‌ها را شمرده و آن‌را در تعداد سرنشينان ضرب كرده‌ايم! قادري بيان كرد: بخش گردشگري، سال 1380 با دانشگاه شهيد ‌بهشتي قراردادي را تحت عنوان تبيين نظام جامعه‌ي آماري بست و در آن به ميزان 17 جلد كتاب، گزارش نوشته شد و قرار شد كه گزارش‌ها تبيين و آموزش داده شوند و پس از آن‌كه در استان‌ها آموزش داده شد، افرادي مسؤول آمارگيري از جهانگردان باشند؛ اما متأسفانه اين كتاب‌ها فقط به كتابخانه‌ رفتند و ‌آموزش آن مطرح نشد و اين فعاليت به‌صورت نيمه‌ و بي‌سرانجام رها شد. وي ادامه داد: در برنامه‌ي چهارم توسعه نيز دوباره تبيين نظام جامعه‌ي آماري مورد تأكيد قرار گرفت؛ اما باز هيچ اقدامي انجام نشد. در اين شرايط، چون هيچ نظامي براي آمارگيري وجود نداشته است، با روش‌هاي من‌درآوردي پيش‌بيني‌هايي كرده و حدس و گمان‌هايي زده‌ايم. مدرس دانشگاه علامه طباطبايي اظهار كرد: براي مثال، شهر قم يكي از شهرهاي مركزي ايران است كه معمولا به هر چهار جهت جغرافيايي كه سفر كنيم، از اين شهر گذر خواهيم كرد. حال اگر گردشگري قصد سفر به كاشان را داشته باشد، در تمام شهرهاي عبوري شمرده مي‌شود. او گفت: آيا ورودي شهرها محل آمارگيري است يا داخل شهر و اگر اين مشخص و اعلام نشود كه بر چه اساسي آمارگيري شده است، آمارها مستند و درست نيستند. بايد تعريف جهانگردي، جهانگرد و شيوه‌ي آمارگيري مشخص شود تا به آمارهاي حاصل‌شده بتوان اطمينان كرد. وي توضيح داد: آمارگيري گردشگران ورودي داخلي در كشورهاي جهان معمولا با نمونه‌گيري انجام مي‌شود. به اين صورت كه در ورودي شهر از مسافران پرسيده مي‌شود كه شما به كجا سفر مي‌كنيد؟ روش ديگر نيز آمارگيري از اقامتگاه‌هايي مانند هتل‌ها، مهمانسرا‌ها و مدارس است. برخي افراد نيز در خانه‌ي اقوام اقامت مي‌كنند كه آن‌ها را مي‌توان مشخص كرد. قادري با بيان اين‌كه مشكل آمارگيري ما آن است كه يك مسافر چهاربار سرشماري شده، اما فقط در مقصد آخر گردشگر بوده است، تأكيد كرد: بايد هدف از آمارگيري مشخص شود. آمار بايد مبناي برنامه‌ريزي باشد تا از اين طريق، روند رشد گردشگران پيش‌بيني شود؛ اما اگر مشخص نشود كه گردشگر اقامت داشته است يا نه، اين آمار هيچ فايده‌اي ندارد. وي اظهار داشت: مثلا اعلام مي‌شود كه شهر اصفهان در ايام نوروز هفت ميليون نفر گردشگر داشته است. هتل‌ها نيز اعلام مي‌كنند كه با اشغال صددرصدي اتاق‌ها فقط دو ميليون‌ گردشگر اقامت داشته‌اند. در اين شرايط، مسؤولان گردشگري برنامه‌ريزي و اقامتگاه‌هاي موقتي را در اين شهر ايجاد مي‌كنند كه در 15 روز نوروز، درآمد اقتصادي نيز ايجاد شود؛ اما وقتي هنوز مشخص نيست كه اين هفت ميليون نفر آيا واقعا گردشگرند يا مسافران عبوري، براي آن‌ها نمي‌توان برنامه‌ريزي كرد يا اقامتگاه‌ درنظر گرفت. او تأكيد كرد: پيش‌بيني تقاضا در حوزه‌ي گردشگري به آمارهاي دقيق و مستند نياز دارد تا از طريق آن‌ها، تعداد رستوران‌ها، واحدهاي اقامتي و مراكز تفريحي را بتوان مشخص كرد. در آمار، نمونه‌گيري يك اصل است و متخصصان به‌راحتي اين كار را مي‌توانند انجام دهند. اين كار نيازمند هزينه، سرمايه‌گذاري و نظام است و بايد در آن، شيوه‌ي نمونه‌گيري، انتخاب نمونه و حجم نمونه تعريف شود. مدرس دانشگاه علامه طباطبايي بيان كرد: در نمونه‌گيري بايد مشخص شود كه اين نمونه در چه ساعت‌هايي و چه روزي از هفته انجام مي‌شود. اين روش‌ها پيچيده نيستند و قاعده‌ي اصلي آمارگيري در جهان‌اند. نمونه‌گيري شيوه‌ي رايج آمارگيري گردشگران در جهان است، چون هزينه‌ي سرشماري بسيار بالاست. وي ادامه داد: اگر آمارگيري فقط با هدف اعلام است كه هر عددي را مي‌توان اعلام كرد، اما آمارگيري بايد با هدف برنامه‌ريزي انجام شود و اگر اشتباه باشد، برنامه‌ريزي را به بي‌راهه مي‌برد. بيشتر كشورهاي جهان سوم به‌دليل آن‌كه حضور جهانگرد براي آن‌ها از لحاظ اقتصادي رونق به‌همراه دارد و سبب ورود ارز مي‌شود، به‌دنبال جذب گردشگران خارجي هستند. به همين دليل، پيش‌بيني‌ها و چشم‌اندازهاي آن‌ها به ورود گردشگران خارجي مربوط است. قادري افزود: هفتاد ميليون سفر يعني آن‌كه با احتساب‌ سرانه‌ي كل جمعيت در كشور، هر نفر در ايام نوروز يك سفر انجام داده است. وي گفت: تعداد گردشگران داخلي كشور چين در ايام سال نو كه تعطيلاتي 10 روزه است، 1/5 ميليارد نفر است. در چين، توزيع فقر عادلانه نيست و بخش‌هايي از ايالت‌هاي چين صنعتي و به مرور درحال توسعه است؛ اما اين كشور چون در بخش‌هايي سرمايه‌گذاري كرده است، اكنون يك كشور صنعتي به‌چشم مي‌آيد؛ اما در واقع، چين يك كشور جهان سوم است و بسياري از جمعيت چنين بسيار فقيرند. مدرس دانشگاه علامه طباطبايي بيان كرد: آمار گردشگران داخلي كشور ما به‌دليل تنوع بالاي آب‌وهوايي، وسعت جغرافيايي سرزمين، الگوهاي جابه‌جايي جمعيت بسيار زياد و تنوع فرهنگي، بسيار بالاتر از اين مي‌تواند باشد. او اظهار داشت‌: اكنون اين پرسش مطرح مي‌شود كه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در ايجاد انگيزه‌ي سفر چه جايگاه و نقشي داشته است؟ چه تعداد از مردم از سفركارت يا طرح سفرهاي ارزان‌قيمت استفاده كرده‌اند؟ نرخ اشغال هتل‌ها چقدر است؟ اگر مسافري به خانه‌ي اقوام يا به ويلاي شخصي‌اش به شمال كشور مي‌رود، اين چه ربطي به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري دارد؟ هنگامي كه طرح سفرهاي ارزان مطرح مي‌شود، سازمان بايد پاسخگو باشد كه اين نوع سفر در مقايسه با چه سفري ارزان است و با چه كيفيتي ارزان است؟ وي درباره‌ي اعلام نشدن آمار كشور ايران در آمارهاي سازمان جهاني جهانگردي به خبرنگار ايسنا گفت: UNWTO يك فرمت دارد و از كشورها مي‌خواهد كه آمار خود را در آن فرمت به اين سازمان جهاني اعلام كنند. پس از اعلام آمار نيز بايد جزييات آمارگيري را براي آن‌ها بفرستند كه شامل اهداف سفر، مدت اقامت و ورودي است و نبودن نام ايران در آمارهاي اعلامي UNWTO به آن معناست كه ما آماري را به اين سازمان نداده‌ايم. قادري درباره‌ي بودجه‌ي اختصاص‌يافته به سازمان ميراث فزهنگي و گردشگري براي سال 1387، بيان كرد: من بودجه‌ي زياد را جزو خوبي‌ها نمي‌دانم، چون بودجه‌ي زياد، هرز مي‌رود. بودجه بايد معقول باشد و درست خرج شود. سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بودجه‌هاي سال‌هاي پيش خود را نيز به‌درستي مصرف نكرده است. او اظهار داشت: من در سيستم جهانگردي ايران در 30 سال گذشته، هيچ نقطه‌ي مثبتي نمي‌بينم. اكنون 72 سال از عمر صنعت جهانگردي در كشور ما مي‌گذرد. در سال‌هاي دور، رشد گردشگري روندي رو‌به رشد را طي كرد، اما در سه دهه‌ي اخير،‌ رشد گردشگري در ايران كند شد. مدرس دانشگاه علامه طباطبايي تصريح كرد: اگر اقدامات صنعت گردشگري در 72 سال پيش و اكنون را با هم مقايسه كنيم، متوجه مي‌شويم كه تغييرات زيادي ايجاد نشده‌اند. سال 1314 پوستر چاپ و اقامتگاه ساخته مي‌شد و اين فعاليت‌ها در تمام كشورها صورت مي‌گرفتند؛ اما اكنون نگرش جهانگردي سنتي گذشته تغيير كرده و يك نگرش سيستماتيك وجود دارد و هنوز نگاه عرضه‌محور ما تغيير نكرده است. وي اضافه كرد: قدمت جهانگردي در كشوري مانند تركيه به 70 سال نمي‌رسد و در كشورهاي عربي همسايه نيز قدمت جهانگردي بسيار اندك است و گردشگري بخشي جديد به‌شمار مي‌آيد. انتهاي پيام