اشاره:
آن‌چه كه در پي مي‌آيد اولين بخش ازسومين كارگاه «سياست‌هاي بكارگيري نيروي متخصص و تدوين استاندارد‌هاي توليد محصول سالم در بخش كشاورزي» است كه از سوي دفتر مطالعات خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) برگزار شد.
به گزارش خبرنگار سرويس مسائل راهبردي ايران (ايسنا) دراين كارگاه دكتر جعفرملكوتي فارغ التحصيل دكتري خاك شناسي از دانشگاه نبراسكاي آمريكا(1356) و عضو هيات دانشگاه تربيت مدرس به توضيح درباره‌ي كاركرد‌هاي الگوي مصرف كود در توليد محصول سالم پرداخت.
دكترملكوتي دراين گفت‌وگو توجه به طرح‌هاي تحقيقاتي و دانشگاهي در ارتباط با امورتغذيه‌ي گياهي و نيازهاي كودي بخش كشاورزي كشور را به عنوان عاملي بنيادين درتوليد محصول سالم كشاورزي مورد تأكيد قرارداد.

دكتر ملكوتي در سال‌هاي گذشته تلاش‌هاي علمي بسياري در اصلاح الگوي مصرف كود و اصلاح خاك براي توليد محصولات سالم كشاورزي در ايران انجام داده است. وي با اشاره به اين كه تا كنون 5 هزار طرح پژوهشي در اين زمينه انجام گرفته است، با اظهار تأسف اعلام مي‌كند كه تا به امروز نتايج اين طرح‌ها در بخش اجرا مورد استفاده قرار نگرفته است، اين در حالي است كه گذشته صرفه‌جويي هاي كلان اقتصادي ناشي از اصلاح الگوي مصرف كود كشور، خسارات جاني انسان‌ها، و آلودگي‌هاي سرطان‌زاي اثبات شده‌ي ناشي از مصرف الگوي غير استاندارد كود كنوني نيز قابل پيش‌گيري است.
دكتر ملكوتي با اشاره به كاركرد اثبات شده‌ي كودهايي هم‌چون اوره با پوشش گوگردي (SCU) به عنوان جايگزين كودهاي اوره و فسفر در پيشگيري از سرطان دستگا‌ه‌ گوارش مي‌گويد به رغم تحقيقات انجام گرفته، رويكرد مثبت سازمان حفاظت از محيط زيست، بررسي‌هاي انجام گرفته در مجلس هفتم و .... اما همچنان مسوولان اين كود را لوكس اعلام مي‌كنند.
وي يادآور مي‌شود لوكس اعلام كردن اين كود به معناي حذف يارانه‌ي آن است و در شرايطي كه وزارت كشاورزي به سبد كود‌ سرطان زا يارانه پرداخت مي‌كند، بديهي است كه اين مورد مصرف كشاورزي قرار خواهد گرفت.
برنده جايزه‌ي جهاني SOPIB  از هيأت مديره اتحاديه‌ي بين‌المللي كود اعلام مي‌كند كارخانه توليد كود SCU كه با حمايت دولت در بندر امام خميني تأسيس شده است، به دليل عدم تخصيص يارانه به اين كود در برابر كود‌هاي سرطان‌زا، تعطيل شده است. 
همگاني كردن مصرف سولفات روي در محصولات كشاورزي از ديگر دغدغه هاي علمي دكتر ملكوتي بوده است. وي در مطالعات گسترده‌اي نشان داد كه در محصولات كشاورزي كشور و در نهايت دام و انسان، غلظت روي بسيار پايين است.
دكتر ملكوتي كه استاد نمونه‌ي كشور و اولين دانشمند ايراني است كه موفق به دريافت جايزه در شاخه علوم كشاورزي از آكادمي علوم جهان سوم شده است، تأكيد مي‌كند بايد نتايج مطالعات و تحقيقات دانشمندان و دانش آموختگان اين رشته به عنوان الگوي مناسبي در تدوين استانداردها و آئين نامه‌هاي توليد محصولات سالم در دستوركار وزارت‌ جهاد كشاورزي قرار گيرد.
اين استاد دانشگاه تاسيس و بهره وري از آزمايشگاه‌هاي آزمون آب، خاك و گياه و ازسويي تعيين الگوي مصرف كود را شرط بنيادين توليد محصولات سالم دانست.
دكتر ملكوتي اعلام مي‌كند گروه خاكشناسي دانشگاه تربيت مدرس؛ پيشنهاد مديريت كودي 3 استان كشور را بر اساس پژوهش‌هاي انجام گرفته به وزارت كشاورزي ارائه داده است و اكنون در انتظار مساعدت اين وزارت‌خانه با اين گروه در اصلاح الگوي مصرف كود كشور است. 
 
وي درسال 1381 براي همگاني كردن مصرف بهينه‌ي كود‌ها به ويژه ريزمغذي‌ها كه نقش بسيار مؤثري در افزايش عملكرد و غني سازي محصولات كشاورزي دارند، لوح يادبودي از رئيس جمهور دريافت كرد. ‌
در سال 1379نيز  به‌دليل ارائه‌ي روش عملي براي پايين آوردن نسبت مولي اسيدفيتيك به روي (PA/Zn) در گندم و ضرورت همگاني كردن مصرف نان سبوس دارغني شده، موفق به دريافت جايزه‌ي رتبه اولي در رشته‌ي تغذيه و بهداشت از ششمين جشنواره ي تحقيقات پزشكي رازي شد.
درسال‌هاي 1382 و 1383 بنابه درخواست سازمان خواربار و كشاورزي (FAO) دو گزارش كامل در موارد نقش روي در افزايش توليدات كشاورزي و ارتقاء سطح سلامت دام و انسان و وضعيت مصرف كود در كشور تهيه و ارائه كرد.
بهمن ماه 1383 موفق به دريافت جايزه از هجدهمين جشنواره خوارزمي به خاطر اثبات كمبود ريزمغذي‌ها به ويژه روي (Zn) در خاك، محصولات كشاورزي، دام و انسان از رئيس جمهور شد.
در سال 1384 به‌دليل اصلاح نسبي فرمول كودي كشور، برنده جايزه جهاني SOPIB از هيات مديره جهاني سولفات پتاسيم (اتحاديه بين المللي كود – TFI ) در كانادا شد. درهمين سال، به عنوان اولين دانشمند ايراني موفق به دريافت جايزه در شاخه علوم كشاورزي از آكادمي علوم جهان سوم (TWAS) گرديد.
وي در سال 1375 به عنوان استاد نمونه‌ي كشور برگزيده شد و درهمين سال سرپرستي موسسه‌ي تحقيقات خاك و آب و مسووليت مشاور وزير كشاورزي در امور توليد و مصرف بهينه ي كودها را عهده دار شد.
دكتر ملكوتي درسال 1376 با توجه به صرفه جويي بيش از 100 ميليون دلاري از محل كاهش كودهاي فسفره و طرح ضرورت همگاني كردن «مصرف بهينه‌ي كود»، موفق به دريافت نشان لياقت درجه‌ي 3 در كار و توليد از رئيس جمهور شد.
اين استاد دانشگاه تربيت مدرس تاكنون استاد راهنماي بيش از 98 پايان نامه كارشناسي ارشد و دكتري در رشته‌هاي مختلف كشاورزي به ويژه حاصلخيزي خاك و تغذيه گياهي بوده و بيش از 1000 عنوان مقاله علمي در مجلات داخلي – خارجي؛ كنفرانس‌هاي بين المللي و داخلي؛ كتاب و نشريه‌هاي فني منتشر كرده است.

در پي متن كامل گزارش اين كارگاه به حضور خوانندگان گرامي تقديم مي‌گردد.

*توليد محصولات سالم كشاورزي مستلزم انجام آزمون‌هاي خاك،آب و گياهپزشكي*

خبرنگار:
سرويس مسائل راهبردي ايران مدتي است كه موضوع بكارگيري نيروي متخصص در عرصه‌ي كشاورزي را پيگيري مي كند؛ درپي كارگاه‌هاي متعددي كه از سوي اين سرويس با حضور نمايندگان بخش دولتي و خصوصي در اين باره در دفتر مطالعات خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) برگزار شد، به رغم اتفاق نظر تمامي كارشناسان بخش دولتي و خصوصي درباره‌ي ضرورت تدوين و تصويب و الزام‌آور شدن مجموعه‌ي قوانين و آئين نامه‌هاي اجرايي لازم براي توليد محصول سالم در بخش كشاورزي، اختلاف نظرهايي درباره‌ي شيوه‌ي اجرايي اين كار وجود داشت.
با توجه به سوابق علمي جناب‌عالي در اين زمينه، به ويژه درباره‌ي سازوكار‌هاي اصلاح خاك براي توليد محصول سالم، چه راهبرد‌هايي را براي اصلاح رويه‌هاي توليد محصولات كشاورزي در ايران پيشنهاد مي‌كنيد؟

دكترملكوتي:
متاسفانه بستر پيدايي استاندارد محصولات كشاورزي درايران وجود ندارد، اين هدف هنگامي محقق مي شود كه آزمايشگاه‌هاي انجام آزمون‌هاي خاك، آب و گياه‌پزشكي به بهره وري رسد. ما توانستيم موضوع تاسيس و راه اندازي آزمايشگاه‌هاي خصوصي را در مصوبه‌ي سال 1384 مجلس شوراي اسلامي قانونمند كنيم.
درواقع همچنان‌كه پزشك معالج براي آسيب شناسي و ارائه‌ي راه حل درماني مناسب، درابتدا بيمارانش را به‌سوي آزمايشگاه خون هدايت مي كند، دربخش كشاورزي نيز بايد آزمايشگاه‌هاي مجهزخاك، آب و...تاسيس و به بهره‌وري رسد تا مهندسين كشاورزي بتوانند با در نظر گرفتن نتايج آزمون‌هاي مورد نياز، پيشنهادات كارشناسي مناسبي براي رفع مشكلات موجود ارائه دهند.
اما مي‌توانم بگويم در شرايط كنوني بدون توجه نبود آزمايشگاه‌هاي لازم، پرداختن به موضوعاتي مانند توليد محصول سالم مفهومي نخواهد داشت، زيرا پايه و اساس كار سست است.

خبرنگار:
با توجه به آن‌كه خاك بستر رشد و تغذيه‌ي گياهان است و از بسترآلوده توقع توليد محصول سالم گياهي را نمي توان داشت، به عنوان شخصي كه سال‌هاي بسياري در زمينه‌ي تغذيه‌ي خاك و مصرف بهينه‌ي كود تحقيق و مطالعه انجام داده‌ايد، درحال حاضر مهمترين مشكل موجود در توليد محصول سالم گياهي را در ايران چه عاملي مي‌پنداريد؟

دكترملكوتي:
متاسفانه 5/86درصد كود مصرفي كشور فسفره است اين در حالي‌ست كه افزايش فسفر درخاك منجر به بروز واكنش منفي اين عنصر با ديگر عناصر ريز مغذي و در نتيجه آسيب وارد آمدن به روند تغذيه‌ي گياه خواهد شد.
وزارت جهاد كشاورزي كود اوره وفسفر را با ارزش هركيلو 500 ريال به زارع ارائه مي دهد، بنابراين نمي‌توانيم كودهاي مناسبي مانند سولفات روي را با ارزش هر كيلو 8 هزارريال به كشاورزان پيشنهاد دهيم، ما در نامه‌اي درمورخ 3/10/83 به منظور بهينه كردن نياز كودي كشوربه دكترجهانسوز معاون وزير در امور توليدات گياهي اعلام كرديم با توجه به اين‌كه مصرف بهينه‌ي كود موثرترين گام درافزايش كمي و كيفي توليدات كشاورزي است؛ يكي از اصول اوليه‌ي توليد پايداررا مي‌توان، ارتقاء‌ كيفيت خاك از منظر حاصل‌خيزي و برگرداندن مجدد عناصر غذايي جذب شده توسط گياهان به خاك دانست‌ كه متاسفانه به نظر مي رسد در برنامه‌ي كودي كشور ناديده گرفته شده است. 

در اين نامه همچنين توضيح داده شده است: دهه‌ي 1370، برپايه‌ي يك دهه‌ تحقيقات و انجام 5 هزار طرح تحقيقاتي و تحقيقي- ترويجي كه در گستره‌ي وسيعي (از گلخانه تا مزرعه) كه با كمك و مساعدت تمام نهاد‌هاي مسوول از جمله گروه خاكشناسي دانشگاه تربيت مدرس، پژوهشگران مؤسسه تحقيقات خاك و آب و سازمان‌هاي ترويج و كشاورزي استان‌ها انجام شد،‌ توانستيم نقش بسيار مثبت مصرف بهينه‌ي كود در افزايش كمي و كيفي محصولات كشاورزي در دست‌يابي به خودكفايي و پايداري در توليدات كشاورزي، به رغم خشكسالي نشان دهيم.
هم‌چنين فرمول كودي كشور از (100N-111(P2O5)-03(K2O)+03(S)+0%(Micro به (100N-50(P2O5)-24(K2O)+10%(S)+1.5%(Microبهبود يافت. تغييرفرمول كودي منجر به صرفه جويي بيش از 50درصدي مصرف كودهاي فسفاتي شد. كه اين موفقيت منجر به دريافت نشان لياقت درجه 3 و دريافت جايزه‌ي جهاني آكادمي علوم جهان سوم شد.

چنان‌كه در زيرنويس اين جدول نيز توضيح داده شده است، معمولا تحقق تامين كودهاي نيتروژني و فسفاتي 100درصد است اما كودهاي پتاسيمي به‌ويژه كود كامل ماكرو با توجه به نقشي كه در ارتباط با اصلاح خاك و تغذيه‌ي گياهي مي‌تواند ايفا كند از درصد تامين بسيار پايين تري نسبت به كودهاي نيتروژني و فسفاتي برخوردار است. 
براساس جدول فوق 70 درصد كودهاي مصرفي در بخش كشاورزي شامل اوره و فسفاتهاي وارداتي مي شود اما به استنادآخرين اطلاعات جمع آوري شده از چندين استان ايران متاسفانه حدود 5/86درصد يعني 5/16درصد بيش از آن‌چه در جدول فوق گزارش شده است به اين دو ماده‌ي غذايي اختصاص داشت. اين موضوع درواقع زنگ خطري براي توليد پايدار و تهديدي براي امنيت غذايي كشور است.
براساس جدول وضعيت مصرف كود در كشور طي سالهاي 1384تا 1386(وزارت جهاد كشاورزي،1386) 5/86درصد كود مصرفي فسفر وارداتي است كه حداقل 30 ميلي گرم بر كيلوگرم كادميوم دارد. با ورود 1 ميليون تن كود فسفر حدود 30-25 تن كادميوم وارد چرخه ي زندگي مردم مي شود. به باور من اين موضوع بسيار ناراحت كننده است، در صورتي‌كه ما مي‌توانيم در داخل كشور كودهاي مناسب با درنظرگرفتن نياز گياه توليد كنيم بخشي از بودجه‌ي مملكت را به واردات كود اختصاص داده‌ايم.
در ادامه‌ي اين نامه توضيح داده شده است كه اعتقاد مابرآن است كه مصرف كود در كشور به جاي جدول شماره‌ي1 كه متاسفانه براساس آن بيش از86 درصد كودهاي مصرفي كشور را كودهاي ازته وفسفاته تشكيل مي‌دهند بايد مطابق جدول شماره‌ي 2 باشد.

درحال حاضر كودهاي مصرفي به صورت نامتعادل و غيرمنطبق با نياز واقعي گياهان در خاك‌ها زراعي مصرف مي شوند. با توجه به مدارك و شواهد موجود، در چنين بستري چگونه مي‌توان مدعي سياست‌گذاري براي توليد محصول سالم شد؟
از نيمه دوم دهه‌ي 1379 تا 1380، 5هزار طرح پژوهشي در زمينه‌ي مصرف بهينه‌ي كود و معرفي كود آرماني انجام گرفت كه نتايج آن‌ها نشان لياقت درجه سه در كار و توليد، جايزه رتبه اولي در رشته‌ي تغذيه و بهداشت از ششمين جشنواره تحقيقات پزشكي رازي، جايزه جشنواره بين المللي خوارزمي و... را به‌ دست آورد؛ اما متاسفانه تمام فعاليت‌ها و مقالات و كتاب‌هايي كه در اين زمينه ارائه كرديم بي نتيجه ماند.
برخي از مسوولين و مديران احساس مي كنند نتايجي كه از مطالعات و طرح‌هاي تحقيقاتي درطي اين سال‌ها كسب شده است ارزش چنداني نداشته و با بي تفاوتي به آن مي‌نگرند.
براي افزايش 25 درصدي توليد و ارتقاء سلامت جامعه با غني سازي گندم گروه خاكشناسي دانشگاه تربيت مدرس تهران پيشنهاد داد تنها مسسوليت فرمول كودي 2 تا 3 استان از مجموعه‌ي 30 استان كشور را عهده‌دار شود. با توجه به آن‌كه طرح‌هاي ما  بر پايه‌ي تحقيقات و مطالعات گسترده‌اي استوار است، مطمئن هستيم كه درصورت اجرا موفق مي شويم. 
به رغم آن‌كه در برنامه‌ي چشم‌انداز 20 ساله‌ي بخش كشاورزي افزايش عملكرد، بهبود كيفيت محصولات كشاورزي و ارتقاء‌ سطح سلامت جامعه به عنوان سه هدف بنيادين مطرح شده است، اما تا به امروز گام موثري در زمينه‌ي توليد محصول سالم برداشته نشده است براي نمونه ميزان نيترات در محصولات سيب زميني بالاتر از حدمجازاست.

خبرنگار:
شما خود در دروه‌اي سرپرست موسسه‌ي خاك و آب بوديد، در اين صورت بخشي از مسووليت اقدامات انجام نگرفته نيز بر عهده‌ي خود شما بوده‌است، در اين دوره چه راهكارهايي در زمينه‌ي بهبود كيفيت و سلامت محصولات كشاورزي و ازسويي حفاظت از محيط زيست ارائه داديد؟

دكترملكوتي:
پيشينه‌ي پيگيري‌هاي انجام شده به سال 1373 مي‌رسد؛ دكتركلانتري وزير كشاورزي سابق در اين سال براين موضوع تاكيد كرد كه افزايش توليد نبايد به بهاي تخريب محيط زيست بيانجامد. درپي گفته‌هاي ايشان خواستيم يارانه را هدفمند كنيم، اما متاسفانه با اعتراض عده‌اي مواجه شديم و درنهايت نتوانستيم فرهنگ سازي مناسب را در اين زمينه بوجودآوريم.
طي نامه‌اي در تاريخ27/8/1381به دكترعمادي معاون وزير در امور نظام بهره برداري و ترويج كشاورزي اعلام كرديم؛ به منظور ارتقاء كيفيت محصولات كشاورزي توليدي، كه در نهايت منجر به افزايش ايمني و سلامت جامعه مي‌شود، به‌هنگام معرفي كشاورزان نمونه كه الگو و سرمشقي براي ساير توليدكنندگان بخش كشاورزي هستند، علاوه بر ميزان توليد در واحد سطح (عملكرد هكتاري) آن‌ها، ملاك‌هاي كيفي محصولات توليدي رانيز مدنظر قراردهند.
درميان ملاك‌هاي كيفي، استاندارد بودن غلظت مواد آلاينده، مانند كادميم (Cd) و نيترات (NO3)در غده‌هاي سيب زميني و پياز و ازسويي غلظت عناصر غذايي محصولات كشاورزي مدنظر مي باشند. هم‌چنين اعلام كرديم موسسه‌ي تحقيقات خاك وآب آمادگي همكاري درزمينه‌ي استانداردها و اندازه گيري غلظت عناصرغذايي را با حوزه‌ي مربوطه خواهد داشت.
در تاريخ18/8/1383 در نامه‌اي به مهندس عليلومشاور سازمان و مسوول هماهنگي امور ترويج و نظام بهره برداري سازمان جهاد كشاورزي استان آذربايجان شرقي در ارتباط با سالم سازي محصولات كشاورزي به خصوص محصول سيب زميني اعلام شد: حد مجاز غلظت نيترات در غده هاي سيب زميني و پياز برابر 50 ميلي گرم در كيلوگرم برحسب وزن تازه و يا 250 ميلي گرم در كيلوگرم بر مبناي وزن خشك (به شرط آن‌كه درصد ماده خشك سيب زميني 20 درصد باشد) تعيين شده است، بنابراين اگر غلظت نيترات در محصول سيب زميني بيش از حدمجاز باشد نشان‌دهنده‌ي مصرف بالاي كودهاي ازته و عدم رعايت اصول مديريتي ومصرف بهينه كود است.

*روند رو به رشد سرطان دستگاه گوارش به دليل استفاده از محصولات ناسالم كشاورزي*

خبرنگار:
شنيده‌ها حاكي از آن است كه به دليل آلودگي خاك به كود وسموم شيميايي و عدم رعايت بهداشت كشاورزي آمار ابتلا به سرطان رو به افزايش است؛ آيا دراين زمينه مي‌توانيد مستنداتي ارائه دهيد؟ همچنين با توجه به اين‌ كه شما پژوهش‌هايي درباره استفاده از كود اوره با پوشش گوگردي يا (SCU)،  در پيشگيري از سرطان و تاثير بسزاي آن در اصلاح تغذيه‌ي گياهان، ضمن تأمين سلامت مصرف كنندگان، انجام داده‌ايد، توضيح دهيد كه نياز خاك‌هاي زراعي ايران به اين كود SCU را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

دكتر ملكوتي:
درزمينه‌ي دلايل افزايش آمار ابتلا به سرطان‌هاي دستگاه گوارش مانند سرطان‌هاي مري و معده بيش از هزار مقاله و كتاب و هم‌چنين پيشنهاداتي همانند كود آرماني داشته‌ام. درحال حاضر سرطان‌هاي گوارشي در ايران بسيار شايع است كه علت آن نوع كود مصرفي است. 
درسال 1371 به همراه تعدادي از دانشجويان دكترا توانستيم آلودگي آب‌هاي شمال كشور را به نيترات اثبات كنيم كه علت آن مصرف بي رويه و غيرفني كودهاي اوره است. كود ازته بايد پوشش دار باشد تا ازت آن به تدريج آزاد شود و آب‌هاي زيرزميني را آلوده نسازد.
در آن زمان با رويكرد مثبت دكترابتكار رئيس وقت سازمان محيط زيست، شرايط براي مطرح كردن توليد اوره با پوشش گوگردي فراهم شد، براساس آزمايش‌هاي بي‌شماري كه در نقاط گوناگون كشورمانند شاليزارها و مزارع گندم در مورد اثر بخشي كود SCU انجام شده است اين نتيجه حاصل شد كه مصرف اين كود سبب افزايش كارآيي ازت، كاهش آب‌شويي ازت، كاهش آلودگي نيترات آب هاي زيرزمين و اثر بخشي بسيار مطلوب آن در مزارع برنج، نيشكر و حتي گندم شده است، توليد و مصرف آن در سطح وسيع در كشور مورد تاييد مي باشد.
پس از 3 سال آزمايش‌هاي گوناگوني كه درارتباط با اين طرح انجام داديم، نتايج حاصل به وزير وقت كشاورزي ارائه شد و ايشان پس از تاييد، نتايج طرح را به آقاي نعمت زاده مديرعامل شركت ملي پتروشيمي ارجاع دادند، سپس قرار شد واحد توليدي اين كود به‌وسيله‌ي بخش خصوصي در بندر امام راه اندازي شود.
بخش خصوصي با دريافت 4 ميليارد تومان وام واحد توليدي 60 هزار تني را راه اندازي كرد اما متاسفانه امروز مديران كود SCU را لوكس معرفي كردند و با توجه به اين‌كه به كودهاي لوكس يارانه تعلق نمي گيرد، درحال حاضر واحد توليد SCU در مجتمع پتروشيمي بندرامام تعطيل شده است. اين در حالي است كه سرمايه‌گذار،از لحاظ قانوني نيز نمي تواند اين كود را صادر كنند زيرا براي تأسيس واحد توليدي از يارانه استفاده كرده است. متاسفانه كودي كه مي تواند از افزايش سرطان‌هاي دستگاه گوارشي جلوگيري كند را لوكس معرفي مي كنند.
ما در تاريخ10/12/1385طي نامه اي به آقاي دكتر پورجم رئيس دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس اعلام كرديم؛ پيرامون اعلام نظر درباره‌ي كود اوره با پوشش گوگردي (SCU) يا Sulphur Coated Urea، ضمن ارج نهادن به تلاش‌هاي سرمايه‌گذار بخش خصوصي براي بومي سازي توليد اين كود با ارزش در داخل كشور و جلوگيري ازخروج حداقل 30 ميليون دلار ارز كه قراربود براي خريد دانش فني آن كود از كانادا توسط شركت ملي صنايع پتروشيمي پرداخت شود و با توجه به فراواني عنصرگوگرد در داخل كشور (درحال حاضر متجاوز از 5/1 ميليون تن در سال گوگرد توليد مي شود كه بيشتر آن‌ها بدون استفاده مانده است) و نياز خاك‌هاي زراعي به اين عنصر غذايي و اصلاح كننده و از سوي ديگربراساس آزمايش‌هاي بي‌شمار انجام گرفته و نتايجي كه در پيش توضيح داده شد توليد و مصرف آن در سطح وسيع در كشور مورد تاييد مي باشد.
تمام سازمان‌هاي مرتبط طي نامه‌هايي به وزير مصرف اين كود را ضروري اعلام كردند هم‌چنين قرار بود به علت كمبود عنصر روي در شالي‌كارهاي شمال، به كود Zinc,SCU نيز اضافه و كود كاملي به بازار عرضه شود، اما متاسفانه بار ديگر هنگامي‌كه قرارشد اين كود در سطح تجاري و انبوه توليد شود كود ‌را لوكس معرفي كردند و يارانه آن حذف شد. 
جالب است هنگامي‌كه به فسفر وارداتي يارانه تعلق مي گيرد شخصي اعتراض نمي كند، اما اوره با پوشش گوگردي (SCU) را كود لوكس معرفي مي‌كنند.  ما ظرفيت توليد بيش از 1 ميليون تن كود كامل ميكرو را داريم اما به دليل عدم تخصيص يارانه حذف مي شود.
طي جلسه‌اي كه با حضور آقاي بروجردي در كميسيون امنيت ملي تشكيل شد ما به استناد مقالات و طرح‌هاي تحقيقاتي ايده آل بودن اين كود را اثبات كرديم، اما تا كنون بدون ارائه‌ي دليل و مدركي اختصاص يارانه به اين كود رد شده‌ است. مسوولين موسسه‌ي تحقيقات آب و خاك نيز علت نپذيرفتن اين كود را بالا بودن هزينه‌ي تمام شده آن اعلام كرده‌اند.
از سويي بايد به اين مسئله توجه داشت كه كشاورز براي خريد كود درابتدا به شركت‌هاي خدماتي -دولتي مراجعه و از آن‌ها كود يارانه‌اي دريافت مي‌كند. طبيعي است كه او بدون درنظر گرفتن سلامت مصرف كنندگان، كودي را خريداري مي‌كند كه از نظر اقتصادي برايش مقرون به صرفه باشد.

گفت وگو: مهندس مرجان طاووسي
خبرنگار مهندسي كشاورزي سرويس مسائل راهبردي ايران

ادامه دارد...