نماينده ايران در شوراي «سزامي» اظهار داشت: عضويت رسمي ايران در نخستين پروژه شتابدهنده سينكروتروني خاورميانه از حدود يك سال پيش در انتظار راي مجلس است البته فعاليت‌هايي در جهت ساخت برخي قطعات اين شتابدهنده با همكاري سه شركت صنعتي در كشور در حال انجام است.
به گزارش خبرنگار «فن‌آوري» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، طرح SESAME ( طرح استفاده از تابش سينكروترون براي علوم و كاربردهاي تجربي در خاورميانه) كه از چند سال پيش با نظارت «يونسكو» به تاسيس يك مركز بين المللي تابش «سينكروترون» در خاورميانه مربوط مي‌شود كه از چند سال قبل با نظارت سازمان يونسكو آغاز شده است.
در اين طرح كه با مشاركت 11 كشور منطقه اجرا مي‌شود، قرار است يك دستگاه سينكروترون (شتاب دهنده الكترون) مستعمل بهينه‌سازي شده و براساس آن نخستين شتابدهنده خاورميانه در نزديكي شهر امان - پايتخت اردن - طي چند سال آينده به بهره‌برداري برسد.
دستگاه سينكترون الكترون‌ها را با سرعت نور به حركت درمي‌آورد كه پرتو نوري كه از آنها ساطع مي‌شود زمينه بررسي ذرات بنيادي را فراهم مي‌كند.
از اين پرتو علاوه بر تحقيقات بنيادي در پژوهش هاي كاربردي محيط زيست، شيمي، فيزيك، دارو سازي، زمين شناسي، زيست شناسي، نانومكانيك و حتي در بخش هاي مختلف پزشكي نظير آنژيوگرافي استفاده مي‌شود.
ايران از جمله كشورهايي است كه تاكنون مشاركت فعالي در اين پروژه داشته و دكتر رضا منصوري استاد فيزيك دانشگاه صنعتي شريف رياست كميته آموزش اين طرح بين‌المللي را برعهده داشته است.
به گزارش ايسنا، دكتر جواد رحيقي، نماينده ايران در شوراي «سزامي»، در ششمين همايش «سزامي» كه روز پنج‌شنبه در دانشكده فيزيك دانشگاه صنعتي شريف برگزار شد، با اشاره به اهميت عضويت فعال ايران در پروژه سزامي و آموزش نيروي انساني، اظهار كرد: در سال 2006، شش نفر از محققان كشورهاي عضو سزامي به عنوان دانشمندان «خط باريكه» (Beam line) شتابگر در مركز Soleil فرانسه و مركز سينكروترون Diamond تحت آموزش قرار مي‌گيرند كه يك نفر از آنها از ايران خواهد بود.
همچنين سه بورس جديد از مركز NSRRC تايوان در اختيار اين كشورها قرار مي‌گيرد كه احتمالا يك نفر ديگر از ايران از اين بورس استفاده مي‌كند.
وي افزود: كميته آموزش «سزامي» به كمك آزمايشگاه‌هاي اروپايي، خاور دور و ژاپن در حال مذاكره براي اعطاي بورس هستند كه 300 هزار دلار از سوي سازمان انرژي هسته‌يي براي اين منظور قرار داده شده است.
وي اظهار كرد: در اين پروژه كه با عضويت كشورهاي منطقه از جمله بحرين، مصر، اردن، پاكستان، سوريه، فلسطين، عراق، مراكش و ايران اجرا مي‌شود، ساخت نمونه مغناطيسي حلقه انبارش (Storage Ring) در ايران در حال انجام بوده و به دنبال آن در زمينه ساخت قسمت‌هاي مختلف شتاب دهنده سينكروتروني ايران فعاليت‌هايي صورت گرفته است. همچنين با كشور ژاپن نيز در زمينه تاسيس دوره فيزيك شتابگر به كمك مؤسسه JSPS مذاكراتي انجام شده است.
دكتر رحيقي در خصوص عضويت ايران در پروژه سزامي گفت: در ابتدا اين پروژه زير نظر يونسكو بود اما بعد به صورت پروژه بين‌المللي مستقل درآمد كه به كمك دكتر منصوري، معاون پژوهشي سابق وزارت علوم، تحقيقات و فن‌آوري، درخواست عضويت ايران در سزامي در كميسيون امنيت ملي تصويب شد و در حال حاضر به مدت يك سال است كه در صحن علني مجلس براي راي گيري باقي مانده و اميد است به زودي از اين وضعيت بحراني خارج شود.
وي در خصوص سهم هر يك از كشورهاي عضو در اين پروژه عظيم علمي اظهار كرد: كشور مصر 50 هزار دلار، فلسطين 200 هزار دلار و ايران براي سال‌هاي 2004 و 2005 ، 155 هزار دلار و براي سال 2006 ، 85 هزار دلار - در مجموع 240 هزار دلار - بدهكار هستند كه اين رقم با توجه به اهميت بالاي مشاركت در اين پروژه علمي بين‌المللي بسيار ناچيز است. اين در حالي است كه كشور اردن با اختصاص زمين براي ساختمان و آزمايشگاه‌ها بيشترين مشاركت را دارد.
دكتر رحيقي در خصوص وضعيت كنوني پروژه گفت: پروژه سزامي در حال حاضر در مرحله طراحي به سر مي‌برد
كه از ژانويه 2006 مسايل مربوط به خريد قطعات آن شروع شده و در سال 2007 نصب مي‌شود و تا سپتامبر 2009 نصب آن به اتمام رسيده و در اكتبر 2009 حلقه انبارش شروع به كار خواهد كرد.
وي خاطرنشان كرد: محيط حلقه انبارش دستگاه 4/128 متر بوده و آزمايشگاه‌هاي متعددي در اطراف آن قرار مي‌گيرند.
دكتر رحيقي در ادامه با اشاره به پروژه CMS، افزود: ابزار اصلي اين تجهيزات علمي، شتابگرهاي ذرات هستند كه با دستيابي به تكنولوژي ساخت آنها مي‌توان طرح شتابگر خطي را با هدف ساخت شتابگر خطي الكترون در كشور به اجرا در آورد.
وي در معرفي شتابگر خطي، گفت: اين شتابگر كوچك با انرژي حدود 10 مگا الكترون ولت، زمينه ساخت شتابگرهاي بزرگتر را فراهم كرده كه در داخل كشور حدود 10 عدد از آنها در بيمارستان‌ها نصب شده و استفاده درماني دارند.
به گزارش ايسنا، دكتر رحيقي در خصوص ديگر پروژه تصويب شده وزارت علوم كه در پژوهشگاه دانش‌هاي بنيادي در حال اجرا است، اظهار كرد: پروژه ساخت شتابگر بزرگ در ايران به پژوهشگاه دانش‌هاي بنيادي (IPM ) سپرده شده كه دو منظوره بوده و براي دسترسي به باريكه انرژي بالا براي انجام فيزيك ذرات بنيادي و نيز دسترسي به يك حلقه انبارش كه به الكترون شتاب دهد، طراحي مي‌شود.
وي در پايان اظهار كرد: فعاليت‌هاي ساخت Beam line تا مراحل خوبي پيش رفته و در پروژه IPM فعاليت‌هاي مقدماتي صورت گرفته كه تمامي آنها به تخصيص بودجه كافي نيازمند است و اميدواريم مجلس هر چه زودتر نسبت به عضويت ايران در پروژه سزامي اقدام كند تا بدين طريق در جمع كشورهاي دارنده اين سيستم قرار گرفته و از مزاياي بسيار ارزشمند آن استفاده كنيم.
انتهاي پيام