/سال خوش آمد گويي/ باغهايي كه بايد ساماندهي شوند!
يك مدرس معماري گفت: هميشه يادمان ميرود كه ايران اگر در جهان شناخته شده است يكي از زمينهها معماري گذشته آن است و حداقل آن چه كه از گذشته داريم را بايد حفظ كرده و نمايش دهيم. مهندس مرجان طايفي در گفتوگو با خبرنگار ايسنا اظهار داشت: از آن جا كه باغهاي قديمي ما علاوه بر آن كه عمر چند صد ساله دارند موجود زنده نيز هستند خيلي ارزشمند بوده و اين امكان را براي ما ميآفرينند كه امكانات بيشتري را براي احيا آنها تدارك ببينيم. وي افزود: بسياري از مكانها در يزد هست كه بازديد كننده دارد اما در آمد زايي زيادي ندارد. بايد پولي كه از آن جا به دست ميآيد براي نگاه داري گل و گياهش هزينه كرد. در كاشان و حتي كرمان و شيراز بليتهاي ورودي اين مكانها و باغها گران است و ما هم بايد متناسب با عرف كشور بگيريم. طايفي درباره باغهاي تاريخي گفت: منظور باغ كشاورزي و درآمد زا نيست .بلكه عمارتي بوده كه براي حاكمين استفاده ميشده و حالت تفريحي داشته و نوعي پوشش گياهي داشته است .مردم در يزد به دليل خشكي هوا و كويري بودن به باغ تمايل داشتهاند و خيلي برايشان ارزشمند بوده و هر باغي قنات خاص خودش را داشته و به واسطه وجود قنات يك سري بازارچه،حمام، كاروان سرا ايجاد ميشده است و باغ محله را درست ميكردند كه باغ اصلي را حاكم و بقيه را قشر مرفه در اختيار داشتند. عضو هيات علمي دانشگاه يزد ادامه داد: اين باغها مورد توجه قرار نگرفتهاند و اكثراً يا متروكه شدهاند و يا وضعيت مورد استفاده ندارند. هر عمارت ارزشمند معماري خاصي دارد.يزد شهر تاريخي است و مردم به دنبال ديدن بناهاي قديمي در اين جا هستند . صنايع دستي يا شيريني يزد تنها عامل براي يك بازديد كننده براي آمدن به يزد نيست و زماني كه با باغ مواجه شود با عمارت قديمي هم روبرو ميشود. وي در ادامه برخي باغهاي يزد را نام برد و گفت:مهم ترين باغ دولت آباد است كه در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است و كنگره جهاني خشت خام در آن جا برگزار شد و آمادهترين جا براي سال خوش آمد است كه مرتب به آن رسيدگي ميشود. طايفي ادامه داد: كاربريهايي كه به عمارت هاي آن داده ميشود خيلي در جذب توريست ميتواند موثر باشد. عمارت هايي در باغ است كه اصليترين آن كلاه فرنگي است و بادگير آن 33 متر ارتفاع دارد. اين باغ مربوط به دوران محمدتقيخان زند يعني در حدود 1190 هـجري است كه در دوران پهلوي مرمت اساسي شد. اين مدرس معماري در ادامه گفت: باغ ديگر باغ ناجي است كه به صورت عمومي و بوستان است و مربوط به دوران قاجاريه است و قدمتش به صد سال ميرسد و تمام امكانات رستوران را در كنار خودش دارد فقط بايد راهاندازي شود. عضو هيات علمي دانشگاه يزد باغ طوبي را از ديگر باغ هاي يزد نام برد و گفت: اين باغ كه اخيراً راه اندازي شده تنها محيطي است كه صرفاً اختصاص به خانم ها دارد و عمارت آن سالم و مرمت شده و همچنين باغ مشير مربوط به دوره قاجار است عمارت اصلي آن تقريباً ويران بود و فقط عمارت كلاه فرنگي آن كمي سالم بود و مرمت آن شروع شده است تا به جاي عمارت قبلي بناي جديد ساخته شود و فضاي جديد به صورت رستوران استفاده شود. وي با بيان حسن اين باغها اظهار داشت: فضاي باز آن ها كه دلچسب است حسن آن به شمار مي آيد و همانند فضاي قديمي است و با فضاي سبز امروزي فرق ميكند كه به خصوص براي جهانگردان خارجي ميتواند مورد نظر باشد. طايفي همچنين موزه آئينه و روشنايي را يادآور شد و گفت:اين موزه مربوط به دوره پهلوي اول است و يك باغ شخصي بوده و از سراسر ايران هر چه آئينه و چراغ روشنايي بوده را در اين جا جمع آوري كردهاند. اين باغ تا زماني كه فقط موزه باشد ممكن است بازديد كنندهاي برود، ولي رستوران آن هم اگر داير باشد عدهاي ممكن است بارها به آن جا بروند نه فقط براي ديدن موزه كه به قصد رستوران دوباره مراجعه كنند. اين مدرس معماري باغ حجت آباد را از ديگر باغها ذكر كردو خاطرنشان كرد: اين باغ مربوط به دوره قاجار و حدود 1298 هـ .ق است كه در حاشيه يزد قرار گرفته و شامل حمام و كاروان سرا است و براي مراسم خاصي استفاده ميشده است و اقامت دائم نداشتهاند و در حال حاضر كاربري آن اقامتگاه گردشگري است. عضو هيات علمي دانشگاه يزددر ادامه گفت: باغ نمير يا صدري تفت مربوط به دوره زنديه است كه شهرداري آن را تملك كرده و در حال مرمت است. همچنين باغ پهلوان پور كه به دوره قاجاريه تعلق دارد و در مهريز قرار دارد كه تحت مالكيت ميراث فرهنگي و گردشگري است.باغ علينقي خان تفت هم مربوط به دوره صفويه است كه كار مرمت آن در حال انجام است طايفي افزود: باغ هزار درخت را سازمان انتقال خون در اختيار گرفته تا به عنوان مهمانسرا از آن استفاده كند. ما تعداد زيادي باغ داريم كه در حال حاضر هم مسكوني است و در محله رحمت آباد يزد همه باغ است و تفاوتشان با خانههاي يزد در اين است كه باغها تابستان نشين بودهاند و براي سكونت در زمستان ها مشكل بوده اند. عضو هيات علمي دانشگاه يزد برخي از باغهاي آسيب ديده را ذكر كرد و گفت: بعضي از اين باغها عمارتهايشان نسبتاً سالم است و عمارت آنها تملك شده، ولي باغ ارزش نگهداري نداشته است، همانند باغ مرشد كه چون باغ خشك بود عمارت را به رستوران تبديل كرده اند. وي ادامه داد: باغ كلاه فرنگي از ديگر اين باغها است. برخي از اين باغها را شهرداري تملك و تفكيك كرده و فروخته و ساخت و ساز در آن صورت ميگيرد و همچنين برخي باغها هم هستند كه اثري از آنها نيست و فقط در كتابهاي تاريخي مثل تاريخ يزد آمده است. طايفي در ادامه اظهار داشت: اين باغها كه در حاشيه يزد بودهاند كمربند يزد بوده اند و همچنين به دليل زمينهاي كشاورزي اطراف شرايط آب و هوايي بهتري داشتهاند اما درحال حاضر به دليل گسترش يزد بسياري از آن ها در دل شهر هستند و چندين محله هستند كه به محله باغ معروفند و حسنشان در اين است كه اگر ارزش و اهميت آن را متوجه نباشيم در شهر اين امكان را داريم كه بوستان هايي داشته باشيم و علاوه برنمايش فضاي تاريخي پاركي هم داريم. اين مدرس معماري ويژگيهاي باغهاي ايراني را يادآور شد و گفت:باغها با ديوار بلندي محصور بوده اند كه ويژگي درون گرايي در بيشتر جاها ديده ميشود و جاي خصوصي را از محيط بيرون جدا كردهاند. همچنين براي آبياري از قنات استفاده ميكردند. وي افزود: اين كارها به صورت هندسي صورت گرفته و كاملاً هندسي و منظم است و مسير پهنتر اصلي است كه به عمارت باغ منتهي ميشود و باغ عمود بر آن مسير بوده و بقيه بافت را شطرنجي درست كرده اند و توزيع گياهان هم به همين صورت بوده است. طايفي ادامه داد: درختهاي سايه انداز در معرض ديد و بقيه عقبتر قرار دارند و چند نوع گل متداول بوده كه گل محمدي ، گل سرخ و ياس خيلي مورد علاقه بوده چون كه تقريباً دائمي هستند و گلهاي فصلي هم بسته به نوع سليقه خود ميكاشتند. عضو هيات علمي دانشگاه يزد خاطرنشان كرد: حاكمان در انتخاب گل با هم رقابت ميكردند و اصولاً كشور ما رشد گل و گياهش نسبت به اروپا دشوارتر است. ويژگي ديگر عمارتها اين است كه يا در مركز يا در انتهاي باغ به يك ضلع ميچسبيدند يا در وسط قرار داشتند. بين باغ و بنا جدايي آن چناني وجود ندارد و در بسياري از موارد ساختمان محصور نيست.مهم ترين ويژگي عمارت ها نيمه باز بودن آن ها است كه در اين زمينه اطلاعاتي بيشتر در كتاب طبس شهري كه بود نوشته يعقوب دانش دوست است. طايفي ادامه داد: استانداري سابق يزد كه به عنوان مجموعه فرهنگي خوبي درحد بزرگ است و عمارت خوبي دارد در مقاطعي كه مسافر زياد دارد به حالت رستوران مورد استفاده همه قرار گيرد. وي افزود:در سال 84 بيشترين بازديد كننده را داريم كه ممكن است راغب شوند باز هم بيايند بنابراين بايد خوب كار شود در ايام عيد نوروز گردشگر قابل توجهي به يزد ميآيد و دلمان ميخواهد كه امسال بيشتر بيايند. جاهايي داريم كه خيلي رسيدگي نشده و نظافت اوليه وامكانات رفاهي نياز داردو يا حداقل امكاناتي كه دارند رسيدگي شود در باغ ناجي، موزه آئينه و يا مركز فرهنگي هنري دانشگاه يزد امكانات رفاهي برقرار شود و رسيدگي كامل شود تا براي اين ايام خيلي موثر باشد. اين استاد دانشگاه در پايان تاكيد كرد:داشتن راهنما و بروشور در فرودگاه ،راهآهن، پايانه مسافربري، هتلها و ... لازم است. انتهاي پيام