كرمان اين ديار بياباني واقع شده در دل كوير برخوردار از جاذبه‌هايي است كه هر بيننده‌اي را به تعجب وا مي دارد. چرا كه منطقه‌ي بياباني و كويري كرمان از قديمي‌ترين مناطق ايران است كه دوره‌ي تاريخي آن به هزاره‌ي چهارم قبل از ميلاد مرسيده و از ايين حيث جاذبه‌هاي بيشماري را در خود جا داده است. از سوي ديگر ارگ بم بزرگترين بناي خشتي جهان كه متاسفانه در زلزله اخير فرو يخت خود به تنهايي كافي است تا در توريسم استان تحولاتي را به وجود آورد.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، استان كرمان درجنوب شرقي ايران واقع شده است كه از شمال با استانهاي خراسان، يزد و از جنوب با هرمزگان، از شرق با سيستان و بلوچستان و از غرب با استان فارس همسايه است. كرمان بعد از خراسان دومين استان پهناور كشور است و حدود 11 درصد از خاك ايران را در بر گرفته است. براساس آخرين تقسيمات كشوري استان كرمان مشتمل بر 10 شهرستان، 7 شهر و 31 بخش است. شهرستانهاي آن عبارتند از بافت، بردسير، بم، جيرفت، رفسنجان، زرند، سيرجان، شهر بابك، كرمان و كهنوج.
«جغرافياي طبيعي و آب و هوا»
دنباله ارتفاعات استان كرمان رشته كوههاي مركزي ايران است كه چين خوردگي‌هاي آتشفشاني آذربايجان شروع مي‌شود و تا بلوچستان امتداد مي‌يابد.
مهمترين رشته كوههاي اين استان دنباله‌ي كوههاي جندق و بيابانك هستند كه تا كرمان و بم گسترش يافته‌اند. از قلل مهم آن ميتوان به كوههاي كوهنبان، طغرل‌الجرد، پلوار، سيرج، ابارق و تهرود اشاره كرد.
رشته‌ي دوم كوههاي اين استان كه از يزد تا كرمان و چاله‌ي جازموريان كشيده شده‌اند، به موازات رشته‌ي اوال كوهها امتداد يافته‌اند، از قلل معروف اين رشته كوهها ميتوان به مدوار، شهر بابك، كوه پنج، چهل تن، لاله‌زار، هزار بحر آسمان، جبال بارز و شهسواران اشاره كرد.
از نظر آب و هوايي، استان كرمان داراي آب و هواي خشك و نيمه معتدل است. بيشترين باران شهرستان جيرفت داراست.
اين استان تحت تاثير بادهاي مختلف برون منطقه‌اي و محلي است. وزش اين بادها، آب و هواي آن را دستخوش تحولات و تغييرات قابل توجهي مي‌كند.
اين بادها عمدتا از نوع بادهاي موسمي خشك هستند و در ماههاي اسفند، فروردين و ارديبهشت مي‌روند. حداكثر درجه‌ي حرارت در اين استان 6/39 درجه‌ي سانتيگراد و حداقل آن -17 درجه سانتيگراد با تعداد روزهاي يخبندان 79 روز بوده است.
مطلوب‌ترين ماههاي گردشگري به اين استان ارديبهشت، خرداد، مرداد و تير كه درجه‌ي حرارت بين 20 تا 25 درجه است، گزارش شده است.
«جغرافياي تاريخي كرمان»
در مدارك تاريخي و جغرافيايي اسلامي منطقه‌ي كرمان، با نام‌هاي مختلف كارمانيا، ژرمانيا، كرمانيا به معني «جايگاه دلاوري و نبرد» ذكر شده است.
بعضي از جغرافي‌دانان نام قديم اين شهر را گواشير (بردشير) خوانده‌اند و گفته مي‌شود گواشير همان كوره‌ي اردشير يا شهر اردشير بوده است.
به استناد منابع تاريخي عرب و بهبود، كرمان منسبو به كرمان بن هيتال بن ارفحشد بن سام بن نوح است و نام آن در كتيبه‌ي بيستور بصورت «يوتيه» ذكر شده است.
ارگ بم
در شمال شرقي شهر بم، در دامنه صخره‌اي عظيم، قلعه مستحكمي را پي افكنده‌اند كه به ارگ بم‌معروف است. اين قلعه، شهر قديم بم است. اين شهر قديم از چهار قسمت و 38 برج ديده‌باني تشكيل شده‌است. در طرف جنوب قلعه 4 حصار و در طرف شمال شرقي آن يك حصار بزرگ وجود دارد. مصالح اصلي بناخشت خام، گل‌رس و كاه است، ولي در بعضي قسمت‌هاي آن سنگ و آجر و تنه درخت خرما نيز بكار رفته‌است. قسمت‌هاي مختلف قلعه به ترتيب عبارتند از: دروازه ورودي، محله عامه نشين، سربازخانه و بناي مركزي‌يا حاكم‌نشين. خانه‌هاي عمومي در كنار كوه و بر روي زمين مسطح بنا شده و از نظر شهرسازي مجموعه‌اي كامل است.مكان‌هاي شناخته شده آن، راهرو اصلي (بازار)، حسينيه، مسجد (آتشكده)، زورخانه، حمام (عمومي) و سابات‌جهودهاست. بيشتر خانه‌هاي عامه متصل به هم ساخته شده و غالب آنها به همديگر راه دارند. در بعضي خانه‌هاآثار حمام اختصاصي به چشم مي‌خورد. تعدادي از ساختمان‌ها بصورت دو طبقه ساخته شده كه به احتمال زيادبر اثر افزايش جمعيت بوده است. بعد از ورودي، يك راه اصلي تا دروازه دوم كشيده شده كه قسمتي از اين راه‌بازار شهر است. آثار كارگاه نانوايي، روغن‌گيري و قفسه‌هاي خشتي بازار، نشاني از رونق گذشته آن است. به‌موازات راه اصلي، دو راه ديگر نيز به دروازه دوم اتصال دارد. حسينيه شامل يك محوطه بزرگ، ايوان دو طبقه‌قرينه و چند اتاق است و سه منبر خشتي دارد. زورخانه از چهار ايوان، يك گنبد و يك گود تشكيل شده است.ارگ بم دو مسجد بنام مسجد جامع و مسجد حضرت محمد (ص) دارد. حمامي نيز در محل عامه وجود داشته‌كه در حال حاضر منهدم شده است. بعد از دروازه دوم، اصطبل، حصار و اتاق‌هايي مخصوص نگهبانان وجوددارد.
باغ شازده ماهان
باغ شازده (شاهزاده)، مربوط به اواخر دوره قاجاريه است. مجموعه‌اي دلپذير از باغ‌سازي در شش كيلومتري ماهان كه هرچند از باغ‌سازي و معاري اروپايي (فرانسوي) متأثر است، حال و هواي محلي هم هنوز در آن موج مي‌زند. عمارت سردر باغ بنايي است دو طبقه كه تقريبا به صورت منفرد ساخته شده است. طبقه همكف آن از طبقه اول حجيم‌تر و پرتر است. به علت آن كه ساختمان نيمه تمام باقي مانده است، جز بخشهاي مختصري از نماي طبقه همكف، فاقد نماسازي و روكاري است. كشهاي افقي و چوبي تمام پاكارهاي قوسهاي خوابيده آن را (بويژه در طبقه فوقاني) به يكديگر بسته است. هرچند بناي مذكور از نظر ايستايي، ساختماني و مصالح كيفيت بالايي نداشت و نيازمند تعميرات اساسي بود و تصور مي‌رفت كه در اثر زمين لرزه آسيب بسياري ديده باشد؛ ولي به علت سبك ساختماني، بويژه در طبقه بالا و وجود كشهاي چوبي، پلان متقارن، منفرد بودن، فقدان روكار و زن مرده اضافي، جز چند ترك جزئي در ديوارهاي طرفين صدمه‌اي به بنا وارد نيامده است.
يخدان‌ها
در استان تاريخي كرمان علاوه بر آثاري ماندگار و مشهور همچون ارگ بم، يخ‌دان‌هائي نيز بر جاي مانده‌اند كه در گذشته‌اي نه چندان دور در ارتباط با تامين آب خنك مردم كاربرد داشته‌اند. مشهورترين اين آثار به شرح زير هستند.
يخدان مويدي
اين يخدان بناي مدوري است كه از عهد صفويه به جا مانده و در حال حاضر نماي دروني آن مورد استفاده كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان كرمان و از فضاي بيروني آن به عنوان پارك استفاده مي‌شود. اين بنا در كرمان، خيابان ابوحامد واقع شده است.
يخدان زريسف
اين يخدان بنايي است از عهد قاجار با ترميم لازم به همت سازمان ميراث فرهنگي كه احياي كامل آن از برنامه‌هاي آتي ميراث فرهنگي كرمان نيز هست. اين بنا در كرمان، خيابان زرسيف (شهدا) واقع شده است.
يخدان ريگ آباد
قدمت اين بناي فرهنگي به عهد قاجار مي‌رسد و مرمت لازم هم در آن انجام گرفته است. اين بنا دركرمان، در كوچه مؤيدي واقع شده است.
يخدان بم اين يخدان از عهد قاجار است كه از آن براي سمينارها استفاده مي‌شود، يخدان مرمت نيز شده و احياي كامل آن از برنامه‌هاي ميراث فرهنگي كرمان است، البته آب انباري هم از عهد قاجار در شهرستان بم موجود است كه فقط شناسايي مقدماتي شده است. اين بنا دركنار ارگ بم واقع شده است.
بازارها
بازار ريگ‌آباد
در خيابان مطهري كرمان، يعني محل سابق دروازه ريگ آباد است كه به خيابان امام خيمني روبه‌روي بازار ميدان قلعه ختم مي‌شود. به اولين بخش اين بازار، بازار دروازه ريگ آباد نيز مي‌گويند. طول بازار قلعه محمود حدودا 500 متر است و اكثر مغازه‌هاي آن در مقايسه با بازاهاي شرقي- غربي سرمايه و رونق كمتري دارند. در مجموع، زيبايي بازار شرقي- غربي را ندارند؛ ولي در جاي خود مهم‌اند. در گذشته اين بازار اهميت بيشتري داشته و هنوز هم آهنگري‌ها به سبك قديم در اين بخش از بازار به چشم مي‌خورد.
بازار ميدان قلعه
اين بازار از خيابان امام خميني روبه‌روي بازار قلعه محمود شروع و به چهار سوق گنجعلي خان ختم مي‌شود. به سبب نزديكي به بازارهاي شرقي- غربي اهميت آن از بازار قلعه محمود بيشتر است و رونق اقتصادي بيشتري دارد. طول آن نزديك 600 متر است ولي به زيبايي بازارهاي شرقي- غربي نيست.
بازار زرگري (قيصريه ابراهيم خان)
بازار زرگري به صورت يك راسته متقاطع عمود بر بازار كلاه مالي و به موازات بازار كفاشها واقع شده است و جزو مجموعه ابراهيم خان محسوب مي‌شود. 47 مغازه را در خود جاي داده است. بيش از 90 درصد مغازه‌ها زرگري و طلافروشي و تعداد كمي عتيقه فروشي است. اين بازار در امتداد و انتها به دو در بزرگ چوبي كه در ساعات و ايام تعطيل بسته مي‌شود، مجهزند.
ديگر بازارهاي كرمان عبارتند از: بازار مسگري غربي، بازار مسگري شمالي، بازار كلاه مالي ، بازار كفاشها و بازار عطاري ، بازار قدمگاه (راجي كرماني) ، بازار حاج آقا علي (رفسنجاني) ، بازار عزيز
« جاذبه هاي طبيعي»
كرمان عليرغم كويري بودن داراي چشمه‌هاي متعدد آب معدني و چندين رودخانه‌ي بزرگ است كه از جمله‌ي آنها ميتوان به رودهاي حوزه‌ي جازموريان، آبريز نمكزارهاي مركزي، چشمه‌ي حسين‌آباد، قلعه عسكر، قاسم‌آباد، پاچنار، بوجان، حوض‌نو، اين استان علاوه بر غناي چشمه‌ها و آبهاي معدني داراي مناطق حفاظت شده و شكارگاههاي مختفي است كه از آن جمله ميتوان به مناطق حفاظت شده‌ي خبر و ارزوئيه‌ي بافت اشاره كرد كه داراي پرندگان بي‌نظيري چون؛ كبك، تيهو، سينه سياه و انواع قوش، شاهين و كبوتر وحشي است. علاوه بر انواع پرندگان شكارگاههاي كرمان حيواناتي مانند؛ يوزپلنگ، گرگ، روباه، خرس سياه، شغال، خرگوش، انواع مار، كل، بز، ميش و قوچ را در خود جاي داه است.
از جمله تفرجگاههاي ييلاقي اين استان نيز ميتوان به تفرجگاه ماهان، جوپار، رلين، كوهپايه، مسكون و باغ‌سنگي اشاره كرد.
فضاي روستايي استان كرمان از معدود فضاهاي روستايي ايران است كه امكانات و جاذبه‌هاي طبيعي فوق‌العاده‌ي شگرفي را بويژه در ييلاقات و روستاها به نمايش گذاشته است. از جمله‌ي اين روستاها ميتوان به روستاي دوساري با كوههاي آهكي و باغات و مركبات و بهارنارنج اشاره كرد.
از ديگر روستاهاي تاريخي و جذب كرمان ميتوان به روستاي بروات، باغ دشت، شهداد، سه كنج، سيرج، پاريزو روستاي تاريخي ميمند با معماري و ساختار ويژه اشاره كرد. در تاريخ اين روستا را محل مردگان مي‌نامند چراكه در آن دژي است دخمه‌اي كه محل دفت مردگان است.
«جاذبه‌هاي تاريخي»
كرمان در مقايسه با استانهايي چون فارس و اصفهان از آثار تاريخي و بناهاي كهن كمتري برخوردار است با اين وجود، آب انبار علي‌مردان، حمام گنجعلي‌خان، حمام يا چايخانه‌ي سنتي وكيل، حمام ابراهيم‌خان، مدرسه‌ي شفيعيه، كاروانسراهاي چهارسوق، هندوها، گلشن، لحاف دوزها، گنبد تاريخي جبليه، گند سبز، مشتقاقيه، يخدان عباس‌آباد، ميل نادري، را ميتوان از جمله‌ي آثار و بناهاي تاريخي استان ذكر كرد.
«آرامگاه‌ها و بناها و اماكن مذهبي»
بقعه‌ي ماهان كه آرامگاه و خانقاه شاه نعمت‌الله ولي است در جنوب شرقي شهر ك زيبا و آباد ماهان قرار گرفته است كه اتفاقا يكي از بقاع معروف ايران از نظر معماري، باغ‌سازي و فضاي معنوي است.
علاوه برآن ميتوان به مقبره‌ي خواجه اتابك، پير برحق، ميرحيدر، ميرزبير، پير بابامسافر و امامزاده زيد و مقبره‌ي امامزاده شاهزاده حسين اشاره كرد.
«ويژگيهاي فرهنگي و هنري»
وجود فرهنگهاي مختلفي چون فرهنگ زرتشتي، برگزاري جشن‌ها و سرورها بخصوص در ايام نوروز، جشن سده، جشن مهرگان و زيارت پنج تن يا جشن سر سال نوروز. انواع هنرهايي چون پته‌دوزي، قاليبافي و آداب و سنن پوشش و لباس ويژگيهاي فرهنگي و هنري اين استان را تشكيل مي‌دهد.
ييلاقات
ده بكري
ده بكري از توابع شهرستان بم در دامنه كوه شيروجبال بارز واقع شده است. كوههاي آن ازدرختان جنگلي پسته، بادام و بادام وحشي پوشيده است. ده بكري در دره‌اي سرسبز و خنك واقع شده و ازدرخت‌هاي گردو، بادام، صنوبر و... پوشيده شده است. در اين ده خانه‌هاي ويلايي نسبتاً مدرني ساخته شده و درفصل تابستان جمعيت زيادي را به سوي خود جذب مي‌كند
كوه بنان
مركز بخش كوه بنان از بخشهاي شهرستان زرند، هوايي خوش و طبيعتي زيبا دارد.ماركوپولو از اين منطقه ديدن كرده و از آينه‌هاي بزرگي نام برده است كه در آنجا ساخته مي‌شد. كوه بنان بوسيله‌راه‌آهن با تهران و كرمان و توسط راه آسفالته با زرند و كرمان ارتباط دارد و فاصله آن تا زرند 80 و تا مركز استان160 كيلومتر است.
ييلاقات جوپار
شهر ييلاقي جوپار در جنوب كرمان قرار دارد. اين ناحيه پاركي زيبا و باغ‌هايي جالب وديدني دارد. مقبره مطهر امامزاده حسين (ع) كه گفته مي‌شود فرزند موسي بن جعفر (ع) است، در آنجا قرار دارد.جوپار ييلاق با صفاست و شهركي نسبتاً آباد به شمار مي‌رود. انگور جوپار بسيار مرغوب و معروف است.
ييلاقات ماهان
شهر ماهان در جنوب شرقي كرمان واقع شده است. در 6 كيلومتري جنوب ماهان باغي‌زيبا و بزرگ با ساختماني جالب وجود دارد. اين ساختمان زيبا و ويلايي به باغ شازده معروف است و در دوره‌قاجاريه بنا گرديده است. از جلو ساختمان باغ شازده بطرف در ورودي شيب تندي است كه با استفاده از اين‌شيب در ميان خيابان اصلي باغ حوضچه‌هاي متعددي ساخته‌اند. اطراف اين محوطه را انواع درخت‌هاي بلند ازجمله سرو و سپيدار پوشانده است. در سال 1370 به مناسبت بزرگداشت خواجوي كرماني اين باغ كاملاً مرمت‌شد. ضمناً يك باب مهمانسراي جهانگردي بسيار زيبا و سنتي نيز در مركز شهر ماهان احداث شده است.
ساير تفرجگاههاي ييلاقي استان عبارتند از: ييلاقات مسكون در جاده بم - جيرفت،ييلاقات دلفارد و ييلاقات در بهشت در جيرف
ارگ جديد بم
در جوار ارگ قديم بم مجموعه توريستي ارگ جديد احداث شده است.شهرك عظيم و مدرن ارگ جديد با برخورداري از پيشرفته‌ترين تجهيزات به يك دهكده توريستي مدرن باتاسيسات رفاهي و فضاهاي تفريحي متعدد تبديل شده است. ساختمان‌هاي اين دهكده در مساحتي معادل 6هكتار ايجاد شده است. در اين دهكده انواع واحدهاي مسكوني و خدماتي منطقه كوير به شكل سنتي خوداحداث گرديده با ايجاد چند باغ ايراني بر جذابيت آن افزوده شده است. در اين باغ‌ها مكان‌هايي براي اقامت وتفرج جهانگردان پيش بيني شده است.
دشت ها و کوي‌هاي کرمان
استان كرمان با توجه به ويژگيهاي زمين ساختي و طبيعي، دشت‌هاي مرتفع و فضاهاي كويري گسترده‌اي داردكه برخي از آنها همچون دشت‌ها و مناطق ييلاقي مورد استفاده تفرجگاهي قرار مي‌گيرند. دشت‌هاي شهداد و بم‌و جيرفت بسيار كم ارتفاع هستند و حداكثر 2100 - 1300 متر ارتفاع دارند. كوير وسيع لوت و نمكزارهاي آن‌قسمت عمده‌اي از شمال شرقي استان را اشغال كرده‌اند. قسمت هايي از شمال غربي استان را نيز نمكزارهاتشكيل داده‌اند. كويرهاي ايران جذابيت‌هاي ويژه‌اي دارند. آب و هواي كوير حداقل براي نيمي از سال مطلوب‌است.
آسمان پر ستاره كوير ديدني و شگفت‌انگيز است. سكوت محض، مناظر و چشم‌اندازهاي بديع،سراب‌هاي اغواكننده، زمين‌هاي سياه و سفيد، خاك‌هاي برآمده، موزائيك‌ها و لايه‌هاي نمكي و ساير مناظرطبيعي و زيبا را ميتوان در كوير تماشا كرد. علاوه بر اين، كوير آثار تاريخي و باستاني متعددي مشتمل بركاروانسراها، كاخ‌ها، آب انبارها، قنات‌ها، مراكز زيارتي و مذهبي و... را در دل خود جاي داده است كه نشاني ازقدمت و ديرينگي زيست انسان در حواشي و محدوده‌هاي آن است.
صنايع دستي و سوغاتي‌هاي کرمان
صنايع دستي و سوغاتي‌هاي استان كرمان عبارتند از، پته و انواع قالي، قاليچه، گليم،جاجيم، خورجين و ديگر صنايع دست‌بافت كه جزء سوغاتي‌هاي اين منطقه محسوب مي‌شوند. پسته كرمان ورفسنجان نيز بعنوان اصلي‌ترين سوغاتي آن شهرت جهاني دارد.
انتهاي پيام