آذربايجان غربي در ميان مناطق غربي كشور به لحاظ جاذبه‌هاي گردشگري ازجايگاه ويژه‌اي برخوردار است. آنچه كه اين جاذبه‌ها را بيش از پيش نمايان مي‌سازد، قرار گرفتن درياچه اروميه به عنوان يكي از بي‌نظيرترين
درياچه‌هاي جهان در اين استان و قرار گرفتن در نوار مرزي است.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) آذربايجان غربي با احتساب درياچه اروميه حدود 43660 كيلومتر مربع مساحت دارد و درشمال غربي ايران قرار گرفته است. براساس آخرين تقسيمات كشوري، شهرستان‌هاي اروميه، بوكان، پيرانشهر،تكاب، خوي، سردشت، سلماس، شاهين دژ، ماكو، مهاباد، مياندوآب، نقده و سيه‌چشمه مجموع شهرستان‌هاي‌استان آذربايجان غربي را تشكيل مي‌دهند. استان آذربايجان غربي در آبان ماه 1375 حدود 2496320 نفرجمعيت داشته است. از اين تعداد 52/68 درصد در نقاط شهري و 47/31 درصد در نقاط روستايي سكونت‌داشته و بقيه غير ساكن بوده‌اند.
*موقعيت جغرافيايي آذربايجان غربي*
آذربايجان غربي يكي از مناطق كوهستاني كشور است كه توپوگرافي متنوع و گسترده‌اي دارد. درسراسر ناحيه هم مرز آن با تركيه و عراق، كوههاي مرتفع برف‌گيري از شمال به جنوب كشيده شده است. آب‌هاي‌حاصل از ذوب برف كوههاي مذكور بصورت رودخانه‌هاي متعددي در دره‌هاي منطقه جريان مي‌يابد و به سه‌حوزه عمده درياچه اروميه، گسل عظيم خوي و دره رود كلوي سرازير مي‌شوند. سه ناحيه فوق پست‌ترين نقاط‌آذربايجان غربي به حساب مي‌آيد
* تاريخ و فرهنگ *
آذربايجان غربي يكي از كانون‌هاي تمدن باستاني ايران است و قلعه‌هاي متعدد تاريخي، صدها تپه‌باستاني با آثار مكشوفه و ساير يادمان‌هاي تاريخي و ديني اين قدمت ديرينه را تائيد مي‌كنند. از طرف ديگر، اين‌استان همواره زيستگاه مجموعه‌اي از اقوام و فرهنگ‌هاي مختلف بوده است. هر يك از اين اقوام و فرهنگ‌ها به‌نحوي در هم تأثير گذاشته و از همديگر متأثر شده‌اند .
*جاذبه‌هاي استان*
وجود مساجد، كليساها و ويرانه آتشگاه‌ها، گوياي بخشي‌از تاريخ تحولات ديني آن است. تشيع در اروميه و شهرهاي شمالي و تسنن در نواحي جنوبي استان از مذاهب‌عمده به شمار مي‌روند. ساير اقليت‌هاي آشوري و ارامنه به كليساهاي مسيحي وابسته‌اند. آذري‌ها، كردها،آشوري‌ها و ارامنه هر يك ويژگي‌هاي فرهنگي، آداب و سنن مخصوصي دارند كه در نوع خود جالب توجه است. به عبارت ديگر آذربايجان غربي منطقه‌اي است كه زيباترين جلوه هاي تاريخي و فرهنگي و زيست‌محيطي ايران را در خود جا داده است.
*تخت سليمان*
تخت سليمان و مجموعه آثار باستاني آن بر روي يك بلندي طبيعي به ارتفاع 20 متر ازسطح دشت مجاور احداث شده است. كليه آثار آن درون يك حصار بيضي شكل بنيان گرفته است. حصاربيروني به ضخامت 5 متر، به ارتفاع 14 متر و با محيط بيروني 1200 متر بنا شده و 38 برج دفاعي مخروطي‌شكل دارد. بناي ديوار و حصار بيروني از آثار دوره ساساني است.
در دوره ايلخاني نيز دروازه جديدي درمجاورت دروازه جنوبي احداث گرديده است. داخل حصار بيضي شكل، دو مربع مختلف المركز هم محوروجود دارد. در مركز مربع جنوبي درياچه و در مركز مربع شمالي آتشكده باستاني قرار دارد. در جبهه شمال غربي‌درياچه، ايوان خسرو قرار داشته است. در جبهه جنوبي نيز ايوان خوابگاه خسرو قرار دارد. تخت سليمان درحمله هراكليوس در سال 624 ميلادي ويران شد.
در حفاريهاي انجام گرفته در محل آتشكده، سكه‌هاي مختلف، كاشي و يك ديگ بزرگ مسي از آثار دوره اسلامي بدست آمده است. زندان سليمان نيز كه‌مشتمل بر بقاياي معبدي از دوران ماقبل تاريخ و عهد مادها است در اين مجموعه قرار دارد. آتشفشان خاموش،آبگرم‌هاي جوشان و جوي اژدهاي سنگي در اطراف تخت سليمان از نكات ديدني و جالب توجه هستند.
*كليساي پطروسوپولوس*
كليساهاي پطروسوپولوس، ماريوخنه (گولان)، فنايي و ماردانيال، جزو قديمي‌ترين كليساهاي استان آذربايجان غربي هستند كه مورد بازديد گردشگران استاني و كشور يقرار مي گيرند.
كليساي پطروسوپولوس در 10 كيلومتري جاده‌ي آسفالته‌ي اروميه - بندر گلمانخانه قرار دارد و توسط “مربختيشوع حكيم“ ـ از پزشكان هارون الرشيد، خليفه‌ي عباسي در سده‌ي هشتم ميلادي ساخته شده است.
اين كليسا كه به نام “پطروس و پولوس“ از حواريون عيسي مسيح (ع) ناميده مي‌شود از قديمي‌ترين كليساهاي آشوري است.
در اطراف اين كليسا بيمارستان و كتابخانه‌اي وجود داشته و مصالح به كار رفته در كليسا تماما از نوع سنگ لاشه و قلوه سنگ نامنظم است كه با ملاط ماسه و آهك كار شده و با نوعي گچ قسمت بيروني و داخلي آن به صورت لايه ضخيم اندود شده است.
ورودي بنا به طرف جنوب و داراي مقرنس كاري زيبايي از نوع گچ و سقف آن سنگي و به صورت تاق گهواره‌يي است.
همچنين كليساي ماريوخنه يا كليساي قديمي ده گولان يكي از قديمي‌ترين ابنيه‌ي تاريخي استان و زيارتگاه آشوريان مسيحي است و بر فراز كوهي در دو كيلومتري روستاي “ گولان“ قرار دارد و به استناد كتب ديني آشوري ها و نيز با توجه به سبك معماري بنا، كليسا متعلق به قرن پنجم ميلادي مي‌باشد.
* درياچه اروميه*
استان آذربايجان غربي بزرگترين درياچه كشور يعني درياچه اروميه را در كنار خود جاي داده‌است. اين درياچه در ارتفاع 1267 متري از سطح دريا واقع شده است. طول آن حدود 130 تا 140 كيلومتر وعرض آن بين 15 تا 50 كيلومتر متغير است و عمق متوسط درياچه را 50 الي 60 متر تخمين زده‌اند. آب درياچه‌اروميه بي نهايت شور و ميزان نمك محلول آن دو برابر اقيانوس‌ها است و به همين علت نيز آب آن هيچوقت يخ نمي‌زند. لذا گردشگران مي توانند در گرماي تابستان تن خود را به شورترين درياچه جهان بسپارند.
از زمان‌هاي قديم آب درياچه اروميه به علت املاحي كه در آن محلول است، مورد توجه بيماران‌امراض جلدي و اطباء محل بوده است. گل‌هاي طبي در درمان بيماريهاي دردبندها، پي‌ها و ماهيچه‌ها (بر اثررماتيسم يا عفونت) و بعضي از بيماريهاي زنانه و نيز در درمان ضربه‌هاي وارده به استخوانها، بندها وقسمت‌هاي نرم اندام مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
فصل آب تني معمولاً از اوايل تير تا نيمه دوم مرداد طول‌مي‌كشد و از اين زمان به بعد آب درياچه سرد مي‌شود.
* جزاير اروميه*
درياچه اروميه جزاير و شبه جزيره‌هاي متعددي دارد كه ازاهميت توريستي قابل توجهي برخوردارند. اين درياچه داراي 102 جزيره كوچك و بزرگ است كه اهم آنهاعبارتند از: كبودان، اشك، اسپير و آرزو.
جزيره كبودان: يكي از بزرگترين جزاير درياچه اروميه، جزيره كبودان است كه يك چشمه و يك قنات كوچك‌دارد. قسمت اعظم پوشش گياهي آنرا علف‌هاي كوتاه، درختان پسته وحشي، سرو كوهي، بادام وحشي،شيرخشت و گوجه فرنگي تشكيل مي‌دهد. اين جزيره در شرق اروميه با وسعت 3175 هكتار و در ارتفاع 1521متري قرار دارد. نوع ساحل آن سنگي و ماسه‌اي است و براي شنا و ورزش‌هاي آبي امكانات مناسبي دارد. درجزيره كبودان هزاران حيوان از انواع مختلف زيست مي‌كنند كه عمده‌ترين آنها قوچ و ميش مي‌باشد.
جزيره اشك: اين جزيره با 2115 هكتار وسعت در قسمت جنوبي كبودان و در 40 كيلومتري بندر گلمانخانه قراردارد. اين جزيره يك چشمه آب شيرين دارد و يكي از زيستگاههاي پرندگان بومي و مهاجر از جمله فلامينگو وتنجه به حساب مي‌آيد. جزيره اشك از نظر پوشش گياهي شبيه جزيره كبودان است و گوزن زرد ايراني كه يكي ازنادرترين گوزن‌هاي جهان است در آن زندگي مي‌كند.
جزاير اسپير: اين جزيره با 1151 هكتار وسعت در غرب كبودان و در 27 كيلومتري بندر گلمخانه واقع شده‌است. اين جزيره همه ساله پذيراي پرندگاني همچون فلامينگو، پليكان‌ها، كاكايي‌ها و غازهاست. امكانات وتاسيسات جزيره محدود به يك اسكله مي‌باشد. جزاير كبودان، اشك، اسپير، آرزو و جزاير نه‌گانه از امكانات‌مناسب براي شنا و ورزش‌هاي آبي برخوردار است.
*تالاب‌ها*
مساحت تالاب‌هاي استان را بيش از 700 كيلومتر مربع تخمين مي‌زنند كه برخي از آنها داراي آب شيرين وبرخي شور است. اين تالاب‌ها زيستگاه مناسبي براي انواع پرندگان به حساب مي‌آيد. تالاب‌هاي استان عبارتنداز: تالاب‌هاي شيطان، يادگارلو، جهودآباد، نيزار گرده قيا و حسنلو به وسعت 1480 هكتار در اطراف نقده.تالاب‌هاي آق گل، عشق آباد، قره بلاغ، ياريم قيه و ساري سو به وسعت 5966 هكتار در اطراف ماكو. تالاب‌هاي‌قره گل و يسريل‌آباد به وسعت 460 هكتار در اطراف مياندوآب.
درياچه‌هاي سدهاي استان آذربايجان غربي عبارتند از: درياچه سد بوكان، درياچه سد انحرافي مياندوآب،درياچه سد مهاباد، درياچه سد انحرافي يوسف كندي پيرامون اين درياچه‌ها و مانداب‌هاي كنار رود ارس وبركه‌هاي اطراف درياچه اروميه كه هر كدام از آنها جلوه‌اي زيبا دارد و مأمن حيات وحش محسوب مي‌شود.
*رودخانه ارس*
رود مرزي ارس از ديم قشلاق تا محل بهم پيوستن آق چاي به ارس، حدود 135 كيلومترميان آذربايجان غربي و جمهوري خود مختار نخجوان جاريست. اين رود از كوههاي هزار بركه تركيه سرچشمه‌مي‌گيرد و سپس با رودي ديگر بنام كورا در جمهوري آذربايجان، يكي مي‌شود و بالاخره به درياي خزر مي‌ريزد.اين رود 1072 كيلومتر طول دارد. پيرامون سد ارس در شرق ماكو جنگل‌كاري شده و تفرجگاه عمومي است
* مهاباد رود *
اين رود از ميان ارتفاعات پيرانشهر و سردشت مي‌گذرد و از بهم پيوستن دو شاخه اصلي‌بيطاس و ده بكر بوجود مي‌آيد. پس از گذشتن از شمال غربي مهاباد در غرب سيمينه رود و شرق گدار(قادرچاي) وارد درياچه اروميه مي‌شود. بر روي اين رودخانه نيز سدي احداث گرديده كه علاوه بر توليد برق،آب مشروب شهر را نيز تامين مي‌كند. سد انحرافي ديگري در 8 كيلومتري مهاباد در محلي بنام يوسف كندي‌جهت آبياري اراضي ساخته شده است كه مأمن حيات وحش است و زيبايي‌هاي قابل توجهي دارد
* فضاي روستايي و عشايري *
استان آذربايجان غربي جلوه‌هاي روستايي و عشايري ويژه‌اي دارد كه در نوع خود واجد ارزش‌هاي ايرانگردي‌هستند. روستاهاي مراكان، بند، سيه چشمه، خوشاكو، سهولان، عيسي كندي و... از طبيعت و حيات وحشي‌استثتايي برخوردارند و روستاهاي چنقرالو، تمتنان، قره كليسا، قطور، چالدران و... با آثار تاريخي دوران مختلف‌يادآور حوادث تاريخي و بيانگر جلوه‌هاي تاريخ گذشته منطقه هستند.
در اطراف شهرستان ماكو، عشاير ايل جلالي استقرار دارند. اين ايل به دو تيره بنام‌هاي «ميلان» و «قزلباش»تقسيم مي‌شود. كل ايل جلالي 75 رسته است كه از اين تعداد 29 رسته كوچرواند.
كوچ به دو صورت انجام‌مي‌گيرد: كوچ افقي كه توام به جابجايي دائمي و اتراق در نواحي دشت است و كوچ عمودي كه در ارتفاعات‌زاگرس صورت مي‌گيرد. عشاير از نيمه ارديبهشت هر سال راهي ييلاق مي‌شوند، از اوايل خرداد تا اواخر مردادماه در منطقه ييلاقي اتراق مي‌كنند و سپس شهريور ماه راهي قشلاق مي‌شوند. عشاير شهرستان پيرانشهر در سه‌ايل بنام‌هاي «مامش»، «منگور» و «پيران» متمركزند. اين ايلات به 170 تيره تقسيم مي‌شوند و كرد زبان هستند.افراد اين تيره‌ها در 50 روستا اسكان يافته‌اند.
كوچ اين عشاير بصورتي كه تمامي افراد ايل از محل قشلاق دورشوند و در ييلاق اتراق كنند بندرت ديده مي‌شود. نحوه جابجايي بصورت كوچ عمودي است كه 105 تيره، رمه‌را بصورت عمودي به چرا مي‌برند و 65 تيره نيز رمه را بصورت افقي به چرا مي‌برند. كوچ افقي عمدتاً در دامنه ودشت صورت مي‌گيرد . به اين ترتيب آذربايجان غربي در امر گردشگري عشايري نيز از توانمندي‌هاي زيادي برخوردار است كه در صورت برنامه ريزي مي‌توان به گسترش آن اميدوار بود.
انتهاي پيام.