پرويز مرزبان: انسان محتاط، متفكر و عميق، تاريخ زمان خود را در دهه‌هاي اخير نمي‌نويسد
انسان محتاط، متفكر و عميق، تاريخ زمان خود را در دهه‌هاي اخير نمي‌نويسد؛ چرا كه اعمال تلبيس و تملق در تاريخ معاصر باعث مي‌شود كه اين تاريخ از اعتبار ساقط شود. پرويز مرزبان ـ پژوهشگر تاريخ ـ در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با بيان مطالب بالا تصريح كرد: تاريخ زمان معاصر را نه بايد نوشت و نه بايد بدان اتكا كرد؛ چرا كه نوشتن اين تاريخ، احتياج به شهامت و احاطه مورخ بر تمامي مسائل روز دارد و به اين خاطر نيز تنها عده‌اي قليل هستند كه مي‌توانند اين كار را انجام دهند. چرا كه اين گونه نوشتن‌ها، منجر به پراكنده‌گويي و به نرخ روز نوشتن مي‌شود. به همين خاطر اگر مي‌خواهيم كه تاريخمان پخته و عميق باشد، بايد اندكي درنگ كنيم. وي در ادامه، نپرداختن مورخان به موضوعات اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي را يكي از دلايل ضعف تاريخ‌نگاري در ايران دانست و افزود: متاسفانه امروز با اينكه ما تاريخ‌هايي غني در زمينه‌هاي سياسي و زندگي شاهان، دولت، جنگ‌ها، قشون كشي‌ها و ... داريم، ولي خيلي هم در آنها به جزئيات و ريزه‌كاري‌هاي زندگي اجتماعي اداب و رسوم مردم عادي، ضرب‌المثل‌ها و بقيه فعاليت‌هاي روزمره مردم پرداخته شده است؛ در صورتي كه ما مي‌بينيم مثلا در قرن 18 انگلستان اين مسائل در مجلات و روزنامه‌ها منعكس مي‌شد. وي افزود: هويت تاريخي ما دو گونه است؛ اول تاريخي كه خود ما مي‌نويسيم و بعد تاريخي كه توسط مورخان كشورهاي ديگر نوشته مي‌شود. چرا كه اين واضح است كه هويت ما را تاريخ خود ملت و تاريخي كه ديگران نوشته‌اند را مي‌سازد. چه خوب است كه تاريخ ما را ديگران با احترام بگويند و از شاعران، آئين و معنويت اسلامي ايراني ما تجليل كنند. وي يادآور شد: زماني كه ديد سياسي بر تاريخ‌نگاري مسلط مي‌شود، ممكن است صراحت كلام كنار گذاشته شود. در سياست همواره اين دورويي وجود دارد كه براي اينكه از تهديدات جاني و مالي چه از طرف حكومت يا فرقه‌هاي متفاوت به دور باشند، درصددند كه به نوعي از صراحت كلام خارج شود. مرزبان در ادامه متفاوت بودن نقل مورخ از رويدادها را در زمان‌هاي متفاوت تاريخي، عنصري زائيده وجود امكانات متفاوت در اذهان مختلف دانست. مثلا در طي دوره‌هاي متفاوت تاريخي هر زمان پرداختن به برخي مقولات بيشتر مد نظر بوده است. و در برهه‌اي مسائل سياسي و ديني از مسائلي مهم و قابل براي مطرح شدن در تاريخ به حساب مي‌آمدند . در برخي اعصار نيز در كنار مسائل سياسي، پرداخت به موضوعاتي از قبيل اجتماعي و هنري، مورد توجه قرار گرفته‌اند؛ اما به طور كلي ما نمي‌توانيم براي اين گونه تاريخ‌نويسي اعتبار قائل شويم، چرا كه گزارش تاريخ‌نويساني از اهميت بسيار برخوردار است كه در جنبه‌هاي اقتصادي، اجتماعي، جزئيات زندگي روزمره نوشته شده باشد . اين گونه تاريخ نويسي هم مرهون كمك گرفتن از كارشناسان جامعه‌شناس، بويژه انديشه و قلم است و به اين صورت است كه به صورتي همه جانبه و كلي مي‌توانند به روايت تاريخي بپردازند و باعث شوند كه الان تاريخ‌نويسي خيلي ظريف‌تر و مرتب‌تر بر اصول و موازين بي‌شمار باشد؛ چرا كه در اين صورت تاريخ معتبر بدون پنهانگري و افشاگري شخصي و فردي صورت مي‌گيرد. وي در خاتمه خاطرنشان كرد: ما در تاريخ نبايد با مسائل به صورت شتابزده و متعصب برخورد كنيم. قطعا پرداخت منصفانه به اين مسائل باعث مي‌شود كه گزارش تاريخي ما چه در داخل و يا خارج از كشور مورد استفاده قرار گيرد. انتهاي پيام