محمد مهدی جوادی مدیر پژوهش پژوهشکده بنیاد بین‌المللی امامت در گفت‌وگو با ایسنا، بیان کرد: ماه مبارک رمضان فرصتی است برای تأمل در مسئولیت‌هایی که هر فرد در قبال خدا، خود، جامعه و محیط پیرامون دارد، این ماه نه‌تنها یک عبادت فردی بلکه بستری برای تقویت حس مسئولیت‌پذیری و مشارکت اجتماعی است؛ چرا که در آن انسان با مفاهیم عمیقی همچون انصاف، مواسات و ذکر پروردگار آشنا شده و آن‌ها را در زندگی خود به کار می‌بندد.
وی افزود: پیامبر اکرم(ص) در حدیثی فرمودند: «بهترین اعمال سه چیز است: انصاف داشتن با مردم، مواسات نسبت به برادر دینی و یاد خدا در همه حال.» این سه اصل، بنیان مسئولیت‌پذیری اجتماعی و اخلاقی را تشکیل می‌دهند. در روایتی دیگر نیز آمده است: «کسی که بر فقیری مواسات کند و با مردم با انصاف رفتار کند، او مؤمن واقعی است.» این احادیث، بر نقش عدالت اجتماعی و توجه به نیازهای دیگران تأکید دارند که از مهم‌ترین ابعاد مسئولیت‌پذیری است.
جوادی، مسئولیت‌پذیری را دارای ابعاد مختلفی دانست و گفت: مسئولیت‌پذیری دارای چهار دسته حقوقی، شرعی، حرفه‌ای و اخلاقی است و در نگاه دینی نیز مسئولیت‌ها شامل این موارد است: مسئولیت در قبال خدا که در ماه رمضان با روزه‌داری و انجام اعمال عبادی، محک زده می‌شود و مسئولیت در قبال خود که شامل مراقبت از روح و جسم است؛ همان‌گونه که روزه به پالایش جسم و تقویت روح کمک می‌کند.
این پژوهشگر بنیاد بین‌المللی امامت تصریح کرد: سومین مسئولیت، مسئولیت در قبال جامعه که از طریق درک مشکلات دیگران، کمک به نیازمندان و رعایت انصاف در رفتارها است، شکل می‌گیرد و مسئولیت در قبال محیط پیرامون که شامل حفظ پاکیزگی، احترام به طبیعت و ایجاد شرایط سالم برای زندگی است.
جوادی عنوان کرد: ماه رمضان، انسان را در موقعیتی قرار می‌دهد که بتواند این مسئولیت‌ها را درک و ارزیابی کند، تجربه گرسنگی به افراد کمک می‌کند تا شرایط مستمندان را حس کنند و حس همدلی را در خود تقویت کنند. روایت شده که امام علی(ع) شب‌ها نان و خرما را بر دوش می‌گرفت و به خانه نیازمندان می‌برد؛ این نشان از مسئولیت عمیق انسانی و اجتماعی دارد که ماه رمضان آن را به ما یادآوری می‌کند.
وی بیان کرد: علاوه بر این، فرد می‌آموزد که نباید به جسم و روح خود ظلم کند؛ همان‌گونه که روزه بر کسانی که توانایی ندارند، واجب نیست تا به خود آسیب نزنند؛ در عین حال، این ماه فرصتی برای پرورش صبر، اراده و استقامت نیز هست که از مهم‌ترین ویژگی‌های فرد مسئولیت‌پذیر به شمار می‌رود، اما مهم‌تر از فراهم بودن بستر تمرین مسئولیت‌پذیری، یافتن راه صحیح برای ادای این مسئولیت‌ها است.
جوادی با بیان اینکه نیت خوب، به تنهایی کافی نیست بلکه باید مسیر درست را شناخت تا از اشتباهات احتمالی جلوگیری شود، افزود: اینجاست که نقش امام به عنوان راهنمای حقیقی، پررنگ می‌شود، امام همان نخ تسبیحی است که میان مسئولیت‌های ما در قبال خدا، خود، جامعه و محیط پیوند ایجاد می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه با کمترین خطا، بیشترین تأثیر مثبت را داشته باشیم.
وی تصریح کرد: امامان معصوم نه‌تنها راهنمایان دینی، بلکه الگوهای واقعی در مسئولیت‌پذیری اجتماعی هستند، آنان با رفتار خود نشان دادند که چگونه می‌توان در کنار عبادت، دغدغه‌های اجتماعی و انسانی را نیز در نظر گرفت اگر انسان در مسیر مسئولیت‌پذیری و مشارکت اجتماعی دچار تردید شود، رجوع به سیره امامان راهگشای او خواهد بود. راهی که از عدالت، مهربانی، انصاف و عمل به وظایف تشکیل شده است و می‌تواند مسیر درست را در تمام جوانب زندگی مشخص کند.
این پژوهشگر بنیاد بین‌المللی امامت عنوان کرد: با این نگاه باید به این نتیجه رسید که مواسات و فداکاری در حق حجت و ولی خدا بالاترین فداکاری و مواسات است. روایتی از جنگ اُحُد به یادگار مانده است که یادآور این نکته است که بالاترین مواسات در دین‌داری و دفاع از امام و امامت است.
وی در ادامه یادآور شد: در این روایت، زمانی که مسلمانان از گرد پیامبر(ص) پراکنده شدند، پیامبر در حالی که خشمش سراسیمه بود، علی(ع) را در کنار خود دیدند و به او گفتند: «تو نیز با کسانی که پراکنده شده‌اند همراه شو!» امیرالمومنین عرض کرد که «الگوی من شما هستید» پیامبر فرمود: «پس اینان را از من دور کن» علی(ع) که به عنوان الگویی از وفاداری و فداکاری شناخته می‌شدند، نخستین حمله را علیه دشمن آغاز کردند. جبرئیل(ع) از این عمل به عنوان نمونه‌ای از واقعی‌ترین نوع مواسات یاد کرد؛ آن مواساتی که در دفاع از ولی و حجت خدا و امام و امامت تجلی می‌یابد.
انتهای پیام