به گزارش ایسنا، در پی اظهارات عجیب و غیرعادی رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، اتحادیه‌ها و سازمان‌های اجتماعی پاناما در اعتراض به اظهارات ترامپ درباره کانال پاناما در مقابل پارلمان این کشور آمریکای لاتین تظاهرات کردند.

یکی از سازمان‌دهندگان اعتراض گفت: «ما می‌خواهیم از این فرصت استفاده کنیم و مخالفت قاطع خود را با اظهارات ایالات متحده در مورد قصد بازپس‌گیری کانال خود را اعلام کنیم.»

این تظاهرات برای ابراز مخالفت با سیاست‌های اجتماعی دولت پاناما برگزار شد، اما شرکت‌کنندگان همچنین از فرصت استفاده کردند و اظهارات ترامپ را محکوم کردند. تصاویر ویدئویی معترضان را در حال سوزاندن پرچم آمریکا و پرتره رئیس‌جمهور منتخب آمریکا نشان می‌دهد.

کانال پاناما که توسط ایالات متحده در سال ۱۹۱۴ تکمیل شد، بر اساس توافق نامه‌ای در سال ۱۹۷۷ که توسط رئیس جمهور وقت ایالات متحده «جیمی کارتر» امضا شد، به پاناما بازگردانده شد. پاناما هم در ۳۱ دسامبر ۱۹۹۹ کنترل کامل گذرگاه تجاری را به دست گرفت.

با این حال «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا طی روزهای اخیر با اشاره به اینکه دوباره مایل است کنترل این آبراه را به دست بگیرد، جنجال به پا کرده است.  

ترامپ روز شنبه پاناما را متهم کرد که «هزینه‌های گزاف» از کشتی‌های آمریکایی می‌گیرد و از این کشور آمریکای مرکزی خواست که هزینه‌ها را کاهش دهد یا کانال را به کنترل ایالات متحده بازگرداند.

دونالد ترامپ گفت: « این کانال به پاناما داده نشده است تا از ایالات متحده، نیروی دریایی آن یا شرکت‌هایی که در داخل کشور ما تجارت می‌کنند، هزینه‌های عبور هنگفت دریافت کند. با نیروی دریایی و بازرگانی ما بسیار ناعادلانه و غیرعادلانه رفتار شده است. هزینه‌هایی که پاناما دریافت می‌کند مضحک است، به‌ویژه با دانستن سخاوت فوق‌العاده‌ای که توسط ایالات متحده به پاناما داشته است. این شکاف کامل کشور ما فورا متوقف خواهد شد.»

شاهراه استراتژیک

مشخص نیست که ترامپ چقدر تهدید خود برای بازپس‌گیری کنترل کانال را جدی می‌گیرد، گرچه این اولین باری نبود که او گفت ایالات متحده مایل است به یک توافق دست یابد. رئیس‌جمهور منتخب آمریکا توضیح نداد که چگونه یک کشور مستقل و دوست را مجبور به واگذاری قلمرو خود می‌کند.

به گزارش شبکه خبری سی‌ان‌ان، قبل از تکمیل کانال، کشتی‌هایی که بین سواحل شرقی و غربی قاره آمریکا حرکت می‌کردند باید در اطراف کیپ هورن، در انتهای جنوبی آمریکای جنوبی حرکت کنند و هزاران مایل و چندین ماه به سفر خود اضافه کنند. ایجاد گذرگاهی که آن سفر را کوتاه کند، هدف دست‌نیافتنی چندین امپراتوری بود که مستعمراتی در قاره آمریکا داشتند.

در اوایل قرن بیستم، رئیس‌جمهور وقت آمریکا «تئودور روزولت» تکمیل یک گذرگاه را در اولویت قرار داد. این قلمرو در آن زمان تحت کنترل جمهوری کلمبیا بود، اما شورش تحت حمایت ایالات متحده منجر به جدایی پاناما و کلمبیا و تشکیل جمهوری پاناما در سال ۱۹۰۳ شد. ایالات متحده و جمهوری تازه تاسیس در آن سال معاهده‌ای را امضا کردند که به ایالات متحده کنترل یک نوار زمینی ۱۰ مایلی را برای ساخت کانال در ازای بازپرداخت مالی داد.

این کانال در سال ۱۹۱۴ تکمیل شد و موقعیت ایالات متحده را به‌عنوان یک ابرقدرت مهندسی و فناوری تثبیت کرد، اما هزینه‌های انسانی هنگفتی به همراه داشت. حدود ۵۶۰۰ نفر در طول ساخت این کانال توسط ایالات متحده جان خود را از دست دادند. کارایی این کانال در طول جنگ جهانی دوم نشان داده شد، زمانی که از آن به‌عنوان یک گذرگاه حیاتی برای تلاش‌های جنگی متفقین بین اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام استفاده شد. اما رابطه بین ایالات متحده و پاناما به آرامی به دلیل اختلاف‌نظر در مورد کنترل کانال، رفتار با کارگران پانامایی و سوالاتی در مورد اینکه آیا پرچم ایالات متحده و پاناما باید به طور مشترک بر فراز منطقه کانال به اهتزاز درآید، از هم پاشید.

این تنش‌ها در ۹ ژانویه ۱۹۶۴ به اوج خود رسید، زمانی که شورش‌های ضد آمریکایی منجر به کشته شدن چندین نفر در منطقه کانال و قطع کوتاه روابط دیپلماتیک بین دو کشور شد. سال‌ها مذاکره برای یک توافق عادلانه‌تر منجر به دو معاهده در زمان ریاست جمهوری جیمی کارتر شد. توافقنامه‌ها کانال را بی‌طرف و برای همه کشتی‌ها باز اعلام کردند و کنترل مشترک ایالات متحده و پاناما بر این قلمرو را تا پایان سال ۱۹۹۹ پیش‌بینی کردند.

همه از طرح کارتر حمایت نکردند. در یک سخنرانی در سال ۱۹۷۶، «رونالد ریگان» کاندیدای وقت ریاست جمهوری آمریکا گفت مردم ایالات متحده «صاحبان قانونی منطقه کانال» هستند. تنش‌ها بر سر این کانال در اواخر دهه ۱۹۸۰ و تحت حکومت «مانوئل نوریگا» که پس از حمله ایالات متحده به پاناما به عنوان بخشی از «جنگ با مواد مخدر» از قدرت کنار گذاشته شد، دوباره بدتر شد.

مشکلات مدرن

مدت کوتاهی پس از اینکه پانامایی‌ها کنترل کامل کانال را در سال ۲۰۰۰ گرفتند، حجم حمل و نقل به سرعت از ظرفیت آبراه فراتر رفت. یک پروژه توسعه عظیم در سال ۲۰۰۷ آغاز شد و تقریبا یک دهه بعد تکمیل شد. اما منطقه اطراف کانال با خشکسالی‌های شدید مواجه شده که منجر به کاهش سطح آب شده است که مانع از عملکرد صحیح آن می‌شود. مقامات کانال محدودیت‌هایی را برای تردد در نظر گرفتند و هزینه‌های بیشتری را برای عبور از کانال وضع کرده‌اند.به نظر می‌رسد این هزینه‌ها بخشی از مشکل ترامپ با کانال است.

واکنش پاناما به لفاظی‌ها

«خوزه رائول مولینو» رئیس‌جمهور پاناما، تهدید دونالد ترامپ مبنی بر بازپس‌گیری کنترل کانال پاناما در صورت عدم کاهش هزینه‌های ترانزیت به‌ویژه برای کشتی‌های آمریکایی را رد کرد.

مولینو یکشنبه در ویدئویی که در حساب کاربری «ایکس» منتشر کرد، گفت که این کانال متعلق به پاناما است. او نوشت: «به‌عنوان رئیس‌جمهور، من می‌خواهم دقیقا بیان کنم که هر متر مربع از کانال پاناما و منطقه مجاور آن متعلق به پاناما است و همینطور خواهد ماند. حاکمیت و استقلال کشور ما قابل مذاکره نیست.»

رئیس‌جمهور پاناما گفت: نرخ استفاده از کانال به صورت عمومی و در یک جلسه استماع آزاد با در نظر گرفتن شرایط بازار، رقابت بین‌المللی، هزینه‌های عملیاتی و نیازهای تعمیر و نگهداری و نوسازی این مسیر بین اقیانوسی تعیین شده است.

ترامپ همچنین مدعی شده بود که چین در مدیریت این کانال دخالت دارد.

مولینو بدون اشاره صریح به ترامپ گفت: «این کانال تحت کنترل مستقیم یا غیرمستقیم، نه توسط چین و نه توسط جامعه اروپایی، توسط ایالات متحده یا هیچ قدرت دیگری نیست. من به‌عنوان یک پانامایی، قویا هرگونه اظهاراتی را که این واقعیت را تحریف کند، رد می‌کنم.»

رئیس کشور پاناما گفت که پاناما به سایر کشورها احترام می‌گذارد و خواستار احترام است و امیدوار است رابطه با دولت جدید ایالات متحده هم براساس رابطه محترمانه حفظ شود.

مولینو گفت مسائل امنیتی مانند مهاجرت غیرقانونی، قاچاق مواد مخدر، تروریسم و ​​جرایم سازمان‌یافته باید در اولویت دستور کار دوجانبه باشد. هزاران مهاجر غیرقانونی هر ساله از طریق جنگلی در پاناما راه خود را به سمت ایالات متحده در پیش می‌گیرند.

حمایت از پاناما

در واکنش به پیام‌های تهدیدآمیز ترامپ علیه پاناما، «گوستاوو پترو» رئیس‌جمهور کلمبیا در دفاع از این کشور آمریکای مرکزی به این پیام واکنش نشان داد. پترو در پیامی در ایکس گفت تا آخر در کنار پاناما و دفاع از حاکمیت آن خواهد بود.

پترو در حساب کاربری خود در «ایکس» نوشت: «اگر دولت جدید ایالات متحده بخواهد در مورد تجارت صحبت کند، ما به صورت رو در رو و به نفع مردم خود صحبت خواهیم کرد، اما کرامت هرگز مورد مذاکره قرار نخواهد گرفت.»

کانال پاناما یکی از مهم‌ترین کانال‌های مصنوعی جهان است که اقیانوس اطلس را به اقیانوس آرام متصل می‌کند. این کانال در کشور پاناما واقع شده و از سال ۱۹۹۹ تحت کنترل کامل دولت پاناما قرار دارد.

اهمیت کانال پاناما

۱. مسیر تجاری کلیدی: کانال پاناما یکی از مهم‌ترین شاهراه‌های تجاری جهان است که زمان حمل‌ونقل بین دو اقیانوس را به طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. به جای دور زدن قاره آمریکای جنوبی از طریق تنگه ماژلان، کشتی‌ها می‌توانند از این کانال عبور کنند.

۲. کاهش هزینه‌ها: عبور از این کانال هزینه‌ها و زمان ارسال کالاها را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.

۳. جغرافیای استراتژیک: این کانال به طور مستقیم در مرکز آمریکای لاتین قرار گرفته و نقش حیاتی در اقتصاد جهانی دارد.

حجم ترانزیت و ارزش آن

کانال پاناما سالانه میزبان بیش از ۱۴ هزار کشتی است که حدود ۴ درصد از تجارت جهانی را جابه‌جا می‌کنند.

در سال‌های اخیر، درآمد این کانال حدود ۳ میلیارد دلار در سال بوده است.

میزان بار عبوری نیز حدود ۴۰۰ میلیون تُن کالا در سال برآورد می‌شود.

کانال پاناما در دست آمریکا؟

چنانچه این آبراه استراتژیک جهانی در کنترل ایالات متحده قرار بگیرد، پیش‌بینی می‌شود که فواید زیر را برای این کشور قدرت‌طلب به همراه داشته باشد. آمریکا می‌تواند نفوذ بیشتری بر مسیرهای تجاری مهم داشته باشد و رقابت با چین و سایر اقتصادهای نوظهور را کاهش دهد؛ دسترسی آمریکا به کانال پاناما می‌تواند در مواقع بحران‌های نظامی یا سیاسی برای انتقال سریع تجهیزات نظامی مفید باشد؛ درآمد سالانه این کانال می‌تواند به اقتصاد آمریکا افزوده شود.

کانال پاناما در صورت کنترل توسط آمریکا، به این کشور امکان می‌دهد که به یک قدرت برتر در مدیریت تجارت جهانی، تقویت نفوذ ژئوپلیتیکی و افزایش درآمد اقتصادی تبدیل شود. با این حال، این تسلط می‌تواند موجب نارضایتی و بی‌ثباتی در کشورهای منطقه شود و چالش‌های دیپلماتیکی را به همراه داشته باشد.

۱. تسلط بر تجارت جهانی

کانال پاناما یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌های تجارت دریایی جهان است. در صورت کنترل این کانال آمریکا می‌تواند بر مسیرهای تجاری اصلی بین آسیا، اروپا و آمریکا تسلط بیشتری پیدا کند.

امکان اعمال تعرفه‌های تجاری یا اولویت‌بندی عبور کشتی‌های آمریکایی، به افزایش درآمد و تقویت رقابت اقتصادی ایالات متحده کمک می‌کند. این امر همچنین کاهش وابستگی آمریکا به مسیرهای دیگر مانند تنگه سوئز یا مسیرهای قطب شمال را موجب می‌شود.

۲. افزایش درآمد اقتصادی

درآمد سالانه کانال (حدود ۳ میلیارد دلار) به خزانه دولت آمریکا اضافه خواهد شد.

کنترل بر هزینه‌های عبور می‌تواند به آمریکا اجازه دهد که قیمت‌های عبور کشتی‌ها را به نفع خود تنظیم کند و از شرکت‌های خارجی درآمد بیشتری کسب کند.

۳. مزایای نظامی و امنیتی

کانال پاناما می‌تواند به عنوان یک مسیر سریع برای انتقال نیروی نظامی و تجهیزات آمریکا بین اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام مورد استفاده قرار گیرد.

در مواقع بحران یا جنگ، آمریکا می‌تواند دسترسی کشورهای متخاصم به این مسیر را محدود کند.

همچنین در حوزه امنیت انرژی، امکان کنترل ترانزیت محموله‌های نفتی و گازی از طریق این کانال، آمریکا را در مدیریت منابع انرژی جهانی قوی‌تر می‌کند.

۴. تقویت نفوذ ژئوپلیتیکی

کنترل کانال می‌تواند موقعیت استراتژیک آمریکا در آمریکای لاتین را تقویت کند و نفوذ چین و سایر رقبا در این منطقه را کاهش دهد.

آمریکا می‌تواند با استفاده از این کانال، کشورهای منطقه را به توافق‌های تجاری و سیاسی خاص سوق دهد.

۵. کاهش رقابت چین

چین یکی از بزرگ‌ترین کاربران کانال پاناما است و سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در منطقه دارد. با کنترل این کانال، آمریکا می‌تواند مانع دسترسی چین به این مسیر کلیدی شود و فشار اقتصادی و تجاری بر چین وارد کند.

خطرات برای آمریکای جنوبی و مرکزی

۱. کاهش استقلال منطقه‌ای: بازگشت کنترل کانال به آمریکا می‌تواند به کاهش نفوذ و استقلال کشورهای آمریکای مرکزی و جنوبی منجر شود.

۲. نارضایتی عمومی و بی‌ثباتی سیاسی: تسلط آمریکا ممکن است اعتراضات و تنش‌های سیاسی در منطقه ایجاد کند.

۳. اختلال در تجارت: کشورهای منطقه ممکن است برای استفاده از این کانال مشمول محدودیت‌ها و تعرفه‌های بیشتری شوند، که به اقتصاد محلی آسیب می‌زند.

کانال پاناما نه تنها یک مسیر تجاری استراتژیک برای جهان است، بلکه نمادی از استقلال و حاکمیت کشور پاناما محسوب می‌شود. هرگونه تغییر در کنترل این کانال، پیامدهای اقتصادی، سیاسی و ژئوپلیتیکی مهمی به همراه خواهد داشت.

اظهارات ترامپ تازه‌ترین نمونه از ابراز تمایل رئیس‌جمهور منتخب برای به دست آوردن، یا تهدید به تصرف یا تجاوز به قلمرو متعلق به یک قدرت خارجی دوست است.

ترامپ از زمان انتخابش در نوامبر، «جاستین ترودو» نخست‌وزیر کانادا را با پیشنهاد این که کشورش به پنجاه و یکمین ایالت آمریکا تبدیل شود، مورد تمسخر قرار داده است.

ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود بارها ایده خرید گرینلند از دانمارک را مطرح کرد. گرچه دولت این جزیره گفته است که آنجا برای فروش نیست، اما به نظر نمی‌رسد ترامپ منصرف شده باشد. طی روزهای گذشته رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در حالی که گزینه مدنظرش به‌عنوان سفیر در دانمارک را اعلام می‌کرد، دوباره این ایده را احیا کرد.

دونالد ترامپ هنگام اعلام این انتخاب گفت: «برای اهداف امنیت ملی و آزادی در سراسر جهان، ایالات متحده آمریکا احساس می‌کند که مالکیت و کنترل گرینلند یک ضرورت مطلق است.»

انتهای پیام