بناهای تاریخی زیادی در البرز وجود دارند که روزگاری چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کردند ولی امروزه در انزوا به حیات کم سوی خود ادامه می‌دهند. یکی از این بناها کاخ سلیمانیه است. این بنا روزگاری نماد شکوه سلسله قاجار بود و مردم کوچه و بازار گشت و گذاری هر چند کوتاه در محوطه زیبای آن را در دل آرزو می‌کردند . 

به گزارش خبرنگار ایسنا منطقه البرز، حالا این کاخ از دوران عظمت خود فاصله گرفته و جز بخش کوچکی، چیزی از آن باقی نمانده است.کاخ سلیمانیه حالا در گوشه ای از کرج منتظر است تا به موزه تبدیل شود تا این بار رفت وآمد هنردوستان و علاقه مندان به تاریخ را در گوشه و کنار خود حس کند.

کاخ سلیمانیه کجاست؟

زهرا اعتمادی، کارشناس میراث فرهنگی در باره تاریخچه کاخ سلیمانیه  در گفت وگو با ایسنا گفت: این‌کاخ به عنوان یکی از بناهای تاریخی و فرهنگی شهر در محله قدیمی مصباح کرج واقع شده است.

وی با اشاره به تاریخ ساخت این کاخ افزود: اين بنا به دستور فتحعلی شاه قاجار بین سال هزار و 225  تا هزارو 227 توسط محمد حسين خان نظام الدوله معروف به صدر اصفهانی بنا شده است.

وی با بیان اینکه بنای کاخ سلیمانیه ساده ساخته شده، ادامه داد: ساختمان کاخ سلیمانیه آجری است و نمای آن تزییات ویژه‌ای ندارد.

این کارشناس میراث فرهنگی توضیح داد: در شرق ساختمان کاخ؛ برجی در پنج طبقه ساخته شده بوده که هم اکنون تنها ويرانه‌های طبقه هم‌کف آن باقی مانده است.

وی گفت: این بنا به پاس تولد سی و چهارمین پسر فتحعلی شاه به نام سلیمان میرزا با عنوان کاخ سلیمانیه نام گذاری شده است.

کاخ سلیمانیه ثبت ملی شده است

وی با بیان این‌که این بنا در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده گفت: کاخ سلیمانیه در دوم اسفند سال هزار و 327 با شماره ۳۷۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این کارشناس میراث فرهنگی با اشاره به قسمت های تشکیل دهنده این کاخ یادآورشد: این کاخ از بخش‌های مختلفی همچون عمارت گلشن، ساختمان كلاه فرنگي، حرمسراي فتحعلیشاه، ساختمان اندروني، ساختمان بیرونی، برج بلند فراش آباد، عمارت در قرمز، باغ انگوري، باغ فراش آباد ، باغشاه اول، باغشاه دوم و باغ فردوس تشکیل شده بود که درحال حاضر فقط بنای کوشک سلیمانیه باقی مانده است.

راز محبوبیت کاخ  سلیمانیه

اعتمادی درادامه به دلیل اهمیت این کاخ اشاره‌کرد و گفت: اهمیت این کاخ در وجود نقاشی‌های دیواری آن نهفته است چون برخی از نقاشی های این بنا از جمله تصویر بنیانگذار سلسله قاجار(آقا محمد خان) در هیچ جای دیگری وجود ندارد و این تصویر تنها تصویر ثبت شده از او است.

وی تاکید کرد: علاوه بر این کاخ سلیمانیه جزء اولين بناهايی است که به سبک پيلوت (بر روی پایه) احداث شده است.

اعتمادی با بیان ویژگی‌های خاص این کاخ ابراز کرد: از جمله نكات بسیار جالب در این بنا برون گرایی محض اجزای آن است. به طوری كه پنجره‌های بسیار بزرگ و كم عرض ساختمان باعث شده است فضاها از دو سوی به محوطه بیرونی چشم اندازی وسیع داشته باشند و همچنین در تمام ساعات روز نور گیری كنند كه این امر خود باعث شده فضاهای داخلی مملواز نور و روشنایی شوند.

وی گفت: علاوه براین تمامی اجزا و عناصر ساختمان شامل فضاها و نما، جرزها و پله ها، نسبت به محور میانی بنا متقارن بوده و ساختار بسیار ساده‌ای دارند که این امر فضایی روشن، شفاف و سبک در محوطه این کاخ ایجاد کرده است.

کارشناس میراث فرهنگی با توضیح بیشتر در باره این بنا اضافه کرد: كاخ سليمانيه که به عنوان قصر ییلاقی و تفريحي در تابستان ها و برای تفریح پادشاه استفاده می‌شد، داراي باغ وسيع با ساختمان هایي مجلل و با شكوه بوده است .

وی ادامه داد: با توجه به عکس‌هایی‌که ناصرالدین شاه از این کاخ گرفته، تالار بزرگ قصر را كه معمولاً شاه در آن سكونت مي‌كرده به سبك و شيوۀ ايراني تزيين كرده بودند و ديوارهاي آن تمام آيينه‌كاري و در فواصل آينه‌كاري‌ها هم نقاشي‌هايي از گل و گياه وجود داشته است كه در آن تصاويري از كليه سلاطين قاجار از آقا محمد خان فتحعلي شاه تا ناصرالدين شاه را نقاشي كرده بودند.

اعتمادی با اشاره به دیوارنگاره‌های این کاخ گفت: در تالار این بنا، دو نقاشی از عبدالله خان نقاش باشی روی دیوارها کشیده شده که یکی تصویر آقا محمدخان و دیگری تصویر فتحعلی شاه و اطرافیانشان است.

وی ادامه داد: در تابلوی بارعام فتحعلی شاه، سلیمان میرزا به صورت کودکی در کنار تخت طاووس تصویر شده است.

این کارشناس میراث فرهنگی با اشاره به تاریخ اتمام این نقاشی‌ها اظهار کرد: تاريخ كشيدن تابلو و نام نقاش آن در پايين اثر چنين ثبت شده« نقش فرمان ده مامي تا ماه زد رقم بنده شه عبدالله1228».

مردم از وجود کاخ سلیمانیه مطلع نیستند

مهناز طاهری، معاون میراث فرهنگی البرز  نیز در گفت وگو با  خبرنگار ایسنا با بیان این‌که بسیاری از مردم از وجود کاخ سلیمانیه به عنوان یکی از میراث ارزشمند دوران قاجار مطلع نیستند، توضیح داد: به دلیل اطلاع رسانی نامناسب و همچنین نبود شرایط بازدید عمومی از این کاخ بسیاری از مردم از وجود این کاخ در کرج اطلاعی ندارند.

وی افزود: کاخ سلیمانیه یکی از ارزشمندترین آثار به جا مانده از دوران قاجار است و به جرأت می‌توان گفت دیوارنگاره‌های این بنا از منحصر به فرد ترین دیوارنگاره های‌کشور به شمار می‌آیند.

وی ابراز کرد: دیوارنگاره‌های این کاخ چون بخشی از فرهنگ و هنر دوره قاجار را به تصویرکشیده اند به خودی خود موزه محسوب می‌شوند.

کاخ سلیمانیه به موزه تبدیل می شود

معاون میراث فرهنگی البرز با بیان اینکه قرار است این کاخ به موزه نقاشی‌های دوره قاجار تبدیل شود،گفت: تاکنون بخشی از این اقدام اجرایی شده است.

طاهری تاکید کرد: با توجه به اینکه البرز موزه ندارد، تبدیل این کاخ به موزه می‌تواند بخشی از کمبودهای موجود دراین زمینه را مرتفع کند.

وی ادامه ددا: قرار است در این کاخ موزه نقاشی ها و اشیاء تاریخی که با دوران قاجار مقاربت زمانی دارند به نمایش گذاشته شود.

این مسئول با اشاره به آثاری که قرار است در این کاخ موزه به نمایش گذاشته شوند، گفت: بخشی از این اشیاء و اموال مربوط به خانه ها و کاخ‌های تاریخی همچون کاخ مروارید است و بخشی از آن نیز از موزه ملی به امانت گرفته می‌شود.

سرنوشت ابهام آمیز اموال کاخ سلیمانیه

طاهری با بیان اینکه چیزی از اشیاء تاریخی کاخ سلیمانیه باقی نمانده تا به نمایش گذاشته شود، اضافه کرد: متاسفانه دهه‌های گذشته اکثر آثار این کاخ یا به خارج از کشور منتقل شده اند یا در موزه‌های استانهای دیگر مثل شیراز و اصفهان در معرض دید مردم قرار گرفته اند و البرز از وجود این آثار ارزشمند بی‌نصیب مانده است.

وی ادامه داد: قرار بود این کاخ موزه در روز ملی موزه ها افتتاح شود ولی گویا بحث مرمت و انجام اقدام عمرانی آن تا آن زمان به پایان نمی رسد.

طاهری یادآورشد: اعتبار مناسبی برای تجهیز و مرمت این کاخ هم از محل اعتبارات استانی و هم از سوی سازمان میراث فرهنگی به تصویب رسیده که با تخصیص آن شاهد سرعت بخشی به روند ایجاد این کاخ موزه خواهیم بود.

درهای کاخ سلیمانیه به روی مردم باز می‌شود

وی ابراز کرد: البته در طول سالهای گذشته نیز اعتبارات مناسبی برای مرمت،حفظ و نگهداری از این بنای تاریخی جذب و هزینه شده است.

این مسئول توضیح داد: هنوز درهای این کاخ به روی عموم گشوده نشده است و امید با پایان عملیات مرمت و بازسازی آن به زودی شاهد حضور علاقه مندان در این مجموعه باشیم.

طاهری تاکیدکرد: بدون شک اگر بدون آمادگی درهای این کاخ به روی مردم باز شود، شاهد آسیب های جدی به این مجموعه خواهیم بود.

معاون میراث فرهنگی البرز افزود: چون کاخ سلیمانیه قرار است به موزه تبدیل شود باید چارت سازمانی برای آن تعریف شود و اعتباری برای به کارگیری راهنمای تور، نگهبان، نیروهای خدماتی ، امین اموال و ... برای این مجموعه تخصیص یابد.

وی در پایان گفت: امید است امسال اقدامات لازم برای بازگشایی درهای کاخ سلیمانیه به روی مردم صورت گیرد تا شاهد رفت و آمد تاریخ دوستان در این مجموعه باشیم.

المیرا اگیر – ایسنا منطقه البرز