دیگر در خیابان‌ها خبری از حضور و تکاپوی زائران نیست و به قول فروشنده‌ها «مشهدی بازار» شده است. وارد پاساژها که می‌شویم فروشنده‌ها را می‌بینیم که یا گوشی به دست دارند و یا در حال استراحت هستند.
از آنجایی که اقتصاد مشهد وابسته به حضور زائران است، از سال گذشته اصناف با مشکلات فراوانی روبه‌رو بودند به گونه‌ای که بعضی از کسب و کارها یا از بین رفت و یا صاحبان آنها بسیار متضرر شدند. یکی از اصنافی که در شهر مشهد آسیب زیادی در طول یک سال گذشته دید صنف پوشاک بود.
به منظور بررسی میدانی وضعیت بازار پوشاک مشهد در آستانه سال جدید به چند مرکز عمده فروش پوشاک سر زدیم، مقصد ما بازار ۱۷ شهریور بود. از ورودی میدان که به سمت بازار ۱۷ شهریور می‌رفتیم بیشتر حرکت ماشین‌ها به چشم می‌آمد تا حضور مردم. داخل یکی از پاساژها می‌شویم.
وارد یکی از فروشگاه‌های لباس مردانه می‌شویم. فروشنده مرد میانسالی است که با روی بازی از ما استقبال می‌کند. او در مورد وضعیت بازار پوشاک مشهد عنوان می‌کند: نزدیک به دو ماه است که شرایط فروش نسبت به سال قبل بهتر شده و این فروش در روز پدر خیلی رونق پیدا کرد.
آقای رضایی ادامه می‌دهد: اینجا از ۱۰ صبح تا ۸ شب فعال هستیم. در یک ماه اخیر حضور زائران به بازار بیشتر شده بود اما، اعمال محدودیت‌های جدید حضور زائران را کمتر کرده است. این روزها که بیکارم بیشتر وقت خودم را با گوشی و فضای مجازی به سر می‌برم.
مردم بیشتر برای سوال کردن وارد مغازه می‌شوند
وارد یک فروشگاه کت و شلوار می‌شویم، فروشنده در مغازه در حال صرف چای است. از او در مورد وضعیت فروش و میزان خرید مردم می‌پرسیم. می‌گوید: بازار فروش تقریبا متوسط است. بازار حدود دو ماهی است که بیشتر رونق گرفته است. قیمت‌های کت و شلوار به شدت افزایش پیدا کرده و در یک سال گذشته دو برابر شده است.
وی افزود: هم قیمت پارچه و اجناس زیاد شده هم حقوق و درآمد مردم کاهش پیدا کرده است. نقدینگی آنچنانی وجود ندارد که مردم بخواهند خیلی خرید انجام دهند. روز پدر فروش ما بیشتر شده بود. مردم بیشتر برای سوال کردن به مغازه وارد می‌شوند و کسی خرید خاصی انجام نمی‌دهد. تا روز پدر بازار ما زائری بود اما چند روزی است که مردم مشهد بیشتر به بازار مراجعه کرده و خرید می‌کنند.
مردم برای خریدهای عید به دنبال جنس ارزانتر هستند
این فروشنده جوان توضیح می‌دهد: شایعه هم شده بود که از ۱۵ اسفند ماه مغازه‌ها و بازارها تعطیل می‌شود و این مساله باعث نگرانی ما شد که خوشبختانه این اتفاق صورت نگرفت.
به فروشگاه بزرگ دیگری در یکی از مجتمع‌های تجاری بازار ۱۷ شهریور وارد می‌شویم. صاحب مغازه مرد مسنی است و یکی از قدیمی‌های بازار است. او که بنکدار و تولیدکننده است می‌گوید: برای سال جدید من جنس سال قبل خود را از انبار خارج کرده‌ام. کسی خریدی برای سال جدید انجام نمی‌دهد. سال‌های قبل در این دوران فرصتی برای هیچ کاری نداشتم وحتی برای تهیه جنس فروشگاه به سراغ همکارانم می‌رفتم. اما امسال از این خبرها نیست و قیمت اجناس دو برابر شده است.
او ادامه می‌دهد: در این بازار با زائر سر و کار داریم. جدیدا در هر محله‌ای بازار محله وجود دارد. دعا می‌کنیم امسال زائران بتوانند در مشهد حضور داشته باشندما حتی برای رفع مشکلاتمان در دوران کرونا وام دریافت نکرده‌ایم. قیمت پارچه‌های داخلی کشور ۸۰ درصد افزایش پیدا کرده، ما با مردم و قشر متوسط جامعه در ارتباط هستیم و می‌بینیم که از طرف آنها خریدها کم شده است.
فروشنده دیگری که لباس مجلسی زنانه می‌فروشد می‌گوید: بازار خیلی خراب شده است. در کار ما با توجه به نوع لباس ۶۰ درصد افزایش قیمت وجود داشته است.
او ادامه داد: عروسی و مراسمی برگزار نمی‌شود. هم تقاضای خرید کاهش یافته هم قیمت‌ها افزایش پیدا کرده است. در روز زن کمی بازار برای ما بهتر بود. من فقط در حد گذراندن زندگی خودم و به اندازه پول شاگردی کار می‌کنم.
از وضعیت فروش خودمان اصلا راضی نیستیم
به پاساژ دیگری مراجعه می‌کنیم. مغازه سر تا سر پر از جنس است، اما زمان مشتری زیادی در مغازه به چشم نمی‌خورد. صاحب مغازه عنوان می‌کند: بهمن و اسفند امسال وضعیت فروشم کمی بهتر شده است با توجه به اینکه من شلوار خارجی و ایرانی می‌فروشم قیمت بعضی از کارهای خارجی نسبت به سال قبل ۲ الی ۳ برابر شده است.
وی با اشاره به اینکه بازار ما به گونه‌ای است که با زائران در ارتباط است، افزود: اگر زائران نباشند ما هم باید تعطیل کنیم و برویم.
فروش اجناس تنها برای اداره زندگی و هزینه‌ها انجام می‌شود
وارد فروشگاه لباس‌های زنانه در پاساژ دیگری می‌شویم. یک مشتری در مغازه حضور دارد. زن جوانی که صاحب فروشگاه است می‌گوید در طول سال گذشته بسیار ضرر کردم. برای هزینه‌های جانبی فروشگاه وام گرفته‌ام و برای تامین جنس نیز هفته گذشته ماشین خود را فروخته‌ام. چرخش مالی ندارم . فروش اجناس تنها برای اداره زندگی و هزینه‌ها انجام می‌شود و سودی در یک سال گذشته برای جبران ضررهای حاصل از بسته بودن فروشگاه به وجود نیامده است. همه به دنبال این هستند که چه کسی قیمت مناسب‌تری عرضه می‌کند. روز زن تنها دو روز مردم بیشتر برای خرید مراجعه کردند.
قیمت جنس‌های داخلی هم ۲ برابر شده است
وی ادامه داد: قیمت جنس‌های تولید داخل که خودم می‌خریدم دو برابر شده است. من مگر چقدر می‌توانم سود کنم. سود ما نسبت به قبل ۱۰ درصد شده است زیرا خرید بالاتر انجام می‌دهیم.
به سراغ فروشگاه لباس کودک می‌رویم. صاحب مغازه در حال تماشای فیلم است و با دیدن ما به پشت دخل می‌آید. او می‌گوید که در این یکسال شرایط سختی را پشت سر گذاشته‌ایم و فروش ما در بازار یک سوم شرایط قبل از کرونا است.
او ادامه می‌دهد: لباس بچه ۱۰۰ درصد نسبت به سال قبل گرانتر شده است. الان نزدیک شب عید است و من که هرسال وقت سر خاراندن نداشتم حالا در مغازه ام نشسته‌ام و در حال تماشای فیلم هستم.
کیفیت جنس‌ها پایین و قیمت‌ها بالا است
این‌بار در بازار با مردم صحبت می‌کنیم، خانمی به همراه دخترش در حال بررسی اجناس مغازه‌ها هستند. با آنها وارد صحبت می‌شویم. زن میانسال می‌گوید: چند ماهی است که خریدی انجام نداده‌ام اما فکر نمی‌کردم در اینجا نیز اجناس تا این حد گران شده باشد. قدرت خرید مردم مانند قبل نیست، چندین جا مراجعه کرده‌ام اما کیفیت جنس‌ها پایین و قیمت‌ها بالا است.
خانم مسنی که همراه با واکر خود که بر صندلی پاساژ نشسته بود، بیان کرد: توان رفتن به بازارهای دیگر و دورتر را ندارم و ناچار هستم از همین بازار هفده شهریور خریدهای خود را انجام بدهم. این بازار هم به من نزدیکتر است و هم قیمت‌های لباس‌های آن از دیگر بازارها مناسب‌تر است.
حقوق‌ها افزایش نداشته است و دیگر توان خرید به شکل قبل را نداریم
مردی که همراه با همسرش به بازار مراجعه کرده است با نارضایتی می‌گوید: قیمت‌ها فوق‌العاده گران شده‌اند ولی حقوق ما بیشتر نشده است و دیگر توان خرید را به شکل قبل نداریم.
زن جوانی که با خواهران خود همراه بود، گفت: قیمت‌ها دیگر امسال مناسب نیست. لباس‌های زنانه نسبت به پارسال خیلی گرانتر شده است. ما فقط اینجا را برای خرید انتخاب می‌کنیم و اینجا هم زیادی گران است.
با توجه به این شرایط به سراغ جواد مفیدی، رئیس اتحادیه فروشندگان پوشاک مشهد می‌رویم. وی در خصوص وضعیت بازار پوشاک اظهار کرد: بازار فروش پوشاک در مشهد بسیار راکد است و این مساله در منطقه ثامن بیشتر ملموس است.
مفیدی با اشاره به افزایش قیمت پوشاک داخلی ادامه داد: در برخی از قسمت‌ها در بخش پوشاک بالغ بر ۱۰۰ درصد افزایش قیمت وجود داشته است. قیمت پارچه بالا رفته و هزینه اولیه زیادی برای تولید لباس ایجاد شده است. با توجه به وضعیت معیشت مردم در حال حاضر شاید پوشاک بچه فروش بهتری داشته باشد که البته این میزان بسیار کم است.
رئیس اتحادیه فروشندگان پوشاک مشهد با تاکید بر اینکه «بازار پوشاک در شرایط کرونا بسیار آسیب دیده است»، خاطرنشان کرد: پوشاک به خاطر فصلی بودن شرایط خاص خود را دارد. اگر جنس فروخته نشود فروشنده مجبور است زیر قیمت اصلی جنس را به فروش برساند زیرا جنس از مد افتاده است.
معضل ورشکستگی آبرومند در واحدهای صنفی پوشاک رخ داده است
وی ادامه داد: واحدهای صنفی پوشاک در حال حاضر از سرمایه خود استفاده می‌کنند و معضل ورشکستگی آبرومند را در واحدهای صنفی پوشاک مشاهده می‌کنیم.
مفیدی گفت: با وجود اینکه اتاق اصناف مشهد دو طرح بسیار خوب را در اخر سال اجرا کرده‌اند و از این طرح‌ها از طرف واحدهای صنفی پوشاک استقبال نیز شده است اما می‌توان گفت که باز هم بازاری وجود نداشته و تغییری در فروش واحدهای صنفی ایجاد نکرده است.
به تازگی رضا جمشیدی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان رضوی اعلام کرد نرخ مشارکت اقتصادی در خراسان رضوی نسبت به کل کشور کاهش بارزی داشته است زیرا حدود ۶۸ درصد تولید ناخالص استان بر پایه بخش خدمات است و این خدمات بر اساس حضور زائران ایجاد می‌شود. به دلیل عدم حضور زائران در شرایط بیماری کرونا سهم استان در کاهش نرخ مشارکت نسبت به کشور افزایش پیدا کرده است.
با توجه به اینکه وضعیت مشهد زرد است و سفر به مشهد با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بلامانع اعلام شده است شاید حضور زائران به مشهد در آستانه سال جدید و در نوروز ۱۴۰۰ بتواند تا حدی سایه سنگین رکود اقتصادی را از سر اصناف بردارد و رونق اقتصادی در این شهر شکل گیرد اما یکی از نگرانی‌ها در این مورد شکنندگی اوضاع و احتمال اوج‌گیری شیوع ویروس جهش یافته کرونا است. توصیه ستادهای ملی و استانی مقابله با کرونا این است که مردم سفر خود را به تعویق انداخته یا با دقت بیشتر اقدام به سفر کنند.
گزارش از نگار نقیبی و فرزانه لک‌زایی
انتهای پیام
نظرات