یک سالی می‌شود که دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی در سطح کشور از شیوه‌های پیشین تدریس فاصله گرفته و روش جدیدی برای آموزش دانشجویان در پیش گرفته‌اند، اگرچه این شیوه آموزش که به تازگی و به نوعی به اجبار در کشور  پیاده می‌شود، روش جدیدی نیست و از مدت ها قبل در بسیاری از مراکز دنیا استفاده می‌شده است.

آموزش از راه دور و یا مجازی (Virtual Learning) روشی است که در آن، آموزش الکترونیکی بر بستر اینترنت و از راه دور امکان‌پذیر است. در روزهایی که ویروس کرونا یک باره و ناگهانی با مرگ و میر بالا موجب نگرانی برای جهان شد، راهی جز تعطیلی مراکز و استفاده از این شیوه آموزشی باقی نماند و در همان نخستین روزهای دلهره آور سال گذشته، دانشگاه ها نخستین مراکزی بودند که با اعلام تعطیلی و کوچ به آموزش مجازی، آموزش و پژوهش در دانشگاه ها را متوقف نکردند.

رسالت دانشگاه‌ها صرفا به آموزش محدود نمی‌شود و دیگر فعالیت اصلی دانشگاه ها، مشارکت در عرصه پژوهش و فناوری و کمک به چرخه توسعه کشور است. اما در روزهایی که آموزش حضوری در دانشگاه‌ها متوقف و راهی جایگزین برای آن پیدا شده، آیا تحقیق و پژوهش نیز در دانشگاه تعطیل شده است؟

تا دانشجو نباشد دانشگاه و مسئول دانشگاهی هم وجود ندارد

یک دانشجوی رشته مهندسی صنایع که دروس آزمایشگاهی بسیاری دارد، از حال و هوای این روزهای کرونایی به ایسنا می گوید: بیشتر اساتید راهنما، برخلاف وقت محدودی که برای دانشجو می گذارند، انتظارات فضایی از دانشجوها دارند و به همین دلیل بسیاری از دانشجویان ترجیح می دهند کارهای پایان‌نامه را خودشان انجام ندهند، البته این موضوع از قبل وجود داشته اما در دوران کرونا بیشتر شده است.

این دانشجو معتقد است که اساتید این موضوع را می دانند و با سختگیری به همه سعی در برطرف کردن مشکل دارند، اما این وسط فقط و فقط دانشجوهایی متضرر می شوند که صادق هستند و به تعهداتشان پایبندند!

نظر او این است که باید نظارت بر روی عملکرد اساتید راهنما بیشتر شود.

دانشجوی دیگری که ورودی ۹۷ کارشناسی ارشد رشته محیط زیست است، می گوید: ترم ۴ را که عملاً به خاطر کرونا از دست دادیم و ترم ۵ هم که مدام تعطیلی های مقطعی یا پشت سرهم بود، بدون اینکه دو ماه مداوم دانشکده برویم و یا کاری از پیش ببریم.

او می افزاید: متأسفانه برخی اساتید با اتکا به این جمله که کار شما نرم افزاری است، هیچ کاری برای ما نمی کنند. برای تعداد کمی از دانشجوها ترم ۴ حذف شد و با درخواست های ما موافقت نشد. کارهای ما نیاز به اقدامات میدانی و رفت و آمد به بسیاری از سازمان ها و اداره ها دارد و با نرم افزارهایی کار می کنیم که گاهی یک خطا ممکن است ماه ها کار را متوقف کند. این در حالی است که حتی بعضی از دانشجویان دسترسی به اینترنت هم ندارند.

این دانشجو ادامه می دهد: مگر غیر از این است که تا دانشجو نباشد دانشگاه و مسئول دانشگاهی هم وجود ندارد؟ پس چرا به دانشجو و ساده ترین و منطقی ترین حقوق او هیچ اهمیتی داده نمی شود؟

او از رسانه ها می خواهد که صدای دانشجویان باشند تا به درخواست هایشان توجه شود.

یک دانشجوی دکتری چالش های این روزهایش را اینگونه برای ایسنا روایت می کند: شرط نمره زبان برای برگزاری آزمون جامع مشکل بزرگی شده است. انتظار می رود اگر دانشگاه ها واقعا دانشجو را درک می کنند اجازه دهند که آزمون جامع و دفاع از پروپوزال را انجام دهد و تا قبل از ارائه نمره زبان، اجازه دفاع نهایی را ندهند. اگر غیر از این باشد واقعا مشخص نیست با این شرایط چه زمانی بتوانیم در آزمون جامع شرکت کنیم و شاید یک سال عقب بیفتیم.

هیچ دانشجویی با میل و علاقه خود پروژه را به تعویق نمی اندازد

دانشجوی دیگری معتقد است که هیچ دانشجویی با میل و علاقه خود انجام پروژه را به تعویق نمی اندازد و در این باره به ایسنا می گوید: آیا واقعا مسئولان دانشگاه تصور می کنند که دانشجوها با میل و علاقه خودشان انجام پروژه را عقب می اندازند؟ یا فکر می کنند آماده نبودن پایان نامه ها برای دفاع نتیجه اهمال کاری دانشجوهاست و هیچ ارتباطی به کرونا و تعطیلات پی در پی و فراهم نبودن زیرساخت های ارتباطی ندارد؟

او می افزاید: تکلیف دانشجویانی که جمع آوری دیتاهایشان جز با سفر و حضور در منطقه میسر نیست چه می شود؟ در این شرایط محدودیت های تردد و خطری که سلامتی تک تک افراد و خانواده هایشان را تهدید می کند، چه می شود؟ شاید بخشی از دیتاها را بتوان به شکل مجازی به دست آورد، ولی بخش زیادی واقعا نیاز به حضور فیزیکی دارد.

دانشجوی دیگری با بیان اینکه استرس این روزها همه را درگیر کرده، اظهار می کند: دانشجوها به اندازه کافی در این شرایط کرونایی استرس و مشکل دارند. می دانم بسیاری از دانشجویان به دلایلی موجه، نتوانسته اند به خوبی کار کنند و پروژه هایشان از زمان انجام، عقب افتاده که این نتیجه خوبی نمی تواند داشته باشد.

او تأکید می کند: دلایل مشکلات این دوستان در وهله اول شرایط قرنطینه کرونایی کشور و تعطیلات پیوسته و مقطعی دانشگاه و آزمایشگاه های دانشکده و در وهله دوم نبود ارتباط مداوم با اساتید دانشگاه و  دسترسی نداشتن به منابع و اینترنت، پر بودن وقت اساتید به خاطر ضبط کلاس های آنلاین و نداشتن وقت و انرژی کافی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی است.

دانشجویان ارشد ورودی ۹۷ بیشترین آسیب را دیدند

این دانشجو می گوید: از یک طرف فشار درس و پایان نامه و از طرف دیگر بیماری و بسیاری مشکلات دیگر موجب شده که دانشجویان ارشد ورودی ۹۷ بیشترین ضرر را از این تعطیلات دانشگاه و اوضاع کرونایی داشته باشند.

یک دانشجوی دیگر ارشد ۹۷ نیز با بیان اینکه با توجه به شیوع کرونا ترم ۴ و تابستان و ترم ۵ را هم با همه این تعطیلی ها از دست دادم، به ایسنا می گوید: با این وجود به هر سختی که بود توانستم کار آزمایشگاهی را تمام کنم، ولی واقعاً در این فرصت کم آیا می توان پایان نامه نوشت و دفاع کرد؟ آن هم پایان نامه ای که نوشتنش یک طرف ماجرا و خواندن اساتید راهنما و داور و ویرایش هایش و گرفتن تاریخ دفاع و کارهای اداری یک طرف دیگر ماجراست.

دانشجوی دیگری، دغدغه اش را اینگونه به ایسنا اعلام می کند که با تمدید مهلت دفاع دانشجویان ارشد ورودی ۹۶ (ترم ۶ ها) تا پایان شهریور ۹۹، آزمایشگاه‌ها و ماشین‌های مجازی محاسباتی که در اختیار آنان بود تا آخر مهلت دفاعشان در دسترسشان باقی ماند و عملا ترم ۴ ما از دست رفت. من منتظر بودم تا بتوانم ماشین مجازی محاسباتی مربوط به خودم را به دست بیاورم و این عمل در آخر شهریور اتفاق افتاد.

او ادامه می دهد: دانشجویانی که کار آزمایشگاهی داشتند با تعطیلی دانشگاه و آزمایشگاه‌ها وقفه بسیار زیادی را در روند کارشان داشته‌اند. حالا با این توصیفات واقعا امکان دفاع در مهلت‌های قبلی برای درصد بالایی از دانشجویان وجود نخواهد داشت.

دانشجویان خوابگاهی بسیار آسیب دیدند

یک دانشجوی دیگر به ایسنا می گوید: فشردگی دروس این ترم، امتحانات میان ترم، تکالیف و پروژه های درسی به قدری وقت گیر بودند که اصلا امکان آماده کردن و ارائه سمینار ۳ روز قبل امتحانات پایان ترم وجود نداشت. ورودی های قبل با حداقل ۱۷ روز قبل امتحانات و با فاصله زیاد نسبت به تأیید پروپوزال امکان آمادگی لازم برای سمینار را داشته اند، در حالی‌که این ترم بسیاری از اساتید واقعا خارج از دسترس بودند.

یک دانشجوی ارشد ورودی ۹۷ نیز شرح ماوقع را برای ایسنا اینگونه توضیح می دهد: گرایش ما ۱۴ نفر ورودی داشت که هم اکنون ۱۱ نفر مشغول به کار هستند و تنها ۱ نفر موفق شد دفاع کند. تا قبل از کرونا کار پایان نامه من از سایر دوستان جلوتر بود اما با شیوع کرونا و بسته شدن خوابگاه ها و عدم پاسخگویی مناسب اساتید، کار عقب افتاد. هم اکنون ۸ نفر از دوستان ساکن اصفهان کارشان آماده دفاع است و مقاله هم استخراج کرده اند. ۲ نفری که خوابگاهی هستیم بسیار متضرر شدیم و فرآیند تحصیلی برای ما که راهمان دور است ۶ ترم طول خواهد کشید. 

یک دانشجوی ارشد دیگر نیز در گفت و گو با ایسنا اظهار می کند: اوایل همه‌گیری کرونا در حال گذراندن ترم ۶ ارشد برق بودم و مهم ترین دغدغه‌ای که داشتم این بود که استاد راهنمای من معتقد بود نباید از هیچ کس راهنمایی بگیرم و تأکید کرده بود اگر در کدنویسی مشکلی پیش آمد باید خودت حلش کنی! کم بودن امکان ارتباط با سایر دانشجویان و همکاری نکردن با دیگران، نه تنها بار علمی را زیاد نمی کند، بلکه وقت را تلف می کند. در ارتباط با دیگران، ذهن فعال تر و پویاتر عمل می کند و ایده های نو به ذهن خطور می کند. 

یک دانشجوی ارشد دیگر که در این دوران دفاع کرده است، به ایسنا می گوید: دفاعم مجازی بود و از لحاظ ارتباط گرفتن با استادانم مشکلی نداشتم.

دانشجوی ارشد دیگری اوضاع تحصیلش را اینگونه برای ایسنا توضیح می دهد: دانشجوی کامپیوتر بودم. قبل از اینکه دوران کرونا شروع شود، تصمیم گرفتم همزمان با پایان نامه، درس اضافه بردارم تا اگر مشکل بزرگتری پیش آمد بتوانم با آموزش محور کردن، سریع فارغ التحصیل شوم و برنامه های بعدی ام را با خیال راحت پیش ببرم. واقعاً هم همینطور شد. دوران قرنطینه شروع شد و مجبور شدم مثل بقیه دانشجوها در خانه پروژه پایان نامه و درسی که برداشته بودم را با هم پیش ببرم.

او می افزاید: استاد راهنمای من که استاد فوق العاده سخت گیری بود، انتظار داشت حضوری پیشرفت پایان نامه را ارائه دهم و از طرفی خانواده ام خیلی نگران بودند و از آنجایی که ساکن تهران بودم نمی توانستم به اصفهان بیایم. تنها راهی که داشتم این بود که همان برنامه آموزش محور کردن خودم را اجرا کنم. اگر این راه حل نبود و درس برنداشته بودم، با سختگیری استاد و خانواده و اضطراب ابتلا به کرونا، نمی دانستم چه کار کنم.

دانشجو ارشد دیگری که در این دوران موفق به دفاع از پایان نامه خود شد، می گوید: دانشجوی رشته صنایع هستم و به صورت حضوری و بسیار سخت دفاع کردم. با توجه به اینکه استادم رابطه خوبی با فضای مجازی نداشت و زمانی کمی برای انجام کارها داشتم و به روزشمار پایان مهلت دفاع نزدیک شدم، بعد از بازگشایی دانشگاه‌ها به خوابگاه آمدم. بعد از نامه نگاری، زمان دفاع تا مهر تمدید شد و توانستم دفاع کنم! مسئولان و اساتید اصلاً شرایط دانشجوها را برای تصمیماتشان مدنظر قرار ندادند و در پایان هم جلسه دفاع حضوری برگزار شد.

دانشجویان تحصیلات تکمیلی بیشتر با حوزه پژوهش سر و کار دارند و در این مدت چالش بیشتری تجربه کردند، البته دانشجویان رشته هایی با دروس عملی بالا نیز بسیار درگیر این تعطیلی ها بودند و اگرچه دانشگاه ها سعی کردند با راهکارهای مختلف جلوی توقف آموزش و پژوهش را بگیرند، اما در این میان تعطیلی دانشگاه ها برای بسیاری دغدغه ایجاد کرد.

انتهای پیام