اسم تابلو فرش گویای ماهیت آن است؛ تابلویی که از فرش ساخته‌شده و در ابعاد کوچک‌تر بافته می‌شود و جنبه هنری و زیبایی شناسانه آن برجسته‌تر از سایر ابعادش بوده و به‌عنوان یک کالای زینتی از دیوار آویخته می‌شود.
تابلو فرش‌های دستبافت، نمونه‌ای از هنر فاخر ایرانی هستند که از دیرباز تاکنون جزء اشیای لوکس و تجملی بوده‌اند و مانند فرش ارزش‌افزوده پیدا می‌کنند و به‌راحتی به پول نقد تبدیل می‌شوند.
تابلو فرش دارای طرح‌های مینیاتور، مذهبی، میوه، طبیعت، آثار باستانی و حیوانات حیات‌وحش است، تابلو فرش‌ها همچنین اندازه مشخصی ندارند و می‌توانند مطابق با میل شخصی بافنده بافته شوند. اما اندازه‌های ۴۰ در ۶۰سانتیمتر، ۷۰ در ۵۰سانتیمتر، ۶۰ در ۹۰سانتیمتر، ۷۰ در ۱۰۰سانتیمتر و ۱۱۰ در ۸۰سانتیمتر از معمول‌ترین ابعاد بافت این هنر ارزشمند به شمار می‌روند.
کارگاه تولید فرش دستباف نظرپور در سنندج واقع در شهرک نایسر مکانی با حداقل امکانات است که اقدام به عملیات رنگرزی پشم و ابریشم، خشک‌کردن آن، چله‌کشی نخ، آماده کردن دار فرش، طراحی و آموزش نقشه و بافت قالی توسط زنان در منزل خود کرده اند.
مسعود نظرپور، مدیر کارگاه تولید فرش و تابلو فرش در سنندج، که به مدت ۸ سال فعالیت خود را در این کارگاه آغاز کرده دراین‌باره می‌گوید: هر نوع نخ از هر نوع جنسی نیاز به ریسیده شدن برای آماده‌سازی دارد. در زمان قدیم نخ‌های پنبه‌ای و یا پشمی و کتانی با دوک و چرخ ریسیده می شدند، ریسیده شدن نخ موجب دوام آن می‌شود چراکه اولا مواد زائد آن هنگام ریسیده شدن از بین می‌رود و الیاف مقاومت بیشتری در برابر ضربه، سنگینی و بافت از خود نشان می‌دهند و استحکام بیشتری دارند.
وی ادامه داد: بعد از ریسندگی انواع نخ نوبت رنگرزی آن می‌رسد، رنگرزی نخ زمینه استفاده از رنگ‌های متفاوت در بافت را فراهم می کند.
مدیر کارگاه تولید فرش و تابلو فرش نظرپور در سنندج، بافت و رنگ در یک تابلو فرش را مهم عنوان کرد و گفت: پایه و اساس در بافت فرش، سالم و بدون نقص بودن دار قالی، چله کشی به صورت یکدست و تمیز می‌تواند در کیفیت فرش تاثیر به سزایی داشته باشد.
نظرپور به تلفیق تکنولوژی و هنر در نقشه تابلو فرش دستبافت اشاره کرد و گفت: طرح تابلو فرش در زمان های گذشته از روی پوستر توسط استادان مجرب طراحی می‌شد، اما با ورود تکنولوژی این طرح‌ها در قالب فتوکپی رنگی و طرح‌های کامپیوتری توسط جوانان توانمند انجام می‌شود در واقع طراحی کامپیوتری تابلو فرش این هنر اصیل را از حالت سنتی خارج کرده و رنگ و بوی تازه ای به فرش می‌دهد.
تمام کارکنان کارگاه نظرپور را بانوان تشکیل می‌دهند
نظرپور به اشتغال ۳۰ نفر به‌صورت مستقیم و بیمه ۱۵ نفر از آن‌ها در کارگاه تابلو فرش دستبافت اشاره کرد و گفت: ۸۰ نفر در خانه مشغول به نخ‌ریسی بوده و بیش از ۷۰۰ نفر بافنده در این کارگاه کار بافندگی فرش را انجام می دهند.
به گفته وی، تعدادی از بافندگان و کارکنان این کارگاه تحت پوشش کمیته امداد هستند که فعالیت خود را با آموزش بافندگی و رنگرزی آغاز و تعدادی در منزل و کارگاه مشغول بافندگی و طرحی نقشه تابلو فرش می باشند.
مدیر کارگاه تولید فرش و تابلو فرش نظرپور در سنندج، همچنین اظهار کرد: تمام کارکنان این کارگاه را زنان تحصیل کرده تشکیل می‌دهند که در رشته‌های مختلف مشغول به طراحی نقش‌هایی برای بافت فرش و تابلو فرش هستند.
نبود گاز و برق مهم ترین مشکل کارگاه تابلو فرش نظرپور
وی مشکل اساسی این کارگاه را نبود زیرساخت‌هایی ازجمله برق، گاز و آب عنوان کرد و گفت: سرانجام با پیگیری های متعدد شرکت گاز، قول سال آینده را جهت انشعاب و نصب لوله داده و ما همچنان بعد از چند سال فعالیت از کپسول‌های گاز مایع در کارگاه استفاده می‌کنیم که می‌تواند بسیار خطرناک باشد، همچنین شرکت توزیع برق برای برق کشی به این کارگاه هزینه بالای ۳۶۰ میلیون تومان را اعلام کرده که ما نیز به دلیل هزینه بسیار بالایی آن تاکنون نتوانسته‌ایم در این زمینه کاری انجام دهیم.
مدیر کارگاه تولید فرش و تابلو فرش نظرپور در سنندج، یکی دیگر از مشکلات این کارگاه را تامین آب مورد نیاز عنوان کرد و می‌گوید در این کارگاه برای رنگرزی از آب چاه استفاده می‌کنیم که متاسفانه رنگ شفافی به نخ‌ها نمی‌دهد.
آقای طلایی یکی از طراح‌های زبردست نقشه تابلو فرش در این کارگاه است که به مدت یک سال از اصفهان راهی سنندج شده، او طرح‌ها را با نرم‌افزار فتوشاپ رنگ‌آمیزی و طراحی می‌کند و ایده پردازی و خلاقیت را سرچشمه یک طرح فوق‌العاده می‌داند و در این باره می‌گوید: طرح‌های تابلو فرش دستباف این کارگاه دارای نقشه‌های مینیاتوری، گل و مرغ، کوچه‌باغ پاییز درختی، تصویر چهره و صورت اروپایی فرانسوی، منظره قرآنی چهارقل، آیت‌الکرسی و غیراست که با تابلو فرش‌های اصفهان و تبریز تفاوتی ندارد و هرروز پیشرفت بیشتری در این زمینه داریم.
وی، تعدادی از کارکنان این کارگاه را با نرم افزار فتوشاپ آشنا و اصول و اساس طراحی نقشه قالی را به آن‌ها آموزش داده و معتقد است فرش کردستان یک برند میان فرش‌ها است که به عنوان یکی از معروف‌ترین قالی‌های ایرانی به شمار می‌آید.
محمد دره وزمی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان، هم در این خصوص با اشاره به اینکه کردستان در زمینه بافت فرش همیشه حرفی برای گفتن داشته است، گفت: استان کردستان به واسطه استادکاران ماهر و ورزیده در کار بافت قالی خوشبختانه توانسته است به عنوان یک برند معتبر در بازارهای ملی و بین المللی شناخته شود.
وی عنوان کرد: این کارگاه واحد متمرکزی است که بخشی از زنجیره فرش را از رنگرزی و طراحی تابلو فرش گرفته تا آماده شدن نقشه‌ها و چهار چوبه های دار قالی و سپس تحویل آن به بافندگان غیر متمرکز را به عهده می‌گیرد.
وی به نبود برق، گاز و آب در این واحد تولیدی اشاره و ذکر کرد: با پیگیری های انجام‌شده با مدیران دستگاه‌های اجرایی برق و گاز جهت برقراری این زیرساخت‌ها، شرکت گاز قول مساعد داده که تا پایان امسال مشکل آن‌ها را حل کنند و شرکت برق با کاهش هزینه‌ها قرار شده بخشی از آن خود متقبل و بخش دیگر را توسط مجری این کارگاه پرداخت شود و همچنین در بحث آب نیز به دلیل کیفیت پایین آن می‌تواند از آب شهری نایسر استفاده کند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان، با اشاره به زنجیره بافت فرش در گذشته، ذکر کرد: زنجیره بافت فرش در روستاها به این گونه بود که با توجه به اینکه تامین پشم در روستا توسط زنان ریسندگی و متناسب با خواسته بافنده رنگرزی می‌شد و بعد از آماده کردن دار قالی بافنده شروع به کار می‌کرد و به تولید و زنجیره فرش ادامه می‌داد و به شکلی بود که در هر خانه یک دار قالی برقرار بود و گاها اعضای خانواده مشغول به بافت می‌شدند.
دره‌وزمی عنوان کرد: امروزه با تغییر تکنولوژی و رقابت بالا در میان بافندگان فرش و تابلو فرش های دستبافت با توجه به صادرات به تمام کشورها باید این مهم را در نظر گرفته شود که بافت و نقشه فرش بسیار می تواند تاثیرگذار باشد.
وی همچنین به تولید پشم اشاره کرد و افزود: بحث فراوری پشم در حلقه اول قرار دارد که در استان کردستان هزار و ۶۰۰ تن تولید می‌شود و تنها حدود ۳۰۰ تن از آن قابل‌استفاده نیست.
وی با اشاره به اینکه حدود ۹۰ هزار نفر بافنده فرش در استان شناسایی‌شده است، ذکر کرد: از این تعداد ۳۵ هزار نفر در زمینه بافت فرش همچنان فعالیت دارند و ۱۲ هزار نفر از آن ها تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار دارند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان، بحث بازاریابی و فروش فرش دستبافت را مهم عنوان کرد و گفت: بازاریابان باید برای فروش تابلو فرش به خارج از استان و خارج از کشور رقابت بیشتری داشته باشند و جدی تر در این زمینه وارد کار شوند، خوشبختانه تعدادی از مجریان فرش به‌صورت متمرکز و غیرمتمرکز در سطح ملی و بین‌المللی در نمایشگاه‌ها می‌درخشند و فرش‌هایشان دارای برند، اصالت و شناسنامه است.
دره‌وزمی خاطرنشان کرد: طبق آمار حدود ۱۸۰ هزار مترمربع در کل استان انواع فرش دستبافت تولید می‌شود.
وی در پایان سخنان خود با اشاره به اینکه هزار و ۷۰۰ نفر کردستانی بیمه عشایر دارند، یادآور شد: طبق تفاهم‌نامه وزارت صنعت، معدن (مرکز ملی فرش) با بیمه عشایر و روستایی، در قالب آن بافندگان می‌توانند بدون محدودیت تحت پوشش بیمه قرار بگیرند. این بیمه در سال اول به‌صورت رایگان است و تا چهار سال هم بخشی از آن یارانه پرداخت می‌شود.
لازم به ذکر است؛ کارگاه نظرپور با برند نظرپور دارای زمینی به وسعت هزار و ۵۰۰ متر است.
انتهای پیام
نظرات